سرنوشت خودروسازی ایران در ونزوئلا به کجا رسید؟

عصر ایران نوشت: «چند سالی است که ونزوئلا به یک کشور ناآرام  و بحرانی تبدیل شده و دچار بحران اقتصادی و سیاسی است. این در حالی است که پس از پیروزی هوگو چاوز در انتخابات ریاست جمهوری آن کشور در سال ۱۹۹۹، دو کشور ایران و ونزوئلا به نوعی به متحد تبدیل شدند.

هوگو چاوز فردی کاریزما بود و از نژاد مستیزو. افراد این نژاد ۶۰ درصد جمعیت ونزوئلا را تشکیل می‌دهند. در سال ۲۰۰۷ چاوز با اتکا به حمایت اکثریت و کسب ۵۱ درصد رای در رفراندوم تغییر قانون اساسی توانست محدودیت حداکثر دو دوره‌ای برای ریاست‌جمهوری را کنار بزند و برای بار سوم رئیس‌جمهور شود.

چاوز در انتخابات سال ۲۰۱۲ برای چهارمین بار پیروز شد اما در سال ۲۰۱۳ به علت بیماری سرطان روده درگذشت.

در سالهای اوج روابط ایران و ونزوئلا توافق شد که ایران برای تولید خودروهای سمند و پراید ۷۰ میلیون دلار در ونزوئلا سرمایه‌گذاری کند. به همین منظور شرکت مشترکی به نام ونیراتو(Venirauto) تاسیس شد و نام سنتارو برای سمند و نام تورپیال برای پراید انتخاب شد و مونتاژ این خودروها در کاراکاس پایتخت ونزوئلا شروع شد. تورپیال نام پرنده ملی در ونزوئلا است و چاوز شخصا این نام را برای پراید انتخاب کرده بود.

بعد از مرگ چاوز در سال ۲۰۱۳ اکثریت مردم ونزوئلا با رای به نیکلاس مادورو که از دوستان چاوز بود او را به قدرت رساند اما کاهش قیمت نفت، این کشور را دچار بحران اقتصادی و سپس سیاسی کرد.

عصر ایران در گفت‌وگو با محمدرضا نجفی‌منش، عضو هیات‌مدیره انجمن قطعه‌سازان خودرو و رئیس کمیسیون کسب و کار اتاق بازرگانی و صنایع تهران، تجربه سرمایه‌گذاری ایران و تولید و مونتاژ خودروهای سمند (سنتارو) و پراید (تورپیال) در ونزوئلا را بررسی کرد.

نجفی‌منش شخصا در طراحی و تولید برخی قطعات خودروی سمند نقش داشته است. او علاوه بر تحصیل در مقطع لیسانس رشته مکانیک از دانشگاه شریف (شروع ۱۳۵۰)، دوره‌های آموزشی مربوط به طراحی فنر خودرو و بهره‌وری را در بریتانیا و ژاپن گذرانده است.

گزیده گفت‌وگوی او در ادامه می‌آید.

-  (تاسیس خودروسازی در ونزوئلا) بیشتر جنبه سیاسی داشت تا جنبه‌های اقتصادی. عمدتا جنبه سیاسی سایت‌های خارج از کشور مطرح بود تا جنبه های اقتصادی. سایت تولید خودرو در سنگال هم همین طور. برای همین هم هست که شنیده‌ام موفق از آب در نیامده است.

-  اگر تولید خودرو از ۱۰۰ هزار دستگاه کمتر باشد تولید، سود نمی‌دهد؛ مگر این که قطعات خودرو فرستاده شود و مونتاژ کنند.

-  اگر به دهه‌های قبل برگردیم در دهه ۶۰ یا دهه ۷۰ میلادی، تصور نمی‌شد که ژاپن بتواند با خودروی آمریکایی یا آلمانی رقابت کند. در دهه ۸۰ کسی تصور نمی‌کرد کره بتواند با خودروهای ژاپنی و آمریکایی و آلمانی رقابت کند. در سال ۲۰۰۰ یا در سال ۲۰۰۵ به بعد کسی فکر نمی‌کرد خودروی چینی بتواند با این شرکت‌ها رقابت کند اما این طور شد.

این طور نیست که کار، نشدنی باشد. همان طور که در دهه ۶۰ در مورد ژاپن تصور نمی‌شد یا در دهه ۸۰ برای کره تصور نمی‌شد یا در دهه گذشته برای چنین تصور نمی‌شد ولی شد. ما هم اگر بخواهیم و برنامه داشته باشیم ما هم می‌توانیم در این زمینه موفق عمل کنیم.

-  الان از تولید سمند زمان زیادی گذشته است. پراید هم مربوط به ۲۵ سال پیش است. سمند حدودا ۱۰ یا ۱۲ سال قبل تولید شد.

این خودروها، خودروی روز نیستند که بتوانند بازار جهانی داشته باشند. شرکت‌های خودروساز، مدل‌های خودشان را عوض و خودروهای جدید را معرفی می‌کنند.

-  یک نماینده مجلس فشار می‌آورد که در فلان استان یک سایت تولید خودرو ایجاد شود. در نتیجه سایت را ایجاد می‌کنند. از اینجا باید قطعات را به آن استان ببرند و خودرو را مونتاژ کنند و دو مرتبه خودرو را برگردانند.

شاید از نظر اقتصادی این کار به صرفه نباشد. همه اینها چیزهایی است که باید در آنها تجدیدنظر کلی شود.

-  (قرار بود در سال ۲۰۱۰ تعداد ۵ هزار خودرو در کارخانه مشترک خوروسازی در ونزوئلا تولید شود. بعدا قرار بود کارخانه بزرگ‌تری احداث شود که ۱۰۰ هزار خودرو در انجا تولید شود. چرا تیراژ تولید خودرو افزایش پیدا نکرده است؟) همان موقع یادم هست که کار به راحتی پیش نمی رفت. شرایط کار روان نبود. در زمینه‌های پرداخت. یعنی جنس را می‌بردند ولی پول آن را نمی‌دادند.

-  ما باید خودروی مناسب را داشته باشیم. خودرویی که معطوف به بازار جهانی باشد. یعنی ما خودروی ۲۵ سال پیش را نمی‌توانیم الان به بازارهای جهانی عرضه کنیم.

-  طراحی سمند در ایران و در مرکز طراحی ایران خودرو انجام شد اما از کشورهای دیگر مشاوره گرفته شد. مشاور ایتالیایی بوده است یا مشاور کره‌ای اما اکثر کار طراحی  در ایران انجام شد. حتی من شخصاً، فنر سمند را طراحی کردم. من خودم پشت کامپیوتر نشستم و آن را طراحی کردم. قطعات دیگر را هم دوستان دیگر طراحی کردند.

-  علاوه بر این که باید توان فنی داشته باشیم باید دیپلماسی اقتصادی قوی‌ای هم داشته باشیم که این کار را بتوانیم دنبال کنیم و انجام بدهیم. بقیه این کارها را شاید قوی عمل نکردیم.