مذاکره ایران و آمریکا با زبان بی زبانی

ارسال سیگنال های متقابل میان ایران و آمریکا برای احیای برجام آغاز شده است.از یک طرف ایران تعلیق پروتکل الحاقی را بصورت حداقلی به انجام رساند و به جای قطع همکاری کامل با آژانس راهبرد همکاری محدود را برگزید.در مقابل آمریکا نیز تصمیم گرفت در پاداش این اقدام ایران و باز نگه داشتن روزنه برای مذاکرات آتی تا ٣ماه دیگر یک میلیارد دلار از پول های بلوکه شده ایران در کره جنوبی را بدون دست زدن به شاکله اصلی تحریم ها روانه کانال سوئیس کند تا ایران کمبودهای خود را در حوزه غذایی و دارویی برطرف کند.(پیش از این در مقالات متعددی این موضوع را یاداور شده بودم)اما سوال مهم در اینجا این است که چرا در میانه این سیگنال ها متقابل بایدن به اولین اقدام نظامی خود علیه شبه نظامیان حامی ایران در عراق و سوریه دست زده است و همینطور در واکنش به اقدامات اخیر ایران درصدد است قطعنامه ای علیه تهران در شورای حکام به تصویب برساند.دلیل کاملا مشخص است.

بایدن و دولت اش نمی خواهند این سیگنال به طرف های منطقه ای و مخالفان داخلی در واشنگتن مخابره شود که این دولت در برابر ایران نرم و ضعیف ظاهر شده است.به عبارت دیگر بایدن با انجام این اقدامات می خواهد هزینه های مذاکرات اتی با ایران جهت احیای برجام را سرشکن و مدیریت کند.پس در عین ارسال سیگنال های تشویقی اقدامات تنبیهی محدود و مدیریت شده را هم در پیش می گیرد که مانع از اقدامات تخریبی مخالفان برجام برای برهم زدن بازی بطور کامل شود.در عین حال با این اقدامات تهران را نیز از سوبرداشت در مورد انعطاف پذیری  دولت امریکا بدلیل مشکلات داخلی و همینطور رقابت با چین برحذر می دارد.بنابراین علائم موجود نشان می دهد که مقاومت ها و پافشاری ها بر اینکه چه کسی گام اول را برمی دارد از سوی هر دو طرف نه در کلام بلکه در عمل بطور تدریجی در حال شکسته شدن است.اگرچه این اقدامات بسیار کوچک به نظر می رسد ولی نیاز دو طرف به انجام مصالحه می تواند به اقدامات بزرگ در ماههای اتی هم منجر شود(اثر پروانه ای ؛از بهم خوردن بال های یک پروانه اب و هوای اقیانوسی کالیفرنیا می تواند به اب و هوای طوفانی تبدیل شود)

در هفته های آتی می توان منتظر اقدامات بیشتری از سوی دو طرف بود؛از جمله ویو کردن(متوقف) تحریم های امریکا در مورد صدور مازاد اورانیوم غنی شده و اب سنگین و ازادسازی پول های بیشتر بلوکه شده ایران در کره جنوبی و ژاپن و فعال تر شدن کانال سوییس و اینستکس.(در این مرحله بدلیل حفظ تحریم ها پولی مستقیما به ایران داده نمی شود و در قالب اعتبار در اینستکس و کانال سوییس امتیازاتی واگذار خواهد شد و یا حداکثر با مجوز اوفک چند بانک خاص مجوز می یابند از طرف ایران پرداخت هایی انجام دهند)ایران هم می تواند در مقابل کنترل بیشتری بر گروههای شبه نظامی خود انجام دهد و موجبات ازادی زندانیان دو تابعتی را فراهم  و از اقدامات بیشتر در حوزه هسته ای پرهیز کند.با این حال تا احیای کامل برجام هنوز زمان زیادی باقی است و رسیدن دو طرف به نقطه تعادلی زمان بر خواهد بود.ضمن اینکه اقدامات مخالفان احیای برجام نیز می تواند این روند را کندتر کند.

هرچه هست اقدام نظامی بایدن در سوریه (پاسخ بایدن به حملات اربیل نه در عراق بلکه در سوریه انجام شد و از میان گزینه های پیشنهاد شده از سوی پنتاگون کم شدت ترین آن برگزیده شد)و حتی صدور قطعنامه احتمالی علیه ایران در آژانس را باید اقدامات تاکتیکی واشنگتن تلقی کرد.راهبرد اصلی بایدن احیای برجام به عنوان اولین گام جهت کاهش تنش ها و در عین مهار قدرت هسته ای ایران است.

بایدن نیاز مبرمی به ثبات در منطقه دارد. بنابراین از مدل رئالیسم تدافعی بهره خواهد برد.یعنی ثبات از طریق موازنه میان نیروهای رقیب.بازبینی در روابط با ریاض و تل اویو و همزمان با آن کنترل قدرت ایران از طریق ابزارهای دیپلماتیک(چماق و هویج)؛این راهی مقرون به صرفه است و می تواند باعث شود که عمده تمرکز آمریکا صرف بازسازی طبقه متوسط امریکایی و نبرد با چین شود؛البته اگر همه چیز بر اساس پیش بینی ها پیش رود.در این میان اقدامات تخریبی مخالفان برجام می تواند همه برنامه های دولت بایدن را در چشم برهم زدنی به رویای غیرممکن تبدیل کند.