پرونده تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان به جریان افتاد

داستان تراژدیک و ناخوشایندی که با برملا شدن و رسانه‌ای شدن تخلفات گسترده، مدیران وقت این مجموعه از اواسط تابستان سال جاری کلید خورده و باب نارضایتی‌ها و انتقادات شدید نسبت به عملکرد مدیران این صندوق به طور رسمی باز شد.

رسانه‌های‌ دیداری، شنیداری و مکتوب، بخشی از زوایای آن را به تصویر کشیده‌اند و نمایندگان و نهادهای مختلف نظارتی مانند قوه قضائیه، انجام تخلف در آن تأیید کرده و بر رسیدگی قاطع و بدون اغماض بر این پرونده همواره تأکید دارند.

*تاریخچه تأسیس صندوق ذخیره فرهنگیان

صندوق ذخیره فرهنگیان، صندوقی است که از سرمایه‌گذاری یکی از بهترین گروه‌ها و زحمت‌کش‌ترین اقشار جامعه، یعنی فرهنگیان ، هفتم خرداد ماه سال 74 با هدف ایجاد تسهیلات رفاهی و خدماتی به ویژه در دوران بازنشستگی فرهنگیان، با کسر 5 درصد از حقوق فرهنگیان به صورت ماهانه و اختصاص سهمیه اعتباری 5 درصدی از سوی دولت، ایجاد شد و در طی این دوران 21 ساله فراز و فرودهای بسیاری را به خود دید و مدیران مختلفی بر مسند آن قرار گرفتند؛ این صندوق دارای 25 شرکت تولیدی ، رفاهی و خدماتی است و مجتمع تجاری کامپیوتر پایتخت در شمال پایتخت، از جمله سرمایه‌ها و اندوخته‌های قابل اعتنای این صندوق است. 

*نارضایتی فرهنگیان؛فصل مشترک هرساله فعالیت صندوق 

در این مسیر طولانی، فرهنگیان همواره نسبت به عملکرد این صندوق انتقادات فراوانی داشتند و کفه نارضایتی نسبت به کفه رضایت، در ترازوی قضاوت فرهنگیان در خصوص عملکرد این صندوق سنگینی بیشتری داشت؛ به طوری که عملکرد مدیران این صندوق همواره در دوره‌های مختلف و وزرای آموزش و پرورش این سال‌ها، جزء مباحث و چالش‌های مهم جامعه فرهنگیان و مطالبه جدی آنان از وزرای ادوار مختلف بوده و هست. 

*غندالی کیست؟

سید شهاب الدین غندالی که 23 مهر 92 با حکم فانی وزیر وقت این وزارتخانه به این مجموعه آمد، از مدیران ارشد این وزارتخانه در ادوار مختلف بود که معاونت پشتیبانی این وزارتخانه در دوران وزارت مرتضی حاجی و در دولت اصلاحات و مدیرکلی آموزش و پرورش شهرستان‌های استان تهران، از جمله سمت‌های مهم اجرایی وی بود و در حمایت از نمایندگان متحصن در مجلس ششم، از معاونت وزیری خود استعفا داد.

نکته قابل توجه این است که در زمان دولت یازدهم غندالی از جمله کسانی بود که از سوی ستاد روحانی برای وزارت آموزش و پرورش برنامه داد و جزو گزینه‌های پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش بود.

              غندالی مدیر عامل معزول صندوق ذخیره فرهنگیان

فانی در مراسم معارفه غندالی سنگ تمام گذاشت و با اشاره به اینکه وی دارای سوابق درخشانی است، گفت: انتصاب وی در جهت تقویت و ارتقای بهره‌وری صندوق است؛ضمن اینکه کیفیت‌بخشی به فعالیت‌های صندوق ذخیره باید در اولویت برنامه‌ها قرار گرفته و از اقدامات مبتنی بر آزمون و خطا پرهیز کرد.

وی در آن زمان با تأکید بر لزوم شفاف‌سازی و ارائه خدمات مناسب در حین خدمت اعضا گفت:‌ باید فرهنگیان شهد و شیرینی عضویت در صندوق را بچشند تا انگیزه بیشتری برای سرمایه‌گذاری پیدا کنند.

بعد از مدت یکسال، وی با حفظ سمت به عنوان سرپرست بانک سرمایه انتخاب شد؛بانکی که از زیر مجموعه های مهم این صندوق بوده و 46 درصد سهام و سرمایه آن  اختصاص به این صندوق دارد،  اما به اذعان بسیاری از نمایندگان، این انتصاب بر خلاف قانون بود.

*  فساد 8 هزار میلیاردی، مطلع پرونده تخلفات در صندوق ذخیره 

خبرسازی فساد 3500 تا 8 هزار میلیاردی در صندوق ذخیره در آستانه سال تحصیلی و قرار گرفتن در صدر اخبار رسانه‌ها، موج اعتراض و انتقادات قاطبه مردم به خصوص فرهنگیان را به دنبال داشت.

یکی از آن شرکت‌هایی که زیرمجموعه صندوق ذخیره فرهنگیان به شمار می‌آید، جایی نیست، جز بانک سرمایه که صندوق ذخیره فرهنگیان بیش از46 درصد سهام آن را در اختیار دارد.

پیگیری‌ها از برخی تخلفات اتفاق افتاده در این بنگاه اقتصادی حکایت از آن دارد که تنها در یک مورد، بدهی‌های 4 شرکت «س»، «ر» و «م» و یکی از شرکت‌های وابسته به صندوق ذخیره فرهنگیان که در مجموع 272 میلیارد تومان بوده است، یک‌جا از محل تملیک یک قطعه زمین واقع در منطقه لواسانات تسویه شده است.

در تاریخ پانزدهم تیر ماه 94 شرکت «س» به نمایندگی از 4 شرکت یادشده درخواست تهاتر بدهی چهار شرکت را جمعاً به مبلغ 272 میلیارد تومان از محل واگذاری یک قطعه زمین به مساحت 23910 متر مربع واقع در منطقه لواسان می‌کند.

فارغ از آنکه آیا مرسوم است بدهی به این سنگینی با یک واگذاری تسویه شود یا خیر در تاریخ 29 تیرماه 94، 3 کارشناس دادگستری، ارزش پلاک ثبتی مذکور در این گزارش را  47.8 میلیارد تومان تعیین می‌کنند.

پر واضح است که این عدد کارشناسی شده تنها می‌تواند یک ششم بدهی مورد نظر را تسویه کند،حالا باید چه کرد؟ اینجاست که برخی از دلال‌ها وارد شده و متخلفان این بار در تاریخ 31 تیر ماه 94 یعنی تنها دو روز پس از گزارش کارشناسی قبلی دست به دامن گروهی دیگر از کارشناسان می‌شوند.

یک گروه دیگر از کارشناسان رسمی دادگستری این بار ارزش پلاک ثبتی این ملک را 227 میلیارد تومان تعیین کرده‌اند که با گزارش قبلی که به فاصله تنها 2 روز به مدیر عامل بانک ارائه شده 179 میلیارد تومان اختلاف دارد.

اگر به سیاهه عناوین کتاب قطور تخلفات صندوق ذخیره فرهنگیان نگاه اجمالی داشته باشیم، اولین عنوان و برجسته‌ترین آن، تخلف و اختلاس 8 هزار میلیاردی در آن است و در ادامه فصول قطور تخلفات، می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد.

1- به نتیجه نرسیدن طرح خرید اقساطی کالا و اعطای ناقص کارت رفاه و کارت‌ اتکا و ایجاد فروشگاه‌‌های خرید مایحتاج زندگی با توجه به وعده تسهیلات قابل توجه به فرهنگیان

2- عدم اعطای تسهیلات و وام‌های ضروری بدون بروکراسی‌هایی متداول بین فرهنگیان با توجه به درآمد 21 میلیارد تومانی این صندوق تنها از مجموعه دریافتی سالانه حقوق‌ فرهنگیان

3- انتصابات خویشاوندی در مجموعه مدیریتی صندوق  

4- تغییر 7 مدیرعامل بانک سرمایه از فروردین 93 تا تیرماه 94 و به طور میانگین مدیریت 4 ماهه هر مدیرعامل در این بانک 

5- اعطای وام 300 میلیارد تومانی به 30 نفر با وام کم‌بهره و وثیقه ناچیز 

6- افت 300 درصدی سود سال 94 صندوق، نسبت به سال 92 که معادل 750 میلیارد تومان سود کمتر نسبت به این سال است

7- خرید ساختمان تجملاتی و 220 میلیارد تومانی برای صندوق

8- تهاتر زمین به جای بدهی 272 میلیارد تومانی 4 شرکت به بانک سرمایه از مجموعه‌های فعال اقتصادی صندوق ذخیره با یک قطعه زمین واقع در منطقه لواسانات 

9- اعطای 90 درصدی وام و تسهیلات به 30 نفر خاص 

10-خریداری ساختمان مرحوم علاقه‌مندان وزارت آموزش و پرورش که معادل 200 میلیارد تومان است، از محل سرمایه صندوق ذخیره و در اختیار قرار دادن آن به این وزارتخانه، بدون دریافت هیچ اجاره بهایی  

11- اختصاص خودروی میلیونی لوکس به مدیران آموزش و پرورش با اختصاص وام و به صورت 30 درصد نقد و 70 درصد اقساط، با سود 15 درصد و به صورت بازپرداخت 7 ساله و..

از جمله اتهامات وارده به مدیران ارشد این صندوق است.

در کناره این سیاهه مطّول از تخلفات پیدا و پنهان در صندوق ذخیره فرهنگیان، نام سیدمحمد امامی تهیه‌کننده مجموعه شهرزاد، نیز به عنوان یکی دیگر از بازیگران سناریوی تخلفات صندوق ذخیره نُقل محافل خبری شد.

امامی کیست؟

یکی از این مهره‌های تأثیرگذار در این مسیر، سید محمد امامی از تهیه‌کنندگان و سرمایه‌گذاران سینمای کشور و مجموعه‌هایی همچون «شاهگوش» و «شهرزاد» است.

رد پای وی در تخلفات بانک سرمایه مشاهده شد.

*بازداشت امامی و غندالی 

11 مهر سیدمحمد امامی به اتهام دخالت در فساد مالی صندوق بازداشت شد و در ادامه غندالی مدیرعامل وقت این صندوق نیز در 27 مهرماه سال جاری از سوی فانی وزیر وقت آموزش و پرورش و در لحظات پایانی صدارت خود بر این وزارتخانه برکنار و در 28 مهر 95 بازداشت شد. 

*انتصاب ناصری به عنوان مدیرعامل جدید صندوق ذخیره

در 27 مهر سال جاری، فانی علیرضا ناصری را طی حکمی به مدیرعاملی صندوق ذخیره فرهنگیان منصوب کرد. 

*روحانی : معوقه است، نه اختلاس 

حسن روحانی رئیس‌جمهور، در یازدهم آبان و در جریان معرفی سه وزیر پیشنهادی از جمله وزیر جدید آموزش و پرورش  به مجلس در خصوص صندوق ذخیره فرهنگیان تصریح کرد: بعضی‌ها مثل اینکه بالا و پایین کردن فساد برایشان لذت‌بخش است اگر دستگاهی وامی داده و آن پول شده بدهی معوق، نمی‌دانم بعضی از رسانه‌ها خوششان می‌آید که بدهی را بگویند اختلاس که بعضی‌ها هم توجه دقیق به لغت و عبارت‌ها نمی‌کنند.

اگر فسادی است، با آن مبارزه کنیم نه اینکه آن را بزرگ‌تر کنیم و تخلفات صورت گرفته در صندوق ذخیره را معوقه نامید.

* جهانگیری: تخلف در صندوق ذخیره محرز است 

اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور 17 آبان در مراسم تودیع و معارفه وزرای قبلی و فعلی آموزش و پرورش به مسائل به وجود آمده در صندوق ذخیره فرهنگیان نیز اشاره و خاطرنشان کرد: این صندوق متعلق به مجموعه فرهنگیان است که بیش از 900 هزار عضو دارد، با گذشت حدود 20 سال از تاسیس صندوق ذخیره فرهنگیان، این صندوق امروز به یک بنگاه بزرگ اقتصادی تبدیل شده و شرکت های متعددی در زیرمجموعه آن فعالیت دارند.

وی با تاکید بر اینکه اداره چنین مجموعه اقتصادی بزرگی حتما نیازمند فکر اقتصادی، سازمان یافته و دقیق است، گفت: ساز و کار اداره بنگاه های اقتصادی امری تعریف شده است و تیم‌های اقتصادی قوی در بالا قرار می‌گیرند و گروهی برای سیاست گذاری و گروهی نیز به عنوان مشاورین در این بنگاه‌ها فعالیت دارند.

معاون اول رئیس جمهور بر ضرورت آسیب شناسی دقیق در نظام مدیریتی حاکم بر صندوق ذخیره فرهنگیان تاکید کرد و گفت: باید نظارتی دقیق بر این صندوق وجود داشته باشد که قادر به کنترل و پاسخگویی در قبال عملکرد آن باشد.

جهانگیری با یادآوری اینکه از ابتدای دولت اعلام کرده‌ایم که فساد سیستمی در کشور شکل گرفته و این فساد همانند موریانه در همه سطوح کشور ورود کرده است،گفت: مقام معظم رهبری پرچمدار اصلی مبارزه با فساد هستند و در این دولت نیز این پرچم به نمایندگی از دولت به من سپرده شده که با جدیت مسیر مبارزه با فساد را ادامه خواهیم داد. فرقی ندارد فساد در دوره قبل رخ داده باشد و یا در دوره فعلی. فساد، فساد است فرقی نمی کند کسی که آلوده شده برادر یا دوست من باشد و یا از جناح مقابل.

وی با بیان اینکه برخی ملاحظات بی‌مورد باعث شده که مبارزه جدی با فساد در کشور شکل نگیرد، گفت: باید عزم جدی و ملی در مبارزه با فساد بوجود آید و هر کسی که آلوده شده باید با او برخورد شود و این مسیری است که دولت آن را دنبال می کند.

معاون اول رئیس جمهور با اشاره به سخنان برخی افراد که می‌خواهند دولت را به عدم برخورد با فساد متهم سازند، گفت: اینکه می گویند دولت نمی خواهد با فساد برخورد کند در حقیقت آدرس غلط می دهند و این نگاه خیانت به کشور است.

جهانگیری با اشاره به فساد 2.7 میلیارد دلاری توسط بابک زنجانی، گفت: حساب و کتاب آن روشن است و ما هنوز یک دلار سود این رقم را حساب نکرده ایم چون علاقه نداریم اعداد را بزرگ جلوه دهیم. در بنگاه های زیرمجموعه صندوق ذخیره فرهنگیان تخلفاتی رخ داده است، از جمله این تخلفات در بانک سرمایه است.

وی معوقات بانکی را یکی از مسائل پیش روی اقتصاد کشور و نظام بانکی برشمرد و افزود: امروز معوقات بانکی بیش از 100 هزار میلیارد تومان است و این پولی است که عده‌ای گرفته اند و در موعد سر رسید پس نداده اند.

معاون اول رئیس جمهور با بیان اینکه بخشی از مسائل مربوط به صندوق ذخیره فرهنگیان مربوط به بانک سرمایه است، گفت: 46 درصد بانک سرمایه متعلق به این صندوق است و 8 هزار میلیارد تومان از معوقات بانکی نیز مربوط به بانک سرمایه است.

جهانگیری افزود: کسانی که می‌خواهند با قلدری از بازگرداندن معوقات بانکی امتناع کنند، دولت حتماً این پول‌ها را از آنها پس خواهد گرفت و در این زمینه هیچ تردیدی وجود ندارد.

وی خاطرنشان کرد: به فرهنگیان اطمینان می‌دهیم که دولت و قوه قضاییه بر موضوع صندوق ذخیره فرهنگیان کنترل و نظارت خواهد کرد و پولی از فرهنگیان ضایع نخواهد شد.

علی اصغر فانی در مراسم تودیع خود از وزارت آموزش و پرورش نیز با تحلیل وضعیت آموزش و پرورش در سال 92 و آغاز دوران وزارت خود با شرایط پایان کارش در این وزارتخانه، از همه برنامه‌ها و کارهای انجام شده خود، در مدت 3 سال و اندی وزارتش قاطعانه دفاع کرد،اما نکته قابل تأمل در میان، عدم کوچکترین اشاره‌ای به عملکرد صندوق ذخیره فرهنگیان در دوران صدارت خود به عنوان متولی این مجموعه بزرگ اقتصادی بود که نوک پیکان همه انتقادات به این مجموعه،امروز  شخص اوست؛ چرا که او  مدیرعامل و اعضای هیأت مدیره این صندوق را انتخاب کرد و قاطعانه و بارها از غندالی معزول و دیگر اعضای هیأت مدیره دفاع کرد و با این بی اعتنایی، فرضیه تخلف در این صندوق و ضعف و کوتاهی خود در نظارت لازم برآن  را قوت بخشید.

*25 مهرماه؛ تصویب تحقیق و تفحص از صندوق توسط نمایندگان مجلس 

در طی اتفاقات رخ داده در صندوق ذخیره فرهنگیان نمایندگان مجلس به اتفاق آرا تصمیم گرفتند تحقیق و تفحص از این صندوق را آغاز کنند و البته اصرار نمایندگان به تحقیق و تفحصی 20 ساله از عملکرد این صندوق بود که در 25 مهرماه این موضوع در صحن علنی مجلس به تصویب رسید.

نکته جالب اینکه یک روز بعد از ماجرای تصویب طرح تحقیق و تفحص مجلس، وزیر آموزش و پرورش طی حکمی علیرضا ناصری که از اعضای جدید هیأت مدیره صندوق ذخیره فرهنگیان بود را به عنوان مدیرعامل این صندوق منصوب کرد که این موضوع با این ذهنیت که نوعی فرار به جلو و با هدف سرپوش گذاشتن تخلفات گسترده در این صندوق، همزمان با عزل وزیر آموزش و پرورش انجام شد.

با تصویب طرح تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره افراد آن مشخص شده و احکام آنها صادر شد. 

میرحمایت میرزاده سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری فارس، درخصوص «آخرین وضعیت تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان»، اظهار داشت: اعضای کمیته تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان انتخاب شده و ابلاغیه آن نیز صادر شده است.

وی ادامه داد: احتمالاً در این هفته کمیته تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان تشکیل جلسه خواهد داد و هیأت رئیسه آن مشخص می‌شود و طبق قانون، 6 ماه زمان برای تحقیق و تفحص تعیین شده است و باید برای شفاف‌سازی فعالیت این صندوق از زمان تأسیس تا حال حاضر، تحقیق و تفحص صورت گیرد.

میرزاده تأکید کرد: به این سادگی در خصوص عملکرد صندوق ذخیره فرهنگیان نمی‌توان اظهارنظر کرد بلکه باید این کمیته کار خود را انجام دهد.

به گزارش فارس، آنچه در این نوشتار بیان شد، تنها گوشه‌ای از تخلفات آشکار شده در این صندوق است و باید منتظر مدارک و مستندات دیگر نمایندگان مجلس باشیم تا در بازه زمانی 6 ماه، با واکاوی و دقت نظر در همه ارکان مدیریتی و فعالیت‌های اقتصادی این صندوق، سره را از ناسره تشخیص داده و ابعاد و تخلفات صورت گرفته در این صندوق را برای همگان از جمله جامعه هدف یعنی؛ فرهنگیان به خوبی روشن سازند.

تا شاهد طلوع اعتماد فرهنگیان و پایان غروب و افول بی اعتمادی آنها نسبت به عملکرد مدیران این صندوق باشیم و حال نزار آن، به دست طبیبان حاذق، درمانی اساسی شود.