3 اقدام ترامپ علیه ایران

به گزارش انتخاب به نقل از فارین افرز، روابط ایالات متحده با ایران در صدر فهرست مسائل کلان سیاست خارجی آمریکاست که رئیس جمهور منتخب دونالد ترامپ از زمانی که در ژانویه بر مسند ریاست جمهوری تکیه بزند با آن مقابله خواهد کرد. مانند بسیاری از دیگر نامزدهای ریاست جمهوری جمهوری خواه، ترامپ حریف زود هنگام و سرسخت برجام (JCPOA) بود. قرارداد هسته ای بحث برانگیزی که در تابستان گذشته بین شش قدرت جهان و ایران منعقد شد. در دوره مبارزات انتخاباتی ترامپ مواضع متناقضی درمورد این توافق اتخاذ کرده است، وی حتی وعده پاره کردن این توافق را داده بود اما به نظر می رسد در نهایت برای اصلاح آن اقدام خواهد کرد. تحلیلگران معتقدند واشنگتن در رابطه با ایران نهایتاً می تواند با دقت بیشتری بر اعمال توافق هسته ای و محدود کردن رفتار ایران عمل کند.

این نشریه در ادامه آورده است: در صورت خروج آمریکا از قرار اتمی با ایران به دلیل ماهیت چند جانبه این توافق از درجه اعتبار ساقط نخواهد شد و کشورهای دیگری که این توافق را امضا کرده اند می توانند توافق جدیدی را با تهران منعقد کنند.

درست است که ترامپ می تواند تصمیم بگیرد به طور یک جانبه توافق را بر هم بزند و تحریم های سنگین تری را علیه ایران اعمال کند، با این حال، امکانات کمی برای جلوگیری از فعالیت های شرکت های خارجی که شروع به ورود به بازار ایران کرده اند در دست دارد. در صورت تلاش برای این کار، رابطه آمریکا با کشورهایی مانند چین و فرانسه که در حال حاضر مشغول تعمیق روابط اقتصادی خود با ایران هستند به خطر می افتد. این چشم انداز و ایجاد تنش با این کشورها برای دولت ترامپ که مشتاق آرامش در بازارهای بین المللی است، به احتمال زیاد بعید به نظر می رسد.

از همان آغاز، قرارداد هسته ای به دنبال محدود کردن تنها یک جنبه از برنامه های ایران یعنی بلندپروازی های هسته ای این کشور بود. اما مزایایی که از اجرای این قرارداد به ایران اعطا شده، بسیار گسترده تر بوده است، تقویت استراتژی منطقه ای تهران از اهم این موارد است.

به عنوان مثال ایالات متحده و شرکای آن در گروه 5+ 1 (چین، فرانسه، روسیه، انگلستان و آلمان) برای اعطای دسترسی ایران به درآمدهای نفتی اش توافق کردند. برای ایران، این نوید بخش یک ثروت باد آورده عظیم، بالغ بر حدود یک چهارم تولید ناخالص داخلی سالانه این کشور است. ایالات متحده 4.2 تریلیون دلار پول به ایران داده است که نزدیک به مقدار کل مبلغی است که دولت ایالات متحده در طرح مارشال، به 17 کشور اروپایی در طی یک دوره چهار سال پس از جنگ جهانی دوم وام داده است.

البته طیف وسیعی از دیگر اقدامات نیز مزایای عمده ای را برای ایران در پی داشته است. ادغام مجدد ایران در بازارهای جهانی از طریق مکانیسم هایی مانند سیستم پرداخت الکترونیکی و تسهیل دسترسی ایران به سوئیفت و همچنین کاهش کلی تحریم ها علیه ایران که افزایش در تجارت جدید با این کشور را سبب شد. روی هم رفته، این تغییرات ایران را در مسیر بهبود اقتصادی قرار داده است. صندوق بین المللی پول در ماه گذشته تخمین زده است که تولید ناخالص داخلی ایران قرار است به حداقل 4.5 درصد رشد در سال آینده برسد و این ها تماماً به لطف برجام میسر شده است.

اگرچه چشم انداز اقتصادی ایران اساساً از زمان پایان قرارداد هسته ای بهبود یافته است، اما چشم انداز سیاسی آن این طور به نظر نمی رسد. اگرچه برخی از تحلیلگران معتقد بودند که این توافق می تواند موضع میانه روهای ایران را تقویت کند اما اکنون به نظر می رسد که اوضاع برعکس شده است و ایران با بهره برداری از مزایای این توافق صرفا توانسته موقعیت نظامی خود در منطقه را تقویت کند. لذا به نظر می رسد که دولت آینده آمریکا به مهار ایران از سه طریق خواهد پرداخت:

1- ایالات متحده دوباره اهرم های اقتصادی علیه ایران را به کار می گیرد. از تلاش های خود برای تشویق تجارت بیشتر با ایران برای سرمایه گذاری می کاهد و از کمک به تهران از طریق خرید آب سنگین اضافی راکتورهای ایران دست خواهد کشید.

2- ترامپ در اجرای توافق با ایران بر روی مفاد این توافق تمرکز می کند. دولت اوباما در بسیاری از موارد برای حفظ توافق از برخی اقدامات تحریک آمیز تهران چشم پوشی کرده بود. به عنوان مثال تکرار آزمایش موشک های بالستیک که با روح این توافق در تضاد بود. اما در مبارزات انتخاباتی، ترامپ متعهد به مجازات ایران برای چنین اقداماتی شده است. دولت او می تواند این روند را با نظارت سختگیرانه تر برای پایبندی ایران به برجام شروع کند.

3- دولت ترامپ بر محدود کردن ایران در منطقه خاورمیانه تمرکز می کند. به نظر می رسد برجام تهران را به طور قابل توجهی قادر به گسترش اهداف استراتژیک خود در خاورمیانه و فراتر از آن کرده است. از آن زمان، تهران میلیاردها دلار برای خرید سخت افزارهای نظامی از چین و روسیه و حمایت خود از هم پیمانانش هزینه کره است.

جای تعجب نیست که مقامات ایرانی از انتخاب غیر منتظره ترامپ چندان استقبال نکرده اند. حسن روحانی، رئیس جمهور ایران اعلام کرده است که رئیس جمهور جدید آمریکا فاقد قدرت لازم برای لغو قرارداد هسته ای است. در زیر هیاهوی تهران به نظر می رسد نگرانی های عمیقی نهفته است اما این یک نگرانی منطقی و موجه است.