مسکو؛ نخستین سفر خارجی روحانی در سال 96

به گزارش ایرنا، «حسن روحانی» رییس جمهوری در صدر هیاتی عالی رتبه عازم مسکو می شود تا در ارتباط با مسائل مشترک با مقام های روسی به گفت وگو بپردازد. 

این سفر در فضایی صورت می گیرد که ایران و روسیه بیش از هر زمانی به یکدیگر نزدیک شده اند. بخشی از گسترش مناسبات را می توان به دلیل روابط عمیق و پیوند راهبردی دو کشور در قبال مسائل منطقه ای و بین المللی ارزیابی کرد و بخشی دیگر را باید در ارتباط با استفاده بیشینه از پسابرجام مورد بررسی قرار داد.

** اولویت های دو کشور در سفر روحانی به مسکو

ایران و روسیه در سال های گذشته روابط گرم و پویایی را تجربه کرده اند که نمود آن در سفر آذرماه پارسال «ولادیمیر پوتین» رییس ‌جمهوری روسیه به ایران خود را نشان داد. 

رییس ‌جمهوری روسیه که به خاطر شرکت در سومین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF) به کشورمان وارد می شد به محض ورود و دیدار با رهبری، یک جلد قرآن خطی به ایشان هدیه داد؛ موضوعی که از گرمی روابط دو کشور حکایت داشت و از رسانه های جهان بازتاب گسترده ای یافت.

در چند سال گذشته همزمان با پیوندهای تجاری و اقتصادی، مسائل منطقه ای و بین المللی بیش از پیش سرنوشت این دو کشور را به یکدیگر نزدیک کرده است. همین موضوع سبب شد تا رفت وآمدهای زیادی در سطوح مختلف بین مقامات ایران و روسیه شکل گیرد که از رایزنی های فرهنگی گرفته تا سفر مقام های اقتصادی و امنیتی را شامل می شد. 

در این مدت نشست های گوناگونی با هدف توسعه مناسبات دو کشور به ویژه در زمینه اقتصادی صورت گرفته است تا ضمن شناسایی موانع موجود بر سر راه تعاملات، راهکارهای لازم برای حل آنها ارائه شود. سیزدهمین کمیسیون همکاری های دو کشور در روزهای گذشته یک مورد از آن تلاش ها به شمار می رفت. 

افزون بر آن، تاکنون سندهای همکاری زیادی بین مسوولان دو کشور به امضا رسیده که به خاطر نیاز به بسترسازی مناسب و همچنین محدودیت های موجود علیه کشورمان به فاز اجرایی وارد نشده است.

آبان ماه 1393 در جریان سفر یک روزه «علی اکبر صالحی» رییس سازمان انرژی اتمی به مسکو تفاهم نامه ای برای احداث دو واحد نیروگاه اتمی با «سرگئی کرینکو» رییس شرکت دولتی «روس اتم» امضا شد. مردادماه همان سال برخی گزارش ها از امضای یادداشت تفاهم توسعه همکاری های اقتصادی و بازرگانی و نیز تفاهم نامه ای در عرصه بانکی میان تهران و مسکو خبر دادند. 

امضای سند «برنامه اقدام مشترک در زمینه مبارزه با مواد مخدر برای سال‌ های 2015 - 2018 » بین مقامات دو کشور در آذرماه همان سال، امضای چند موافقتنامه با هدف گسترش همکاری های حقوقی و قضایی در مهرماه 94 و همچنین امضای تفاهم نامه توسعه همکاری های فرهنگی بین دو کشور در آذرماه پارسال تنها چند نمونه دیگر از توافقات صورت گرفته است. افزون بر آن، تاکنون چند توافق نفتی و گازی بین ایران و روسیه امضا شده که هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.

بنابراین با سفر امروز رییس جمهوری به روسیه انتظار می رود توافق های گذشته با سرعت و جدیت بیشتری عملیاتی شود.

در همین راستا بود که چندی پیش «اسحاق جهانگیری» معاون اول رییس جمهوری به پروژه های مشترک میان ایران و روسیه و همکاری های دو کشور برای احداث نیروگاه اتمی بوشهر اشاره کرد و ضرورت برنامه ریزی لازم برای مشخص شدن روش تامین مالی اجرای این پروژه ها را مورد تاکید قرار داد. وی همچنین افزود: پروژه برقی کردن راه آهن گرمسار – اینچه برون نیز باید هرچه سریعتر اجرا شود و اگر موانعی بر سر راه این پروژه وجود دارد باید برای رفع آن تلاش کنیم.

در جریان این سفر انتظار می رود تا هماهنگی های دوجانبه، منطقه ای و بین المللی با روسیه بیش از گذشته تقویت شود. روسیه به عنوان یکی از کشورهای مجمع اقتصادی اوراسیا قادر است به همکاری ایران و این اعضای این اتحادیه اقتصادی کمک کند. 

به دلیل اهمیت این اتحادیه های اقتصادی بود که روحانی تیرماه پارسال با هدف شرکت در نشست سران سازمان همکاری شانگهای، اعضای گروه بریکس و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در شهر اوفا روسیه، عازم این کشور شد؛ سه سازمان بزرگ منطقه ای و بین المللی که با بیش از 50 درصد جمعیت جهان، حدود 30 درصد درآمد ناخالص دنیا را در اختیار دارند و این فرصتی است که می تواند به شکوفایی اقتصاد و بازارهای ایران یاری رساند. 

** پسابرجام و همکاری های فزاینده تهران- مسکو

در جریان گفت وگوهای هسته ای، روسیه نقش سازنده ای را در فرجام یابی برجام ایفا کرد. در مدتی هم که از این توافق تاریخی می گذرد، همکاری های ایران و روسیه همچنان رو به رشد بوده است. 

پس از برجام، ایران و روسیه با تکیه بر بندهای 56 و 57 متن توافق بارها اقدام به مبادله هسته ای کرده اند. کمتر از سه هفته به روز اجرای برنامه جامع اقدام مشترک و لغو تمامی تحریم های قید شده در متن توافق، زمان باقی بود که 197 تُن کیک زرد از روسیه و قزاقستان وارد ایران شد و در مقابل تهران 11 تُن اورانیوم غنی شده خود را به مسکو تحویل داد. 

این همکاری ها همچنان ادامه یافت تازه ترین معامله به 19 بهمن ماه پارسال باز می گردد .در جریان معامله ای که به تازگی انجام شد، سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان از انتقال محمولۀ 149 تُنی کیک زرد از روسیه به ایران خبر داد.

افزون بر آن، همکاری های ایران و روسیه در حوزه نظامی و تسلیحاتی همچنان ادامه یافت تا جایی که چندی پیش شاهد ورود نخستین محموله موشک‌ های اس 300 به کشورمان بودیم؛ موضوعی که سرانجام پس از رفع تحریم های ضد ایرانی تحقق یافت. 

در مجموع، همکاری ها و مبادلات ایران و روسیه در زمینه های گوناگون ادامه داشته و دارد. بر پایه برخی آمارها، حجم مبادلات اقتصادی ایران و روسیه در پنج ماه نخست 2016 به 855 میلیون دلار رسید. 

البته با توجه به ظرفیت های دو کشور امکان بالایی برای رونق یابی بیشتر در روابط خارجی آنها وجود دارد. انتظار می رود پس از سفر روحانی به مسکو و در صورت اجرای توافق های گذشته، سطح تعاملات میان تهران و مسکو به طور فزاینده ای افزایش یابد.