تحلیل زندگی سوسک ها و راه مبارزه با آنها

بیتونه؛ اگرچه وجود سوسکها در اماکن موجب بروز مخاطرات بهداشتی فراوان می‌گردد اما خطرات ناشی از استفاده از ترکیبات سمی برای از بین بردن آنها بخصوص در صورتی که با رعایت کامل جوانب احتیاط نباشد به مراتب بیشتر از وجود سوسکهاست.

خصوصیات سوسک ها

از لحاظ ظاهری شکم بند بند دارند و بیضی شکل هستند، بالهایی دارند که بطور متقاطع روی شکم قرار گرفته اند، رنگ آنها قهوه ای یا سیاه است و اندازه شان بین یک تا پنج سانتیمتر می باشد. سوسک ها پس از مستقرشدن در محل مناسب تخم ریزی می کنند.

تعداد تخم سوسک شـانزده تـا چهل و هشت عدد است که درون کپسول لوبیا شکل قهوه ای رنگ قراردارد. سوسکها این کپسول ها را در محلهای تاریک در شکاف ها و درزها و یا سطوح زیری مـیز و صندلی یا تختخواب و دیگر وسایـل بسته بـندی شده قرار می دهند.

کپسول ها بتدریج بزرگ شده، سپس سوسک جوان سفیدرنگ کوچک بدون بال از درون آن خارج می شود.از ابتدای تخـم ریزی تا خارج شدن نوزاد سـوسک، سی تا پنجاه روز زمان لازم است. سوسک بالغ چند ماه تا یکسال زنده است و طی این مدت چندین نوبت تخم ریزی می کند. سوسکها به مناطق گرمسیری علاقه دارند اما برخی گونه ها در نواحی معتدل و نیز در خانه ها و ساختمان هایی که هوای گرم و مرطوب و غذای کافی وجود دارد زندگی می کنند.

نحوه زندگی سوسک ها

این حشرات به مواد شیرین و نشاسته ای علاقه دارند. آنها از شکر و شکلات های شیرین، شیر، پنیر، گوشت، نان و غلات و نیز از مقوا، جلد کتاب، چوب های روی سقف، کفی کفش، لاشه سوسری های مرده و فلج، خون خشک شده و تازه، مدفوع، خلط، ناخن دست و پای افراد مریض و خوابیده برای تغذیه استفاده می کنند.

سوسکها به گرما علاقه دارند و پشت رادیاتورها و لوله های آب گرم زندگی می کنند. روزها در شکاف و درز دیوارها، چهارچوب درها و مبل ها و نقاط تاریک پنهان می شوند. گروهی از سوسکها از طریق راه رفتن و پرواز حرکت می کنند.

گونه های شایعتر:

سوسک های آمریکایی: همان سوسک های فاضلاب هستند که طول 2/5 تا 2/7 سانتیمتر دارند و رنگ قرمز متمایل به قهوه ای دارند و بالهای آن کاملاً رشد یافته است. این سوسکها در فاضلاب زندگی میکنند، و برای ریشه کنی کامل علاوه بر مجاری فاضلاب محل های عبور و مرور این حشرات هم باید سم پاشی شود.

سوسک های آلمانی: از کوچکترین سوسکهای خانگی هستند، طول آنها بین 15-10 میلی متر می باشد و رنگ زرد طلائی تا قهوه ای مایل به زرد دارند. ماده ها درشت تر از نرها بوده و نرها کمی روشن تر از ماده ها یعنی قهوه ای مایل به زرد روشن هستند. طول عمر آنها حدود ۶ ماه می باشد. سوسک ماده طی زندگی خود ۶ تا ۸ کیسه در انتهای بدن خود ایجاد می کند که هر کدام حاوی ۳۰ تا ۴۰ تخم سوسک می باشد.

هر سوسک ماده در طول زندگی۱۸۰ تا ۳۲۰ بچه سوسک تولید می کند.این سوسکها مختص آشپزخانه ها بوده و اغلب در رستوران ها و شیرینی پزی ها و منازل یافته می شوند. این گونه نسبت به سموم معمول ایجاد مقاومت کرده است، لذا جهت ریشکنی آن روش های خاصی اخذ می شود.

سوسک های شرقی: طول حدود 2/5 سانتیمتر دارد ، به رنگ تیره بوده، مسطح و پهن است و بالهای کوتاه دارد.

اهمیت پزشکی و مبارزه با سوسک ها

سوسری ها از آفات مهمی محسوب می شوند که از کثافات، غـذاهای فـاسد، پارچه و چسب کتاب تغذیه نموده، قسمتی از غــذای هضم نشده خود را برمی گردانند، به دفع مدفـوع روی غذا عادت دارند، از دهان و غدد خود ماده ای ترشح می کنند که در مسیر حرکت آنها و منابع غذاییشان بوی ماندگار و نامطبوعی ایجاد می کنند.

سوسری ها با آلوده کردن کـردن مواد غذایی از طریق عوامل بیماری زای موجود در توالت ها، زباله ها، و ...، عامل انتقال :

- بیماری های باکتریایی: اسهال، دیسانتری، وبا، تب تیفوئید

- بیماری های ویروسی: فلج اطفال

- حمل تخم کرم های انگلی

و نیز واکنش های آلرژیک مانند ناراحتی پوستی، خارش، تورم پلک و ناراحتی های تنفسی را ایجاد می کنند.

نحوه مبارزه:

سوسک ها برای ادامه زندگی نیازمند آب غذا و پناهگاه می باشند. می توان با بکارگیری روش های زیر بطور موثری آلودگی را کاهش داد:

کاهش منابع غذا :

- قراردادن زباله ها در داخل کیسه های نایلونی غیرقابل نفود و سپس داخل سطل آشغال در دار

- محکم کردن در کیسه زباله

- نگهداری مواد غذایی در داخل یخچال یا داخل ظرف در دار

- جمع آوری باقیمانده مواد غذایی در حین طبخ یا صرف غذا

- تمیز کردن کابینتهای آشپزخانه

- تمیز کردن کف آشپزخانه

- شستشوی وسایل شستشوی ظروف غذا مثل سیم ظرفشوئی و اسکاچ پس از هر بار استفاده

- تمیز کردن چربی موجود بر هواکش ها و دیوار

- مسدود کردن درزها و شکاف های موجود بر دیوار، کف، سقف، درزهای میان پله ها و...

- بندکشی و پر کردن بندهای موجود میان کاشی ها، کف و حاشیه قرنیزها

کاهش منابع آب :

- مجهز کردن کف شوی فاضلاب ها بخصوص کف شوی آشپزخانه با درپوش

- تخلیه آب موجود در زیر گلدانی ها

- شستشوی ظروف غذا در اسرع وقت

- خشک کردن ظروف شسته شده

- تعمیر شیرهای آبی که چکه می کنند.

سم پاشی سوسک ها:

علاوه بر به کارگیری موازین بهسازی، با استفاده از سموم حشره‌کش نیز می‌توان به مبارزه با سوسکها پرداخت که این روش با توجه به ایجاد آلودگی محیط زیست به عنوان آخرین روش برای مبارزه با سوسکها تلقی می‌گردد.

اگرچه وجود سوسکها در اماکن موجب بروز مخاطرات بهداشتی فراوان می‌گردد اما خطرات ناشی از استفاده از ترکیبات سمی برای از بین بردن آنها بخصوص در صورتی که با رعایت کامل جوانب احتیاط نباشد به مراتب بیشتر از وجود سوسکهاست.

نوع سم و نحوه سمپاشی باید توسط افراد ورزیده و متخصص این امر انتخاب گردد و سمپاشی باید توسط این افراد انجام شود. هنگام سمپاشی باید کلیه موازین احتیاطی رعایت گردد.

لازم است قبل از سمپاشی محلهای مورد نظر تمیز و در صورت امکان شستشو گردند و مواد غذایی، ظروف غذاخوری، وسایل کودکان و وسایل خواب و پرندگان باید از محل خارج یا روی آنها کاملاً پوشانیده شود.

برای مبارزه با سوسکها، یک بار سمپاشی محلهایی که زود به زود شسته می‌شود و استفاده از سمومی که اثر ابقائی آنها کم است کافی نمی‌باشد و ممکن است کپسولهای تخم موجود در محل که پنهان می‌باشند به تدریج باز شوند، بنابراین لازم است سم بیش از 2-3 ماه روی سطوح باقی بماند و یا در صورت شستشوی محل، سمپاشی باید تکرار گردد.

امواج فراصوتی ( التراسونیک) :

در این روش امواج صوتی ایجاد شده در فرکانسهای بالاتر از قدرت شنوایی گوش انسان و در محدوده شنوایی جانوران موذی باعث دور شدن آنها از محیط می شود. این روش کاملا بی ضرر و سازگار با محیط زیست می باشد.