"لک و پیس" از کجا روی پوست ظاهر می شوند

غلامرضا زمانی در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: ویتیلیگو (برص ـ لک و پیس) یک اختلال تولید رنگدانه است که در آن ملانوسیت‌ها (سلول‌هایی که رنگدانه تولید می‌کنند) در پوست، غشاهای مخاطی و شبکیه تخریب شده‌اند که در نتیجه لکه‌های سفید پوست در نواحی مختلف بدن ظاهر می‌شوند و مویی هم که در نواحی مبتلا به ویتیلیگو رشد می‌کند، معمولا سفید می‌شود.

وی ادامه داد: علت بیماری ویتیلیگو شناخته نشده، اما پزشکان و محققان چندین تئوری متفاوت مطرح کرده‌اند. یک تئوری این است که افراد آنتی بادی‌هایی تولید می‌کنند که ملانوسیت‌های بدن خودشان را تخریب می‌کند.

عضو انجمن صنفی جراحان عمومی ایران افزود: تئوری دیگر این است که ملانوسیت‌ها خود به خود تخریب می‌شوند. در نهایت بعضی افراد گزارش کرده‌اند که یک رخداد منفرد از قبیل آفتاب سوختگی یا فشار روحی باعث بروز ویتیلیگو می‌شود. ولی مورد اخیر از نظر علمی ثابت نشده است.

زمانی گفت: در بیماری لک و پیس هر قسمت از بدن ممکن است تحت‌تاثیر قرار گیرد، ولی محل‌های معمول شامل صورت، گردن، چشم‌ها، نوک سینه‌ها، ناف، اندام تناسلی، زیر بغل و کشاله ران است. در محل‌های ضربه به پوست نیز ضایعه به وجود می‌آید .

وی ادامه داد: بیماری لک و پیس گاهی اطراف خال‌های پوستی به وجود می‌آید. در این بیماری گاهی موها درگیر می‌شود که می‌تواند موهای سر، ابرو، مژه را درگیر کند. اگر چه بیشتر افراد مبتلا به بیماری لک و پیس از سلامت عمومی خوبی برخوردار هستند، ولی احتمال ایجاد بیماری‌های دیگر خود ایمنی از قبیل دیابت، بیماری تیروئید، کم‌خونی، بیماری آدیسون (بیماری‌های غده آدرنال) و کچلی منطقه‌ای در آن‌ها بیشتر است.

عضو انجمن صنفی جراحان عمومی ایران گفت: ملانین رنگدانه است که تعیین‌کننده رنگ پوست، مو و چشم است. این رنگدانه در سلولی به نام ملانوسیت تولید می‌شود. اگر ملانوسیت نتواند ملانین تولید کند یا اگر تعداد ملانوسیت‌ها کاهش پیدا کند، رنگ پوست روشن‌تر می‌شود.

زمانی ادامه داد: علت بیماری لک و پیس شناخته شده نیست. گاهی این بیماری به دنبال صدمه فیزیکی از قبیل آفتاب سوختگی یا استرس عاطفی ایجاد می‌شود.

وی با اشاره به اینکه سه نظریه در مورد علت بیماری لک و پیس وجود دارد، تصریح کرد: سلول‌های رنگدانه‌ای به دنبال اختلال عملکرد سلول‌های عصبی آسیب می‌بیند، گاهی یک واکنش خود ایمنی در برابر سلول‌های رنگدانه‌ای ایجاد می‌شود و سلول‌های رنگدانه‌ای را به عنوان بافت خارجی نابود می‌کند. سلول‌های رنگدانه‌ای خودشان باعث تخریب خود می‌شوند.

عضو انجمن صنفی جراحان عمومی ایران با اشاره به اینکه شدت بیماری لک و پیس در هر فرد متفاوت است، تصریح کرد: افرادی که پوست روشن دارند معمولا در طول تابستان متوجه از دست رفتن رنگدانه می‌شوند چون تابش آفتاب باعث اختلاف رنگ بین پوست بیمار و سالم می‌شود. افراد با پوست تیره ممکن است هر زمان متوجه شروع بیماری شوند. در موارد شدید بیماری ممکن است رنگ کل بدن از دست رود.

زمانی ادامه داد: هیچ راهی برای پیش‌بینی اینکه بیماری لک و پیس چقدر پیشرفت می‌کند، وجود ندارد. از دست رفتن رنگدانه در هر پلاک بیماری لک و پیس متفاوت است. بدین معنی که ممکن است رنگ‌های مختلفی از قهوه‌ای تا سفید در پلاک لک و پیس وجود داشته باشد. وجود چند رنگ در یک پلاک لک و پیس به نام لک و پیس سهرنگ یا "trichrome" گفته می‌شود.

وی تصریح کرد: بیماری لک و پیس اغلب با از دست دادن سریع رنگدانه در یک ضایعه آغاز می‌شود و معمولا به مدت طولانی بدون تغییر باقی می‌ماند. در مراحل بعد از دست دادن رنگدانه ممکن است دوباره آغاز شود و دوباره متوقف شود. چرخه از دست رفتن رنگدانه و ثبات ممکن است به طور نامحدود ادامه داشته باشد.

عضو انجمن صنفی جراحان عمومی ایران ادامه داد: افراد مبتلا به بیماری لک و پیس باید مراقب باشند تا آسیب و صدمه به پوست آنها حداقل باشد؛ چراکه امکان ایجاد ضایعه جدید در محل آسیب زیاد است. هر آسیبی شامل برش، خراش و سایش می‌تواند باعث ایجاد ضایعه جدید شود.

زمانی افزود: بیماران مبتلا به لک و پیس به حفاظت در برابر آفتاب نیاز دارند، زیرا پوست سفید تنها دچار آفتاب سوختگی می‌شود و تیره نمی‌شود. پوست نرمال نیز نیاز به حفاظت دارد چون با آفتاب سوختگی پوست طبیعی، میزان تضاد بین پوست نرمال و پوست سفید زیاد می‌شود.

وی اظهارکرد: در حال حاضر درمان‌های بیماری لک و پیس باید به طور منظم و طولانی استفاده شوند تا نتیجه بخش باشند.

عضو انجمن صنفی جراحان عمومی ایران گفت: استفاده از یک کرم کورتونی ضد التهابی قوی به مدت چند هفته ممکن است روند بیماری را متوقف کند.