کابینه دوازدهم / گزینه های سکانداری صنعت در کابینه دوم روحانی

معاون اجرایی یا وزیر؟

 به این ترتیب به نظر می‌رسد اگر بخواهیم محتمل‌ترین گزینه‌ها برای وزارتخانه عریض و طویل صنعت، معدن و تجارت را برشماریم شاید پررنگ‌ترین گزینه، نام همان فردی است که بارها در ماه‌های گذشته شنیده شده است و کسی نیست جز محمد شریعتمداری، معاون اجرایی رییس‌جمهور که در کارنامه خود زمانی وزیر بازرگانی نیز بوده است. شنیده‌ها از بدنه دولت حکایت از این دارد که روحانی قصد دارد شریعتمداری را در شرایطی که وزارتخانه‌های ادغامی همچنان باقی بمانند به عنوان وزیر وزارتخانه صنعت، معدن و بازرگانی معرفی کند. گزینه‌ای که به نظر می‌رسد از مجلسی‌ها رای اعتماد خواهد گرفت.

محمد شریعتمداری، معاون اجرایی رییس‌جمهور، جانشین رییس‌جمهور در شورای عالی ایرانیان، شورای عالی فضایی و شورای استاندارد و تحقیقات صنعتی است. او در آغاز کار دولت یازدهم حسن روحانی، بیست روز سرپرست وزارت ورزش و جوانان و در دولت اول و دوم سیدمحمد خاتمی وزیر بازرگانی بوده است. وی عضو جمعیت دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی و از حامیان محمدی ری‌شهری در انتخابات دوم خرداد ۱۳۷۶ بود. او از سال ۱۳۸۵ تاکنون به حکم رهبری، عضو شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران به عنوان رییس کمیسیون اقتصادی شورا است.

البته برخی دیگر از نزدیکان به دولت از اعلام آمادگی محمد نعمت‌زاده، وزیر کهنه‌کار فعلی وزارت صنعت، معدن و تجارت حکایت دارد. افراد نزدیک به روحانی اعلام می‌کنند که محمد نعمت‌زاده با یک پیش شرط اعلام کرده است که همچنان می‌خواهد سکاندار وزارت صنعت، معدن و تجارت باشد و قصد ندارد سکان وزارتخانه را به فرد دیگری بدهد.

البته ظاهرا نعمت‌زاده پیش‌شرط رفتنش از وزارتخانه را قرار گرفتن فردی بر راس وزارتخانه عنوان کرده است که به وی نزدیک است و حاضر است در قبال جایگزینی وی با خود از این وزارتخانه برود. کسی که در حال حاضر در کنار وی در وزارتخانه مشغول است.

از گاندی تا خیابان سمیه

یکی از نام‌هایی که از همان روزهای اعلام رسمی نتایج انتخابات دوازدهم، به عنوان یکی از اصلی‌ترین گزینه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت به گوش رسید؛ پیش از این در کسوت معاون محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت در یکی از سازمان‌های زیر مجموعه وزارت صنعت مشغول بود. وی یکی از معاونین کم‌حاشیه و البته دور از رسانه وزارت صنعت، معدن و تجارت بود.

این نامزد وزارت صنعت، معدن و تجارت که حالا مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) است، کسی جز سید رضا نوروز‌زاده نیست. به مدد تجربه پنج دوره نمایندگی و حضور و ریاست کمیسیون صنایع مجلس و البته مدیریت چند کارخانه صنعتی به عنوان مشاور معاون اجرایی رییس‌جمهور وارد حلقه مدیران دولت یازدهم شد. او اخیرا از ساختمان خیابان جام‌جم به خیابان گاندی رفته تا بار شستا را به دوش بکشد. وی در کارنامه کاری‌اش اتمام پروژه‌های بزرگی همچون خلیج فارس را دارد که بسیار حایز اهمیت است. او در انتخابات اخیر هم به عنوان مسوول ستاد صنعتکاران و تولید‌کنندگان فعالیت داشت. نوروز‌زاده یکی از گزینه‌هایی است که همان هفته نخست بعد از مشخص شدن نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری به عنوان گزینه احتمالی وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح شد.

در کارنامه اجرایی سیدرضا نوروز‌زاده از ریاست انجمن مدیران صنایع (سال۷۷)، ریاست کمیته تولیدگرایان کمیسیون صنایع و معادن در پنج دوره مجلس شورای اسلامی، ریاست کمیسیون صنایع و معادن، ریاست هیات مدیره ایران‌خودروی خراسان، ریاست هیات‌مدیره گروه خودروسازی سایپا، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران و تهران، مشاور وزیر نفت در امور صنعتی و مشاور معاون اجرایی رییس‌جمهور در امور صنعتی دیده می‌شود.

 گزینه بخش خصوصی  روی میز روحانی

شاید تنها گزینه‌ای که تاکنون برای جایگزینی محمد نعمت‌زاده مطرح شده و کمتر شناخته شده است، معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری وزارت صنایع و معادن دولت اصلاحات است که هم‌اکنون مشاور معاون اول دولت یازدهم است. وی که هم‌اکنون سکاندار یکی از شرکت‌های بخش خصوصی است بعد از دولت هشتم دیگر در پست دولتی مشغول نبوده است و آخرین پست دولتی‌اش، معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری وزارت صنایع و معادن دولت اصلاحات بوده است. محمد جعفر اسلامی اگر هم‌اکنون جزو مدیران نام‌آشنا نیست اما در دولت هشتم یکی از مدیران فعال صنعتی کشور بوده است. می‌گویند اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور دیدگاه‌های فکری او را بسیار نزدیک به خود می‌داند. البته سابقه رفاقت و همکاری جهانگیری و اسلامی به دوران استانداری جهانگیری در اصفهان بازمی‌گردد. پس از آنکه جهانگیری، در سال ٨٠ وزیر صنایع و معادن شد، محمدجعفر اسلامی به عنوان معاون برنامه‌ریزی وزارت صنایع و معادن در کنار او قرار گرفت. او مسوول تدوین استراتژی توسعه صنعتی شد که تیم پژوهشی مسعود نیلی از دانشگاه صنعتی شریف آن را نوشت. پس از پایان دولت اصلاحات، اسلامی در جلسات ثابتی که اسحاق جهانگیری در ٨ سال دور از دولت در دفتر شخصی خود برگزار می‌کرد و عموما به بررسی مسائل روز صنعتی می‌گذشت، حضور فعال داشت. در واقع رفاقت و نزدیکی جعفر اسلامی به اسحاق جهانگیری سبب شد تا در دولت یازدهم به عنوان مشاور صنعتی معاون اول رییس‌جمهور در کنار او قرار بگیرد.

وی هم‌اکنون ریاست یک شرکت بخش خصوصی را برعهده دارد که بزرگ‌ترین واحد تولید‌کننده گاز صنعتی در بخش خصوصی بوده و همچنین نخستین سازنده دستگاه‌های اکسیژن‌ساز به روش PSA و نخستین سازنده مخازن استاندارد دو جداره کرایوژنیک در کشور است، به نظر می‌رسد علاوه بر حمایت معاون اول ریاست‌جمهوری حمایت بخش خصوصی و اتاق بازرگانی را نیز به همراه دارد و جزو گزینه‌هایی است که اگرچه در سال‌های گذشته از بخش دولتی فاصله گرفته، اما رابطه‌اش را با صنعت حفظ کرده است.

وی در آخرین اظهارنظراتش در دولت اصلاحات نظراتی در مورد صنعتی شدن کشور عنوان کرده و گفته بود: «صنعتی شدن به تنهایی نمی‌تواند ایران را به توسعه برساند.» یا «وزارت صنایع و معادن‌‏, اعتقادی به صنایع دولتی ندارد.» جعفر اسلامی یکی از گزینه‌های جدی برای جایگزینی محمدرضا نعمت‌زاده است که با حمایت‌های مختلفی که در بدنه صنعتی و دولتی از وی می‌شود، می‌توان گفت باید منتظر مطرح شدن نام او برای سکانداری وزارت صنعت، معدن و تجارت باشیم.

معماری که گزینه وزارت شد

 اصلی‌ترین گزینه پیشنهادی وزارت صنعت، معدن و تجارت، کسی جز رضا ویسه نیست. او را زمانی معمار صنعت خودروی ایران معرفی می‌کردند. عملکرد او در حوزه صنعت خودروسازی سبب شد تا از سوی رییس دولت اصلاحات مورد تقدیر قرار بگیرد.

رضا ویسه از مدیران باسابقه صنعتی کشور است؛ سال‌ها در بخش صنعت کشور فعالیت کرده و توانسته است کارنامه درخشانی از خود به جای گذارد. وی که همچون دومین گزینه جدی جایگزینی وزارت صنعت، معدن و تجارت زودتر از موعد به دوران بازنشستگی رسیده، در سال‌های بعد از پست‌های مدیریتی دولتی در بخش خصوصی فعالیت خود را آغاز کرد و کمتر از وی در مناصب دولتی نامی شنیده شد. البته حضور در بخش خصوصی هیچگاه مانعی برای انجام مشاوره‌های صنعتی دولتی برای وی نبود و جسته و گریخته از مشاوره‌های صنعتی وی به مدیران دولتی خبرهایی به گوش می‌رسید که این امر موجب شد تا زمانی برخی رسانه‌های منتقد دولت، وی را به عنوان پدرخوانده صنعت بخوانند.

زمانی که حسام‌الدین آشنا، مشاور رییس‌جمهور در شبکه‌های اجتماعی صحبت از تغییر و تحولات کابینه مطرح کرد، نام او به عنوان گزینه اصلی جایگزینی محمدرضا نعمت‌زاده، با قوت مطرح شد. ویسه را دست راست اسحاق جهانگیری در دفتر معاون اول رییس‌جمهور می‌شناسند. او در چهار سال گذشته معاون هماهنگی و نظارت معاون اول رییس‌جمهور بوده است. در تمام برنامه‌های صنعت، ویسه در سایه جهانگیری حضور دارد. از همین رو مخالفان دولت او را «پدرخوانده» و «مرد در سایه صنعت» می‌نامند و سعی دارند، چهره او را تخریب کنند.

قرارداد ال-٩٠ که منجر به تولید خودروی تندر٩٠ شد و البته خروج پیکان از چرخ تولید، شاید عام‌ترین بخش کارنامه رضا ویسه در دوران ریاست سازمان گسترش و نوسازی باشد. اما در هزاران تصمیمی که او در چهار سال ریاست ایدرو گرفت یعنی از فعالیت در حوزه نفت و گاز تا کشتی‌سازی و بهره‌برداری از ده‌ها طرح صنایع زیربنایی، کارنامه رضا ویسه درخشان است. او در ثبت رشد دورقمی که صنعت در برنامه سوم توسعه رقم زد، سهم بالایی دارد.

اگرچه در گفت‌وگویی کوتاه با «اعتماد» درباره مطرح شدن نام او به عنوان گزینه اصلی وزارت ترجیح می‌دهد که درست بودن یا نبودن معرفی خود را تایید نکند، تاکید می‌کند که بهتر است گزینه‌های بهتر ارزیابی شوند.

ویسه بعد از روی کار آمدن دولت نهم به اجبار بازنشسته شد. پس از بازنشستگی اجباری تا سه سال هیچ حضور رسانه‌ای نداشت. ولی در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری دهم در مصاحبه‌ای اوضاع صنعت کشور را نامناسب دانست و عنوان کرد که رشد بخش صنعت در دوره حضور وی در دولت همواره بین ١٠ تا ١٤ درصد بوده است اما در دولت نهم با افت شدید به ٤ تا ٥ درصد رسیده است. ویسه بعد از پیروزی دولت روحانی هم در مصاحبه‌ای جنجالی گفته بود که سازمان ایدرو بسیار ضعیف شده و هدف مشخصی ندارد به شکلی که به قول خودش یال و کوپال این سازمان در دولت احمدی‌نژاد ریخته است.

از همان روزهای پیروزی روحانی در انتخابات ٩٢ از رضا ویسه به عنوان جدی‌ترین گزینه وزارت صنعت، معدن و تجارت نام برده می‌شد.

در آغاز تشکیل دولت یازدهم، با وجودی که جهانگیری علاقه داشت روحانی نام ویسه را به عنوان وزیر صنعت، معدن و متجارت به مجلس معرفی کند، اما روحانی ترجیح داد رییس ستاد خود در دوران مبارزات انتخاباتی یعنی محمدرضا نعمت‌زاده را برای این پست معرفی کند. هرچند گفته می‌شود، نعمت‌زاده نام غلامرضا شافعی و مجتبی خسروتاج را برای این پست به روحانی معرفی کرده بود، اما در نهایت خود او چهار سال بر کرسی وزارت صنعت، معدن و تجارت نشست.

گفته می‌شود که شبهه دوتابعیتی بودن ویسه دلیل عدم معرفی وی به مجلس برای وزارت صنعت بوده و همچنان نیز این موضوع موجب نگرانی برای معرفی وی به عنوان گزینه اصلی به مجلس است. البته برخی از نزدیکان دولت اعلام می‌کنند که وی هیچ تابعیت دیگری ندارد و به این جهت می‌تواند گزینه اصلی برای ابروزارت صنعت، معدن و تجارت باشد، که این روزها زمزمه جدایی این وزارتخانه از بخش بازرگانی بسیار به گوش می‌رسد.

منبع: نامه نیوز