یارگیری سعودی از شیعیان عراق

به گزارش تسنیم، مقتدی صدر رهبر جریان صدر عراق دو روز قبل  با دعوت رسمی مقامات سعودی به عربستان رفت و مورد استقبال ثامر السبهان سفیر اخراجی سعودی در بغداد قرار گرفت. از آخرین سفر صدر به عربستان و دیدار با ملک عبدالله پادشاه سابق این کشور حدود یازده سال گذشته است.

سفر صدر به عربستان با واکنش‌های فراوانی به خصوص در عراق مواجه شده است. برخی به دیده فرصت و خوش‌بینی به این دیدار می‌نگرند هرچند که تحلیل‌ها  نشان می‌دهد نمی‌توان چندان به این سفر خوش بین بود. درباره حضور صدر در عربستان به چند نکته باید اشاره کرد.

نخست: زمان انجام این سفر باعث اعتراض‌هایی نه تنها در عراق بلکه از سوی برخی شیعیان در منطقه شده است. حتی اگر آقای صدر برای انجام حج به عربستان دعوت شده باشد، پذیرش این سفر در شرایطی که مردم یمن همچنان تحت بمباران شدید و محاصره همه جانبه سعودی‌ها  قرار دارند اقدام مناسبی ارزیابی نمی‌شود. بعید به نظر می‌رسد صدر در این سفر به دنبال تلاش برای کاهش فشارها بر مردم یمن باشد. در حقیقت ابعاد جنگ یمن بسیار بزرگ تر از میانجی گری افراد است.

علاوه بر این، رژیم سعودی بیش از هشتاد روز است که با محاصره شهر العوامیه، در حال تخریب منازل و اماکن متعلق به اهالی این شهر شیعه نشین است. سفر صدر به عربستان در این شرایط، باعث غافلگیر شدن و اعتراض فعالان مدنی مدافع حقوق شیعیان شده است.

دوم: تلاش مشکوک سعودی‌ها  برای تأثیرگذاری بر جریان صدر. این فرضیه به طور جدی قابل اعتناست. سعودی‌ها  پیش از این و از زبان ثامر السبهان سفیر سابق خود در بغداد اظهارات متعددی در تمجید از صدر داشته اند. ((سید مقتدی صدر مرد شماره یک عراق در حل بحران‌های کشور و حفاظت از وحدت مردم است))، (( سید مقتدی صدر تنها فردی است که می‌تواند آرامش را به عراق بازگرداند و در گذشته ثابت کرده است که تابع و وابسته به ایران نیست))، (( به خوبی درک کردم که آقای صدر دارای یک غیرت بزرگ عربی است. ایشان فردی جدی برای وحدت بخشیدن به طوایف مختلف جهان اسلام است)).

اینها بخشی از اظهارات سفیر سابق سعودی در بغداد پیرامون صدر است. اظهاراتی که نشان می‌دهد سعودی‌ها  در ورای این تعریف و تمجید‌ها  به دنبال چیزی هستند. جالب آن که السبهان شخصا در فرودگاه از صدر استقبال کرد و حتی گفته می‌شود در زمان سفر صدر به بیروت، دیدارهایی میان این دو نفر انجام شده است. استقبال السبهان سفیر اخراجی عربستان از عراق از صدر نشان می‌دهد سعودی‌ها  به دنبال نشان دادن این مطلب هستند که به رغم اخراج سفیر خود از عراق که بخشی از آن بر اثر فشار شخصیت‌ها  و احزاب نزدیک به ایران بوده است همچنان در صحنه حضور دارد و بر ادامه پروژه نزدیک سازی عراق به محیط عربی خود و دور کردن آن از ایران اعتقاد دارد.در چند ماه اخیر روابط ریاض با بغداد پس از سال‌ها  سردی روابط، به سمت بهبود نسبی پیش رفته است و دو طرف معاهداتی در حوزه‌های امنیتی، اقتصادی و حمل و نقل و ... امضا کرده اند. علاوه بر اینکه مقامات دو کشور سفرهایی به پایتخت‌های یکدیگر داشته اند.

آشکار است که ریاض در شرایط کنونی به دنبال تغییر رویه در روابط خود با بغداد و جریان‌های شیعی عراقی است تا عملا از نفوذ و تأثیرگذاری ایران بکاهد. علاوه بر اینکه عربستان تلاش می‌کند تا کشورهای اسلامی و عربی بیشتری را با خود همراه کند تا در مناقشات منطقه‌ای موضع این کشور تقویت شود. نزدیک شدن ریاض به احزاب شیعی عملا بخشی از پروژه جنگ نرم سعودی‌ها  با ایران است. آنها تلاش می‌کنند تا با نزدیکی به افراد و احزاب شیعه باعث خشم تهران شوند. افزون بر اینها نزدیکی به انتخابات پارلمانی عراق که بهار سال آینده برگزار می‌شود و ترس از به قدرت رسیدن احزاب و جریان‌هایی که نزدیک به ایران شمرده می‌شوند باعث شده ریاض از هم اکنون پروژه بهبود روابط خود را با این جریان‌ها  کلید بزند.

رسانه‌های عرب یک روز پس از سفر صدر به عربستان، از دعوت رسمی سعودی‌ها  از عمار حکیم و ایاد علاوی هم خبر دادند. اگر این خبر درست باشد تردیدی نیست که باید آن را به عنوان دور جدیدی از اقدامات تحریک آمیز ریاض تلقی کرد.

با اینکه هنوز مشخص نیست آیا ریاض خواهد کوشید تا در انتخابات سال آینده، قوای برخی احزاب شیعی را در قالبی مشترک متحد کند یا نه اما حداقل آنچه که مسلم است این است که رفتارهای برخی از احزاب شیعی در عراق در حوزه سیاست خارجی و روابط منطقه‌ای در حال دگردیسی و تغییرات جدی است.