پیامک‌های تبلیغاتی؛ همچنان روی اعصاب مشترکان تلفن همراه!
به گزارش ایسنا، داستان پیامک‌های تبلیغاتی و وعده هزاران جایزه، در برهه‌ای از زمان به معضل بسیاری از مشترکان اپراتورها تبدیل شده بود. اینکه مشترکان گاه و بیگاه پیام‌هایی را دریافت می‌کردند که طبق گفته خودشان هرگز مایل به دریافتشان نبودند. برخی از کاربران نسبت به این پیامک‌ها و مزاحمتی که ممکن بود در هر ساعتی از شبانه‌روز برایشان پیش آید، بی‌تفاوت بودند اما برخی که این پیامک‌ها امانشان را بریده بود به مراجع مختلفی شکایت کردند تا سرانجام مسوولان تصمیم به ساماندهی این موضوع گرفتند.
پیامک‌های مزاحم؛ این بار از طرف اپراتور
با وجود این اما اخیرا نارضایتی‌هایی از طرف مشترکان وجود دارد مبنی بر اینکه همچنان پیامک‌هایی برایشان ارسال شده که با به‌کارگیری راه‌های غیرفعال کردن پیامک‌های تبلیغاتی هم نمی‌توان از دریافت آنها جلوگیری کرد. این پیامک‌ها شامل طرح‌هایی هستند که اگرچه محتوای غیراخلاقی ندارند و حتی بعضا با اهداف خیرخواهانه فرستاده می‌شوند، اما پیروی مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، ارسال آنها بدون اجازه از مشترکان تخلف محسوب می‌شود.
پاسخی اپراتور همراه اول در خصوص این پیام‌ها این بود: «برخی از پیام‌ها مختص خود اپراتور بوده و نمی‌توان آنها را حذف کرد.» و از آنجایی که «این پیامک‌ها سرویس‌ها و خدمات اپراتور را معرفی می‌کند» منافی با حق مالکیت مشترکین نیست! همچنین ممکن است طرح‌های دیگری وجود داشته باشد، مانند زمانی که «اپراتور از یک سمینار یا یک ارگان مانند کمیته امداد یا عتبات عالیات حمایت کند» و در این راستا مشترکان هستند که هزینه این حمایت را نه با پرداخت مالی، که با صرف زمان خود می‌پردازند.
البته اپراتور ایرانسل این مساله را رد کرده و می‌گوید ارسال پیامک‌های این اپراتور با درخواست لغو پیامک از طرف مشترکان لغو می‌شود. روابط عمومی اپراتور دوم در پاسخ به ایسنا اظهار کرد: "پیام‌هایی که مشترکان می‌گیرند سه دسته است. یک دسته از پیامک‌ها مربوط به شرکت‌هایی است که برای تبلیغات خودشان این کار را می‌کنند و ارتباطی به اپراتور ندارد. دسته‌ای از پیامک‌ها اطلاع‌رسانی خود اپراتور هستند و بدین ترتیب پیامک‌هایی درباره سرویس‌ها و خدمات اپراتور ارسال می‌شود که اگر کاربران تمایلی به دریافت نداشته باشند، می‌توانند آن را لغو کنند. دسته سوم پیامک‌ها نیز اطلاحا ارزش افزوده هستند که در ازای عضو شدن کاربر در یک سرویس، برای او هزینه دارد. "
در هر حال پیش از این محمود واعظی - وزیر پیشین ارتباطات و فناوری اطلاعات- در رابطه با پیامک‌هایی که در قبال آنها هزینه‌ای برای کاربر در نظر گرفته می‌شود، اظهار کرده بود: "هیچ شرکتی حق ندارد بدون رضایت مشترک پیامکی را برای او فرستاده و از کاربر هزینه دریافت کند. " او همچنین درباره پیامک‌های تبلیغاتی گفته بود: "این پیامک‌ها وقت و ذهن مردم را درگیر می‌کند و بر همین اساس ما هم با آنها موافق نیستیم چرا که این روند جالبی نیست که یک مشترک برای رسیدن به پیامک‌های شخصی چندین پیامک را بگردد تا به پیامک‌های خود برسد. "
بنابراین آنچه که در خصوص پیامک‌های تبلیغاتی مورد توجه قرار می‌گیرد، صرف نظر از کلاهبرداری‌های ناشی از این پیامک‌ها و یا دریافت هزینه بابت پیامهای ارزش افزوده که در ابتدای امر افراد از آن آگاه نبودند و هزینه‌های بالایی برایشان داشت، مخدوش شدن حفظ حریم شخصی مشترکان و مزاحمت‌ها و صرف وقت برای مشاهده‌ی این پیام‌هاست. مشکلاتی از این دست و نارضایتی روزافزون صاحبان موبایل از این مزاحمان پیامکی باعث شد مدیران اپراتورها و مسئولان مرتبط در وزارت ارتباطات تمهیدی برای مقابله با این پیامک‌ها ناخواسته بیندیشند.
مقررات ارائه خدمات پیامکی در رگولاتوری
اما مصوبه ۱۳۳ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات در سال ۱۳۹۰، در خصوص ارسال پیامک‌های انبوه و سرویس‌ها و خدمات ارزش افزوده، ضوابط و مقرراتی را مطرح کرد که به واسطه آنها «کلیه اپراتورها موظفند برای ارایه خدمات پیامک انبوه در قالب اطلاع‌رسانی، خبری، تبلیغات، بازی و سرگرمی و موارد مشابه قبل از شروع ارایه خدمات، پس از تایید کمیسیون، مجوزهای لازم را از مراجع ذیصلاح قانونی دریافت و با تایید سازمان شروع به ارایه خدمات کنند.»
از طرفی در این مصوبه آمده است: «کلیه اپراتورها موظفند ضمن اطلاع‌رسانی مناسب در خصوص نوع خدمات پیامک انبوه، قبل از ارسال پیامک، موافقت مشترک را دریافت کنند.» و همچنین «در هر گونه خدمات پیامکی محتوایی که برای مشترک هزینه ایجاد می‌کند، باید تعرفه‌های مذکور به تصویب کمیسیون برسد.»
همچنین طبق مصوبه ۱۴۷ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات در سال ۹۱، «اپراتور موظف است قبل از شروع ارایه خدمات ارزش افزوده محتوایی پیامکی مورد نظر، در خصوص شرایط ارایه از جمله تعرفه خدمات، نحوه ارائه خدمت (به‌صورت اشتراکی و یا در ازای هر پیامک)، شرایط انصراف، حداکثر تعداد پیامک ارسالی در روز و مانند آن به مشترک اطلاع‌رسانی کرده و همچنین در پرتال رسمی اپراتور هزینه خدمات و توصیه‌های لازم برای دریافت خدمت با جزئیات شرایط ارایه خدمات را داشته باشد.»
در این مصوبه همچنین تاکید شده است که « اپراتور موظف است در حین ارائه خدمت با ارسال پیامهای اطلاع‌رسانی، مشترک را از مجموع هزینه‌های ایجاد شده آگاه نماید و در تمام مراحل ارائه خدمت، امکان انصراف از دریافت آن را برای مشترک فراهم کند. »
همچنین مراکز مسوول از جمله مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال و مرکز ملی فضای مجازی به بررسی این موضوع پرداختند. که در نهایت طبق سیاست‌های ساماندهی خدمات پیامکی ارزش افزوده و انبوه در شبکه‌های ارتباطی مصوب شد هرگونه محتوا در خدمات پیامکی انبوه و ارزش افزوده پیامکی باید با رعایت قوانین و مقررات کشور و عدم مغایرت با ارزش‌های ایرانی-اسلامی باشد.
در آیین‌نامه مصوب شورای عالی فضای مجازی، خدمات پیامکی به دو دسته تقسیم می‌شود. خدمات پیامک انبوه که جنبه اطلاع‌رسانی و تبلیغاتی دارد و بدون درخواست مشترک ارسال می‌شود و هزینه‌ای برای مشترکان دربر نخواهد داشت؛ این پیامک‌ها پس از ارسال تحت نظارت وزارت ارشاد قرار خواهند گرفت. دسته دوم پیامک‌های ارزش افزوده که به انتخاب مشترک خواهد بود و باید بابت آن هزینه پرداخت شود تقسیم شده است و پیش از ارسال باید تحت نظارت وزارت ارشاد قرار گیرد و پس از دریافت مجوز، امکان استفاده از آن برای مشترکان ممکن خواهد بود.
البته از نکاتی که مورد توجه است، اینکه اگرچه برخی از پیامک‌ها با ارزش‌های ایرانی-اسلامی مغایرت نداشته و خلاف مقررات نیز نباشند، اما قطعا ارسال آنها برای برخی از کاربران که تمایلی به دریافت آنها ندارند، ایجاد مزاحمت خواهد کرد. همین موضوع است که در حال حاضر و با دریافت پیامک، حتی اگر در ارائه سرویس‌ها و خدمات اپراتورها باشند، موجب اعتراض مشترکان شده است.
نحوه لغو پیامک‌های تبلیغاتی
برای عدم دریافت پیامک‌های تبلیغاتی، مشترکین همراه اول می‌توانند عدد «۱» را به «۸۹۹۹» ارسال یا کد دستوری *۸۹۹۹# را شماره‌گیری کنند و یا با مرکز اطلاع‌رسانی ۹۹۹۰ تماس بگیرند. برای ثبت درخواست عدم دریافت پیامک‌های تبلیغاتی در ایرانسل نیز باید عدد ۲ را به شماره ۵۰۰۵ ارسال کرد و یا می‌توان از طریق خط ایرانسل خود با شماره ۷۰۰ تماس گرفته و پس از برقراری ارتباط با اپراتور درخواست خود را مبنی بر عدم دریافت پیامک‌های تبلیغاتی بیان کرد.
در این باره صادق عباسی شاهکوه - معاون بررسی‌های فنی و صدور پروانه رگولاتوری- پیش از این درباره ساماندهی خدمات ارزش افزوده پیامکی شامل پیامک‌های تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی و بازی و سرگرمی گفته بود: با توجه به افزایش خدمات ارزش افزوده پیامکی در حوزه‌های مختلف و نارضایتی اعلام شده از سوی مردم به رگولاتوری و به منظور حفظ حقوق مشترکان، با الزام رگولاتوری، روش‌های ارائه این خدمات از سوی اپراتورها تغییر کرد.
روش‌های مختلف ارسال درخواست به سامانه مربوط به لغو پیامک‌های تبلیغاتی نیز از طریق ارسال پیامک به سرشماره ۸۰۰ یا شماره‌گیری کد دستوری#۸۰۰* است. با ارسال درخواست، فهرستی با سه گزینه باز می‌شود که اولین گزینه سرویس‌های فعال و دو گزینه بعدی نوع پیامک‌های تبلیغاتی یا خدمات مبتنی بر محتوایی (ارزش افزوده) را نشان می‌دهد.
عباسی شاهکوه با بیان اینکه تمامی خدمات ارزش افزوده محتوائی پیامکی باید صرفا بین ساعات ۹ تا ۲۱ برای مشترکان ارسال شود، گفت: درصورت درخواست مشترک برای غیرفعال کردن خدمات ارزش افزوده محتوائی پیامکی، این خدمات باید حداکثر تا ۲۴ ساعت قطع شود. قطع سرویس، پیامک‌های تبلیغاتی خود اپراتورها را نیز شامل می‌شود. اما درصورت درخواست مشترک برای غیرفعال کردن خدمات ارزش افزوده محتوائی پیامکی، خدمات پیامکی مبتنی بر تراکنش شامل خدمات تراکنشی بانکی مربوط به برداشت و واریز وجه، خریدهای الکترونیکی. همچنان برای مشترکان فعال خواهد بود و قطع آنها خلاف مقررات است.
همچنین فلاح جوشقانی با اشاره به مصوبه ۱۴۷ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات گفته بود: برای ارائه خدمات ارزش افزوده پیامکی از سوی اپراتورها تائید مشترک برای فعال‌سازی الزامی است. حوزه نظارت و اعمال مقررات رگولاتوری در مورد نحوه عضویت مشترکین تلفن همراه در سرویس‌های خدمات مبتنی بر محتوا حساسیت ویژه‌ای دارد و درصورت مشاهده عضویت ناخواسته مشترکین پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهد. اپراتور باید در مورد تمامی خدمات ارزش افزوده محتوائی پیامکی، قبل از شروع ارائه خدمات، از طریق یک پیامک در مورد ارائه خدمات از مشترک سوال کند و درصورت تائید مشترک آن را فعال کند.
با توجه به مطالبی که در مصوبه‌های کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات ذکر شده، مبنی بر اینکه «اپراتور موظف است در حین ارائه خدمت با ارسال پیامهای اطلاع‌رسانی، مشترک را از مجموع هزینه‌های ایجاد شده آگاه کند و در تمام مراحل ارائه خدمت، امکان انصراف از دریافت آن را برای مشترک فراهم کند» و اینکه «قطع سرویس، پیامک‌های تبلیغاتی خود اپراتورها را نیز شامل می‌شود»، و اکنون برخی از مشترکان نسبت به پیامک‌های اپراتورها ناراضی هستند، به نظر می‌رسد این موضوع نیازمند نظارت رگولاتوری و یا شفاف‌سازی این مصوبه باشد. این موضوع که آیا اپراتورها این اجازه را دارند که پیامک‌هایی را همچنان بدون موافقت مشترکان و حتی در شرایطی که برخی از آنها نسبت به ارسال این پیامک‌ها اعتراض دارند برای آنها ارسال کنند و آیا این موضوع واقعا منافی با حقوق مشترکان نیست؟ از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات در حال پیگیری است.
