معنای بازگشت سفیرقطربه تهران برای اعراب

به گزارش انتخاب، المانیتور نوشت: تصمیم روز ۲۳ آگوست قطر مبنی بر بازگرداندن سفیرش به تهران می‌تواند باعث قدرتمندتر شدن ایران در سوریه شود و همزمان مرزبندی شیعه-سنی منطقه را بیشتر به هم بزند.

جای شگفتی نیست وقتیکه قطر اعلام کرد قصد "تقویت روابط دو طرفه با جمهوری اسلامی ایران در همه زمینه‌ها" را دارد، بحرانی در بین کشورهای حوزه خلیج فارس افتاد. انور قرقاش، وزیر امور خارجه امارات متحده عربی گفته این تصمیم قطر را "با مشکل مواجه خواهد کرد."

تصمیم قطر ایالات متحده را غافلگیر کرد. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت، "مسائل دیپلماتیکی در جریان هستند که ما از آنها اطلاعی در دست نداریم و یا در شرایط فعلی نمی‌توانیم درباره‌شان اظهار نظر کنیم. ...من نمی‌خواهم در مورد خوب یا بد بودن آن اظهار نظر کنم. اما به طور کلی ما همچنان بسیار از اختلافات پیش‌آمٔده نگران هستیم و این پیغام را آشکارا به آنها می‌دهیم."

ایران با نزدیکی به قطر توانسته دومین دولت «سنی» را به شبکه منطقه‌ایش اضافه کند. تماس تلفنی بین محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و همتای قطریش، شیخ محمد بن عبدالرحمان الثانی تنها یک هفته پس از سفر سرلشگر محمد حسین باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران به آنکارا روی داد.

قطر مانند ترکیه با حمایت از گروه‌های اپوزیسیون نقش مهمی در تحولات سوریه داشته‌است. قطر به خصوص حامی گروه سلفی احرار الشام بوده‌است.  این گروه در دوره‌هایی با حیات التحریر الشام ،که پیش از این با نام جبهه النصره شناخته می‌شد و متحد القاعده در سوریه است، همکاری داشته‌است. در حال حاضر حیات التحریر الشام در نبرد ادلب دست بالا را دارد. نبردی بدون برنده که مردمی که از این گروه‌های مسلح، خشونت، جنایت و اجرای سرسختانه قانون شریع رنج می‌برند، در آن بازنده‌ اصلیند.

درحالیکه ممکن است تهران و دوحه در مورد آینده سوریه اختلاف داشته باشند، نزدیکی آنها دستکم نشانه گسترش گفتگو بین قدرت‌های محلی است و در صورتیکه هدف این گفتگوها محافظت از تحولی است که با همکاری‌های بین روسیه و ایالات متحده و روند تنش زدایی آستانه باشد، این امر می‌تواند نتایج مثبتی داشته باشد. این تحولی است که اندکی دردهای مردم سوریه را تسکین داده‌است.

بدون شک یمن نیز موضوع گفتگوهای آینده دو طرفه بین ایران و قطر خواهد بود. بسیار سخت می توان تصور کرد که عربستان سعودی از رایزنی بین ایران و قطر در مورد یمن خشنود شود. عربستان به شکلی روز افزون با انتقادها و بازرسی‌های بین المللی در مورد حمله‌های هوایش که در هفته‌های اخیر منجر به کشته شدن ده‌ها نفر غیر نظامی شده، مواجه است.

ترکیه گزینه‌هایش در ادلب را بررسی می‌کند

در ماه مارس نوشتیم، "در حالیکه ایالات متحده درگیر برنامه ریزی برای بیرون راندن داعش از رقه است، ادلب می‌تواند به همان میزان و حتی بیشتر از رقه سرنوشت ساز باشد، چون که مرز بین گروه‌های سلفی ضد غربی مانند احرار الشام، که مورد حمایت ترکیه است، با حیات تحریر الشام (که با القاعده ارتباط دارد) بسیار نامشخص است."

المانیتور در هفته گذشته جزئیات بیشتری از رایزنی‌های بین ایران و ترکیه در مورد ادلب منتشر کرده‌است. "ایران برای پایان دادن به جنگ به کمک ترکیه نیاز دارد. ترکیه روابط خوبی با چند گروه که تهران آنها را «تروریست» می‌خواند دارد. ترکیه یا این گروه‌ها را رها می‌کند و یا آنها را وادار به خلع سلاح می‌کنند. پس از آن می‌توان به تحقق یافتن یک راه حل سیاسی پایدار امیدوار بود. به گزارش روزنامه صباح ترکیه، توافق جانبی در مورد ادلب که در روزهای هشتم و نهم آگوست در تهران انجام شد، در چارچوب نشست گفتگوی آستانه شکل گرفت. به درخواست آنکارا، نشست تهران دور از چشم رسانه‌ها برگزار شد."

با این وجود به سختی می‌تواند طرح ادلب را توافقی کامل دانست. "ترکیه ازحیات التحریر الشام، متحد القاعده و قویترین گروه نظامی سنی مخالف، خواسته‌است تا سلاح‌هایشان را زمین بگذارند." او اضافه می‌کند، "ایالات متحده به دنبال طرحی برای اقدام مشترک با ترکیه و با هماهنگی با روسیه بود تا بتواند ادلب را (از حیات التحریر الشام) آزاد کند. هر سه کشور این گروه را گروهی تروریستی می‌دانند." علاوه بر این باید حکومت سوریه را نیز در نظر گرفت.

اشتباهی که در ادلب ممکن است رخ دهد فرصت دادن به حیات التحریر الشام یا احرار الشام است. از دیدگاه ما نبرد این گروه‌ها بیشتر یک دعوای خانوادگی بین گروه‌های مسلح جهادیست که نمی‌تواند برای مردم سوریه نوید بخش آینده‌ای سکولار، متسامح و صلح آمیز باشد. هر طرحی برای خلع سلاح احرارالشام و حیات التحریر الشام باید - برای تروریست‌ها یا جانیانی که از اعمالشان پشیمان هستند - شامل روند خلع سلاح، متفرق کردن و بازگرداندن دوباره به جامعه باشد. در غیر این صورت روز رویارویی با این گروه‌ها تنها به تاخیر می‌افتد.

اسرائیل «تصویر بزرگ» ایران را به روسیه و آمریکا نشان می‌دهد

المانیتور همچنین اخیرا سخنان یکی از مقامات امنیتی اسرائیل در گفتگویی با همتای آمریکاییش را منتشر کرد. "او گفت: هر چه اینجا پس از پایان جنگ سوریه روی دهد، شکل خاورمیانه و حتی جهان را برای نسل‌ها ترسیم می‌کند. اگر آتش بس شامل عقب نشینی شیعیان نشود و فقط محدود به یک پیروزی علیه سنی‌ها گردد، فاجعه‌ای روی خواهد داد. شما توازن قوای شکننده فعلی خاورمیانه را تکان می‌دهید. بهای مستقیم آنرا کسانی پرداخت می‌کنند که آنجا زندگی می‌کنند اما صورت حسابش نهایتا برای شما ارسال خواهد شد."

"بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل تلاش‌های دیپلماتیک کنونی‌اش را در تداوم تلاش‌هایش برای جلوگیری از توافق هسته‌ای با ایران می‌داند. او دقیقا همان کاری را می‌کند که در فاصله سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۴ انجام داد اما امیدوارست، این بار موفقیت بیشتری کسب کند."

اسرائیلی ها دنبال ارائه تصویری بزرگ از ایران به روس ها هستند. کوهن و میر بن شابات، رئیس جدید شورای امنیت ملی همراه با نتانیاهو به سوچی (روسیه در روز ۲۳ آگوست) رفتند و با پوتین دیدار کردند. نتانیاهو به پوتین گفت که حضور ایران در سوریه خطری برای اسرائیل، خاورمیانه و تمام جهان است. او به این موضوع اشاره کرد که ایران همچنان موجودیت اسرائیل را تهدید می‌کند و در حال گسترش دادن قابلیت‌های موشکی‌اش است. ...این اطلاعات بدین دلیل به پوتین ارائه شد تا او متقاعد شود ایران بازیگر منطقه‌ای مسئول و به وجود آورنده ثباتی که روس‌ها فکر می‌کنند نیست، بلکه برعکس آن است."