سینماهای لاله زار ثبت ملی می شود

فرهاد نظری در پاسخ به خبرنگارایرنا که چرا سینماهای لاله زار و حتی خود خیابان لاله زار با جایگاه مهم فرهنگی و تاریخی که در تاریخ معاصر ما دارند، ثبت ملی نمی شوند؟ اظهار کرد: به طور کلی خیابان لاله زار، نام و تاثیر شگرفی در آغاز دوره مدرن ایران داشته است.

وی افزود: بسیاری از نویسندگان، شاعران، هنرمندان و روشنفکران اینجا مراوداتی داشتند و آثار فرهنگی و هنری خود را در این خیابان ایجاد کردند؛ لاله زار لوکیشن (محل) فیلمبرداری فیلمهای زیادی بوده و بسیاری از سینماها و تئاترهای ایران برای اولین بار اینجا تاسیس شده است.

نظری تاکید کرد: بنابراین خیابان لاله زار از نظر من یک «Cultural State» فضای فرهنگی تمام عیار است که متاسفانه با گذر زمان، کاربرد آن دچار استحاله شده و گونه به گون گشته و به قول علما لباس به لباس شده یعنی آن لباس زیبای فرهنگی از تنش بیرون آمده و لباس تجاری به تن کرده است.

وی در پاسخ به اهمیت میراثی این مکان تاریخی تصریح کرد: مرحوم علی اکبرخان دهخدا در یادداشت های فرهنگی اش به وفور از خیابان لاله زار یاد می کند و رد پا و نام اینجا در یادداشتها و خاطرات بسیاری از تئاتری ها و سینماگران و مشاهیری چون مجتبی مینوی و صادق هدایت آمده است.

نظری ادامه داد: حتی حسین گل گلاب سرود «ای ایران» را که بعدها غلامحسین بنان آن را اجرا کرد با تاثیرپذیری از حادثه برخورد نادرست و توهین آمیز یک سرباز انگلیسی نسبت به یک افسر ایرانی که در همین لاله زار اتفاق افتاد، سرود.

** بازسازی لاله زار به شکل قدیم/ اینجا یک پیاده راه فرهنگی بی نظیر می شود

مدیرکل ثبت آثارمیراث فرهنگی کشور در پاسخ به ضرورت حفظ و احیای فضای نوستالژیک (خاطره انگیز) بافت فرهنگی لاله زار گفت: اینجا یک محمل و فضای فرهنگی است که از فرق سر تا نوک پا برای تهرانی ها و ایرانی ها خاطره است، پس خود این محور می تواند به طور کلی ثبت و بازسازی شود؛ به شکلی که حیثیت فرهنگی اش به همان شکل قدیم، با سینماها و تئاترهایش برگردد.

وی تاکید کرد: امروز بخش مهمی از چیزهایی که ما به عنوان میراث مستند دیداری - شنیداری می شناسیم از همین خیابان لاله زار تولید شده اند، اینها نه تنها میراث تهران بلکه میراث تمامی ایرانیان است چون آغازگر یک جریان روشنفکری و یک جریان هنری و فرهنگی مدرن در ایران بوده است.

نظری اضافه کرد: لاله زار این قابلیت را دارد که به شکل اصیلش بازسازی و ساماندهی شده و به یک محور و پاتوق فرهنگی برای هنرمندان و مردم تبدیل شود.

وی ادامه داد: با ظرفیت فرهنگی و تاریخی که لاله زار دارد، درصورت بازسازی می تواند محیط اطرافش را هم تحت تاثیر قرار داده و از یک منطقه فروش ابزار صنعتی و الکتریکی به یک خیابان ممتاز فرهنگی رخ عوض کند.

نظری عنوان کرد: این شان و منزلت لاله زار است که سینماها، تئاترها، پاتوق های فرهنگی و کافه های آن باز شود تا سیما و منظر آنجا احیا شود و حتی می تواند فقط «پیاده راه» شود که خوشبختانه اسناد تصویری زیادی هم برای احیای آن، از لاله زار قدیم باقی مانده که برای تحقق این امر به ما کمک می کند.

** اهالی سینما مسئولیت پذیر و حساس باشند، کار سرعت می گیرد

مدیرکل ثبت آثار میراث فرهنگی کشور در مقابل طرح این موضوع که تخریب روز افزون سالن های سینما و تئاتر و کافه های برجامانده لاله زار، ثبت زنجیره ای آن را ضروری تر می کند، گفت: بی تردید مکان های مذکور و سینماها این قابلیت را دارند و ما باید نسبت به تاریخ سینمای ایران حساسیت داشته باشیم زیرا ایران جزء چند کشور محدود دنیا است که از نظر هنر سینما دارای سبک مختص خود است و در سایه هالیوود و جریانهای سینمایی دنیا محو نشده است.

وی که به مناسبت فرا رسیدن روز ملی سینما، 21 شهریورماه با خبرنگار ایرنا سخن می گفت، افزود: البته چیز عجیبی هم نیست که جایگاه سینمای ما رفیع است چون ایران جزء اولین کشورهای دنیاست که دو یا سه سال بعد از اختراع دوربین عکاسی، آن را در دوره قاجار در خدمت گرفته و آرشیو غنی عکاسی آن دوره هم موجود است، پس ایران در شمار کشورهای پیشگام در صنعت سینما و عکاسی است.

نظری تبیین کرد: کشوری که چنین جایگاه و سابقه ای دارد باید میراث معماری و شهرسازی سینمایی اش را هم حفظ کند، این شانس نصیب کمتر کشوری شده که سرمایه بزرگی مثل مخزن «آلبوم خانه» عکاسی کاخ گلستان را داشته باشد که جزء دو سه مخزن عکس تاریخی دنیاست.

وی در پاسخ به این پرسش که اگر قرار باشد لاله زار با احیا تبدیل به یک محور فرهنگی شود چه کسانی باید پیش قدم شوند؟ تصریح کرد: چون مدیریت این مکان یک مدیریت چندوجهی است، قطعا شهرداری تهران باید پیشگام باشد، میراث فرهنگی کمک می کند و خانه سینما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم هریک در حوزه وظایف شان پا پیش بگذارند.

نظری به این مساله که مدیری مثل شما که از دغدغه و بضاعت فرهنگی برخوردار است، اگر سینماگران جلو نیامدند و شهرداری بهانه تراشی کرد اینجا را رها می کند؟ پاسخ داد: بهتر است که متولیان اصلی یعنی خانه سینما جلو بیایند و با بهره گیری از شهرت و جایگاه مردمی شان با مالکان خصوصی برای جلب رضایت یا علاقه مندی آنها صحبت کنند و این نشان از احساس مسئولیت سینماگران نسبت به میراث حوزه سینما دارد.

وی اضافه کرد: اما اگر آنها چنین کاری نکنند ما برای ثبت ملی زنجیره ای سینماهای لاله زار اقدام می کنیم اما باز هم تاکید می کنم که مشارکت و پای کار بودن اهالی سینما نسبت به میراث فرهنگی خود و مردم، کار را بسیار تسریع خواهد کرد و ما هم از واکنش و حساسیت انها استقبال می کنیم.

لاله‌زار یکی از خیابان‌های قدیمی و مرکزی شهر تهران است که از جنوب به میدان امام خمینی (توپخانه) و از شمال به خیابان انقلاب اسلامی منتهی می‌شود.

این خیابان در سالهای پایانی دوره قاجار و آغاز دوره پهلوی، نماد نوگرایی و هنر ایران بود و «شانزه‌لیزهٔ تهران» لقب گرفته بود. بسیاری از کافه ها، تئاترها،سینماها، رستوران‌ها، تجارتخانه‌ها، و فروشگاه‌های معروف ایران در این خیابان قرار داشتند.

به گزارش ایرنا اماکن و بناهای تاریخی - فرهنگی خانه و باغ اتحادیه با شمارهٔ ثبت ۱۲۰۵۷، تئاتر نصر با شمارهٔ ثبت ۶۵۲۹، تئاتر پارس با شمارهٔ ثبت ۱۰۴۰۲، گراند هتل با شماره 6528، سفارت دانمارک 7441، خانه مشیرالدوله پیرنیا با شماره 1899، ساختمان تجاری غریب با شماره 18675، مسجد هدایت با شماره 15785، مسافرخانه پارس با شماره 15783، مدرسه و کلیسای ژاندارک با شماره ثبت 2928، خانه معین التجار بوشهری با شماره 31273، به‌عنوان برخی از آثار ملی ایران در این خیابان به ثبت ملی رسیده است، اما خیابان لاله زار به عنوان یک بافت تاریخی واحد و 15 سینما و چند تئاتر تاریخی این خیابان که بنیان تئاتر و سینمای کشور هستند، هنوز از ثبت ملی بی بهره اند.