جروسالم پست: ترامپ با کدام بخش از استراتژی اوباما در مورد ایران مسئله دارد؟

جروسالم پست نوشت: یکی از تفریحات رئیس جمهور دونالد ترامپ ایجاد تمایز بین خود و باراک اوباما است و او در اکثر سخنرانی های این ماه، به صورت افراطی به این مسئله پرداخته است. برای مثال، یکی از این موارد ماجرای استراتژی اوباما در مورد ایران است.

به گزارش «انتخاب»؛ این نشریه اسرائیلی آورده است: اوباما در طول دومین دوره ریاست جمهوری خود عمدتا بیان می کرد که فعالیت هسته ای ایران باید جدا از جاه طلبی های منطقه ای این کشور بررسی شود؛ در این صورت است که امریکا شانسی برای حل بحران بین المللی که در حال افزایش است، خواهد داشت. در وهله اول، سیاست ترامپ در مورد ایران، منطق اوباما، رئیس جمهور پیشین را رد می کند.

ترامپ خلاف این قضیه را صحیح می داند و می گوید: "اگر دنیا برنامه هسته ای ایران را در زمینه جاه طلبی های بیشتر، مورد توجه قرار ندهد، ما به زودی دچار بحران بین المللی خواهیم شد".

این مهمترین تفاوت رویکردهای این دو رئیس جمهور است و عواقب تغییر دیدگاه بسیار زیاد خواهد بود. موفقیت یا عدم موفقیت توافق هسته ای ایران، و سرنوشت فعالیت های آتی ایران در زمینه هسته ای، در نهایت نشان خواهد داد، حق با کدام رئیس جمهور بوده است.

در طی دوسال مذاکرات هسته ای، تیم اوباما به دنبال تفکیک فعالیت هسته ای ایران از دیگر بخش های سیاست خارجه ایران بودند. با این حال، این اعتقاد وجود داشت که ممکن است ایران بعد از برجام، در تلاش های خود برای تأثیرگذاری بر کشورهای همسایه در منطقه شجاعت بیشتر پیدا کند، و نهایتا به یک قدرت هسته ای تبدیل شود.

جمهوری خواهان و دموکرات ها اتفاق نظر دارند که فشار تحریم نهایتا ایران را مجبور کرد که سر میز مذاکره بنشیند. پس از اعلام توافق برجام در سال 2015، اوباما گفت، اگر توافق هسته ای صورت نمی گرفت، ایران بدون توافق هسته ای، برنامه سلاح های هسته ای را به طور کامل پیگیری می کرد به طوری که این برنامه تحت نظارت قدرت های بین المللی نبود.

اوباما پس از اعلام رسمی توافق، در سخنرانی ماه آگوست خود گفت: "اگر ما در مورد مقابله با اقدامات ایران که موجب بی ثباتی می شود، جدی نباشیم، هیچ رویکردی بدتر از این نیست که بخواهیم این توافق را نقض کنیم". وی افزود، "نه دولت ایران و نه مخالفان ایران، و نه مردم ایران موافق این نیستند که استقلال آنها را زیر سئوال برود."

اوباما به دنبال توافقی بود که به امریکا اجازه دهد تحریم بر ایران را در مورد فعالیت های موشک بالستیک ایران، نقض حقوق بشر و حمایت از سازمان هایی همچون حزب الله، القاعده و حماس ادامه دهد. اما وی معتقد بود این موارد در واقع می توانست جدا از فرآیند فنی فعالیت هسته ای ایران مورد بررسی باشد. او گفت، پرونده هسته ای را جداگانه رسیدگی کنید و پس از آن در دیگر حوزه ها با ایران مقابله کنید.

دولت ترامپ می گوید، در حال حاضر دستیابی به استراتژی تفکیک حوزه های فعالیتی ایران که توسط اوباما عنوان شده در عمل غیر ممکن است، چراکه تهران از برجام استفاده کرده تا جامعه بین المللی را در دیگر مسائل گروگان بگیرد.

نیکی هیلی، سفیر ترامپ در سازمان ملل، در سخنرانی خود در ماه سپتامبر در موسسه امریکن انترپرایز گفت: "توافق هسته ای ایران، آنقدر عظیم هست که رد توافق هسته ای ناممکن است. این توافق، خطی مجازی بین پیشرفت هسته ای ایران و بقیه رفتارهای غیرقانونی این کشور ترسیم کرده است. مضمون توافق این است که "ما این توافق را در زمینه هسته ای انجام دادیم، از این رو هیچکدام از رفتارهای نادرست این کشور آنقدر مهم نیست که توافق هسته ای را تهدید کند".

هیلی افزود: "نتیجه این است که برای حامیان توافق، حفظ توافق هسته ای بالاترین اهمیت را دارد.

متحدان اروپایی می گویند توافق ایران به سمت اهداف مورد نظر خود پیش می رود تا چرخه سوخت هسته ای ایران را تحت نظارت کامل به حداقل برساند. اما متحدان منطقه ای امریکا از جمله اسرائیل و قدرت های عرب حاشیه خلیج فارس مسائل را به گونه دیگری می بینند.

آنها معتقدند، اولین دلیل ایران برای پیگیری برنامه هسته ای این بود که قدرت های خارجی را از مداخله در طرح های استراتژیک در منطقه منع کند.

در حال حاضر، کشورهای منطقه بر این باورند که توافق هسته ای، که بدون مشورت با آنها صورت گرفته- دقیقا همان پوشش استراتژیکی را برای ایران فراهم کرده که از زمان پیگیری برای ساخت بمب، به دنبال آن بوده است.

ترامپ در سخنرانی ماه اکتبر، که در آن تحریم های جدید علیه سپاه پاسداران ایران و تصمیم خود مبنی بر عدم تأیید برجام را اعلام کرد، بیان نمود: "ایران، حامی اصلی تروریسم باقی می ماند و به القاعده، طالبان، حزب الله، حماس و دیگر شبکه های تروریستی کمک رسانی می کند".

او موارد دیگری را نیز برشمرد: «این کشور، پیشرفت می کند، توسعه می یابد و موشک هایی را تکثیر می کند که تهدیدی برای نیروهای امریکا و متحدان ماست.»

ارزش برجام به این نباید باشد که ایران را از دستیابی به مقدار مشخصی از مواد هسته ای در یک دوره مشخص زمانی بازدارد، بلکه ارزش این توافق باید به آن باشد که از استفاده تهران از انرژی هسته ای بعنوان ابزاری استراتژیک برای توسعه بلند پروازی هایش جلوگیری کند.

به نظر می رسد موافقان و مخالفان برجام بر این امر واقفند که برنامه هسته ای ایران عمدتا یک غرور ملی در پیشرفت تکنولوژیکی کشور محسوب می شده و باقی خواهد ماند.

ایران، این برنامه را حق مسلم امنیت خود می داند. بنابراین، در حال حاضر، سوال پیش روی سیاست گذاران این است که آیا توافق هسته ای، به همین صورتی که هست، باعث کاهش فعالیت منطقه ای ایران میشود یا آن را تشدید می کند- و این سوال که بدون بدتر شدن اوضاع، چه اقداماتی می توان انجام داد.