در عربستان چه خبر است؟
هنوز زمان زیادی از بحران دیپلماتیک بین عربستان و قطر که خانه «اخوان المسلمین» است نگذشته، ایام حج دعوا را به حاشیه برده که دور تازه‌ای از جنگ لفظی بین عربستان و لبنان آغاز شده است. تنها کمی بعد از اعمال برخی اصلاحات اجتماعی از قبیل قول مساعد برای حضور زنان در وزرشگاه‌ها و دادن اجازه رانندگی به زنان، ولیعهد تازه‌نفس، با استفاده از عنوان «مبارزه با فساد» اقدام به بازداشت و حصر گسترده گروهی از ثروتمندان و صاحبان قدرت در عربستان کرده است و کار را تا جایی پیش برده که عده‌ای از تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند به‌زودی با کناره‌گیری پادشاه، تاج را هم بر سر بگذارد!
ولیعهدِ تازه دارد چه می‌کند؟ اینجا می توانید روند بحران اخیر عربستان را بخوانید:
۱۳ آبان سال جاری، روز بسیار مهمی برای عربستان بوده است. ولیعهد در این روز، تنها حدود یک ماه بعد از اعلام وعده برخی آزادی‌ها برای زنان عربستانی، در یک حکم حکومتی اعلام کرد مظنونان به فساد مالی بدون تحقیقات اولیه و اثبات جرم، دستگیر می‌شوند. «شورای مبارزه با فساد» در حالی در عربستان تشکیل شده است که این کشور در فهرست شفافیت مالی حکومت‌های دنیا، در جایگاه آخر قرار دارد! در همین روز، فرمانده گارد ملی و وزیر اقتصاد به عنوان اولین مظنونان به دست داشتن در فساد اقتصادی دستگیر شدند. ۱۱ شاهزاده و چهار مقام وزارتی رسمی هم بازداشت شدند. یکی از آنها، شاهزاده ولید بن طلال است که طبق اعلام مجله فوربس ثروتی معادل ۱۷ میلیارد دلار دارد.
۱۴ آبان، معلوم شد مقامات بازداشت‌شده عربستان در یک هتل پنج ستاره در حصر هستند. دولت عربستان اعلام کرد برای میزبانی آنها به دلیل جایگاهی که دارند، تمهیدات ویژه‌ای در نظر گرفته شده است. در همین روز، در یک سانحه هوایی، ۹ نفر از مقامات عالی‌رتبه عربستان سعودی از جمله یک معاون فرماندار و یک شهردار، کشته شدند. برخی از این افراد از جمله منتقدان رهبری محمد بن سلمان بودند.
۱۵ آبان، یک لیست توقف پرواز در اختیار فرودگاه‌های عربستان قرار گرفت تا از پرواز جت‌های خصوصی برخی افراد جلوگیری شود.
روز ۱۶ آبان، بانک‌های عربستان بیش از ۱۲۰۰ حساب بانکی را مسدود کردند. از جمله آنها برخی حساب‌های متعلق به شرکت‌های تجاری بود. در همین روز، چهار وزیر دولت سعد حریری، برای دیدار با نخست‌وزیر مستعفی خود به امارات متحده عربی سفر کردند. در همین روز، شورای مبارزه با فساد که به تازگی ایجاد شده است، اعلام کرد که عربستان قصد دارد برنامه‌ای برای توسعه پایدار در این کشور پادشاهی به اجرا در آورد؛ برنامه‌ای که در میان تحلیلگران ایرانی به عنوان تکرار تجربه انقلاب سپید شاه و ملت در دهه پنجاه در ایران از آن یاد شده است.
همزمان برخی منابع از داخل عربستان اعلام کردند که سانحه سقوط بالگرد از طرف نیروهای امنیتی عربستان طراحی شده بوده است. همزمان، دولت حوثی ها در یمن اعلام کرد که آماده است به تمام کسانی که توسط شورای مبارزه با فساد در معرض تهدید قرار گرفته‌اند، پناهندگی بدهد. عربستان سعودی این اقدام را بی‌پاسخ نگذاشت و بلافاصله اعلام کرد که رئیس‌جمهور یمن، فرزندانش و جمعی از وزرای این کشور حق ورود به عربستان را نخواهند داشت.
اما تازه بعد از گزارش وال استریت ژورنال در مورد اقدامات شورای مبارزه با فساد عربستان بود که مساله بسیار جدی‌تر از تسویه‌حساب‌های سیاسی به نظر رسید. وال استریت ژورنال در گزارش روز ۱۷ آبان خود نوشت که فعالیت‌های شورای مبارزه با فساد در عربستان می‌تواند تا ۸۰۰ میلیارد دلار پول نقد به خزانه دولت عربستان وارد کند.
تعداد حساب‌های مسدودشده در عربستان به ۱۷۰۰ حساب افزایش پیدا کرد که در میان آنها حساب‌های ولیعهد سابق عربستان یعنی شاهزاده محمد بن نایف هم دیده می‌شد. بلافاصله روشن شد که اوایل امسال، امارات متحده عربی، اطلاعات حساب ۱۹ شهروند عربستان سعودی را که ولیعهد به آنها مشکوک بوده است بررسی کرده اما حساب‌های آنها را مسدود نکرده است.
تا ۱۸ آبان‌ماه، عربستان سعودی جمعا ۲۰۸ نفر را در ارتباط با فساد در دستگاه اداری این کشور مورد سوال قرار داد که هفت نفر از آنها بدون بازجویی آزاد شدند. گفته می‌شود در جریان فساد و سوءاستفاده‌های مالی سازمان‌یافته دولتی در عربستان سعودی حداقل ۱۰۰ میلیارد دلار پول گم شده است!
درست در همین روزهای جنجالی، عربستان سنگ بنای بحرانی تازه در لبنان را گذاشت. ۱۳ آبان درست در همان روز جنجالی صدور فرمان مبارزه با فساد در عربستان، سعد حریری نخست وزیر لبنان هم راهی عربستان شد تا بعد از بحران دیپلماتیک عربستان و قطر، یک بحران تازه در روابط خارجی عربستان و لبنان خلق شود. حریری در لبنان بعد از چند دیدار با مقامات عربستانی و البته شخص ولیعهد، یک استعفانامه از سمت نخست‌وزیری قرائت کرد و بعد هم ناپدید شد!
در ۱۸ آبان، لبنان اعلام کرد که اعتقاد دارد نخست‌وزیر این کشور که در عربستان استعفای خود را اعلام کرده، علیرغم میل خودش در عربستان نگهداری می‌شود. این اولین بار بود که صحبت از احتمال بازداشت سعد حریری در عربستان سعودی به میان آمد. عربستان در واکنش به این موضوع، اظهارات تندی علیه لبنان مطرح کرد و از اتباعش خواست به این کشور سفر نکنند یا اگر در لبنان به سر می‌برند سریعا این کشور را ترک کنند. وابستگان دیپلماتیک دولت آمریکا با سعد حریری در خاک عربستان دیدار کردند اما سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که نمی‌توانند در مورد محل نگهداری سعد حریری در عربستان یا جزئیات دیدار مقامات این کشور با نخست‌وزیر مستعفی لبنان، مطلبی در اختیار مطبوعات قرار دهند.
روز جمعه ۱۹ آبان، سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان اعلام کرد که مردم این کشور استعفای حریری را نمی‌پذیرند. دو روز بعد، لبنان شاهد راهپیمایی‌هایی در حمایت از بازگشت سعد حریری به کشور بود. رئیس‌جمهور فرانسه برای پادرمیانی در ماجرای حصر نخست‌وزیر لبنان در عربستان به این کشور سفر کرد.
۲۱ آبان، حریری در پی افزایش انتظارات برای اظهارنظر در مورد استعفا و حاشیه‌های روزهای اخیر دولتش، در یک مصاحبه تلویزیونی با شبکه المستقبل حاضر شد؛ مصاحبه‌ای که در آن مضطرب و نگران، بر علاقه‌اش به لبنان تاکید کرد و گفت که در عربستان در بازداشت نیست اما بدون اعلام زمان مشخص، گفت که به لبنان بازخواهد گشت!
اینکه ولیعهد جوان عربستان این روزها با ایجاد تغییرات شدید در کشورش و تغییر نظم روابط با همسایگان و کشورهای عرب منطقه، امیدوار به ایجاد چه نوع آینده‌ای برای کشورش و منطقه است، تا حدودی روشن است اما اینکه آیا می‌تواند طرح بزرگش را اجرا کند و به نتایج دلخواهش برسد، آنقدرها روشن نیست. خانواده پادشاه عربستان، یکی از غیرشفاف‌ترین روابط مالی ممکن در این کشور را دارد. سیاست‌های ولیعهد تازه که حمایت تمام‌عیار رئیس‌جمهور تاجر آمریکا را دارد، نه در وزارت خارجه آمریکا مورد قبول است، نه در میان اروپایی‌ها. در خاورمیانه پر آشوب هم بعید است کشورهایی مانند مصر حاضر باشند هزینه جنگ نیابتی عربستان با قدرت‌های غیرعرب منطقه را بدهند. در سیاست خارجی هم همان طور که از تجربه قطر پیداست، بعید است عربستان بتواند دقیقا دیگران را به همان شیوه‌ای که مایل است به بازی ترغیب کند!
