پیام‌رسان دولتی جایگزین تلگرام نمی‌شود
حدود دو هفته گذشته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر از حمایت پیام‌رسان‌های مجاز کشور در قالب کاهش هزینه استفاده از آنها به یک‌سوم نرخ اینترنت داد و گفت فهرست این اپلیکیشن‌ها در راستای حمایت از پیام‌رسان‌های بومی توسط مرکز ملی فضای مجازی اعلام خواهد شد.
همین اظهارنظر کافی بود تا فعالان فضای مجازی به‌سرعت اسامی پیام‌رسان‌های بومی را که احتمال مجازشناخته‌شدن آنها برای استفاده از خدمات و تسهیلات دولتی وجود دارد، منتشر کنند و بازار گمانه‌زنی‌ها داغ شود. چیزی نگذشت که اسامی «بیسفون‌پلاس»، «سروش»، «آی‌گپ» و «ویسپی» در فضای مجازی از سوی کاربران به‌عنوان اپلیکیشن‌های احتمالی شناخته شد و از این حیث به سراغ یکی از مدیران این پلتفرمها که بستر به نسبت خوبی را از دو، سه سال گذشته فراهم کرده است، رفتیم تا به آسیب‌شناسی چتر حمایتی دولت بر سر پیام‌رسان‌های بومی بپردازیم.
محمدرسول کاظمی؛ مدیر پروژه پیام‌رسان بومی آی‌گپ به «شرق» می‌گوید: «تلگرام حدود ٤٠ میلیون کاربر ایرانی ثبت‌نامی دارد که حدود ٢٠ تا ٣٠ میلیون از این جامعه، فعال هستند و بر اساس گزارش‌های بین‌المللی که می‌گوید در پیک کاری یک‌سوم کاربران پلتفرمها آنلاین هستند، بین پنج تا ١٠ میلیون کاربر آنلاین دارد». به گفته او با توجه به اینکه ٣٠ تا ٤٠ درصد ترافیک کشور که به گفته وزیر ارتباطات Gbps١٠٠ می‌شود به سمت تلگرام است، پیام‌رسان‌های داخلی که بخواهند جایگزین این بستر شوند حداقل به پهنای‌باند Gbps١٠ برای پنج تا ١٠ میلیون کاربر آنلاین نیاز دارند. او بیان می‌کند: «بنابراین با احتساب اعداد و ارقام مذکور اگر پیام‌رسانی ادعا کند در صورت فیلترشدن تلگرام، همین الان می‌تواند به پنج میلیون کاربر آنلاین آن خدمات دهد، دروغ گفته است زیرا نه زیرساخت این سرویس و نه زیرساخت شبکه آن وجود دارد». او ادامه می‌دهد: «البته در هیچ‌کدام از جلسات بحث فیلترینگ نبوده است و تجربه هم نشان می‌دهد اگر مردم را تحت فشار برای استفاده از بستری خاص بگذاریم، نتیجه نمی‌دهد و از هزار راه دیگر به آنچه می‌خواهند، دست پیدا می‌کنند. اگر خاطرتان باشد حدود شش سال پیش وزیر ارتباطات اسم دو پیام‌رسان ایرانی را برای حمایت آورد اما به سرنوشت بدی دچار شدند».
کاظمی در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود مخالف‌بودنش با پیام‌رسان مجاز، اکنون به‌عنوان یکی از گزینه‌های در فهرست مطرح است؟، می‌گوید: «ما هم جزء شرکت‌هایی بودیم که طرح ارائه دادیم و در جلسات فنی شرکت کردیم و توانستیم اثبات کنیم که گسترش‌پذیری زیرساخت ما تا جایی است که می‌توانیم به ٥٠ میلیون کاربر آنلاین هم سرویس دهیم که این امر مستلزم صرف بودجه زیاد و تأمین تجهیزات بسیاری است». او معتقد است اینکه یکباره وزیر ارتباطات با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ما را زیر پروبال خود می‌برد، برای ما نابودکننده است زیرا ما متعلق به کسی نیستیم و اگر قرار باشد اسمی از ما به میان آید، عملا به جز ضربه‌زدن چیزی در پی نخواهد داشت. به گفته او بعد از سه، چهار سال، این نخستین بار است که از سر ناچاری نگاهی به این پیام‌رسان شده است و با این حال راه و روش حمایت همچنان درست نیست.
او می‌افزاید: «برای پیام‌رسان‌های مجاز شرایط و تسهیلاتی مانند وام وجوه اداره‌شده، کاهش هزینه اینترنت و فضای میزبانی در نظر گرفته شده است که اگر بعدا بخواهیم از آنها بهره‌مند شویم، به واسطه وثیقه‌های سنگینی که می‌طلبد امکانش برای ما که شرکت خصوصی هستیم، نیست و بنابراین ناچار هستیم بین «بد» و «بدتر» انتخاب کنیم». او ادامه می‌دهد: «ما درحال‌حاضر به ٧٠ تا ٨٠ درصد تلگرام رسیده‌ایم اما هیچ‌گاه به فکر رقابت با آن نبوده‌ایم و معتقدیم هر چه دنبال تلگرام برویم به واسطه اینکه از ما قدیمی‌تر است، هر روز با امکانی جدید پیشتازبودنش را حفظ می‌کند بنابراین ما به سمت خدمات و سرویس‌هایی رفتیم که تلگرام درحال‌حاضر ندارد». به گفته او برای حفظ امنیت داده‌ها و تبادل اطلاعات کاربران تمام گفت‌وگوهای دونفره و گروهی، کانال‌ها و فایل‌ها را با استفاده از استاندارد رمزنگاری پیشرفته AES و ٢٠٤٨بیتی RSA رمزگذاری کرده‌ایم.
او ادامه می‌دهد: «اپلیکیشنی مانند آی‌گپ ٩ هزار کاربر آلمانی دارد و در میان عرب‌ها نیز جا افتاده است به‌نحوی‌که ١٢٠ ایمیل به متن عربی داشتم که تقاضا کرده بودند زبان عربی را هم ارائه دهیم و بنابراین اگر نحوه حمایت‌ها درست نباشد، می‌تواند اعتماد آنها را نیز خدشه‌دار کند». او بیان می‌کند: «ما هیچ‌گاه نمی‌توانیم با سیاست‌گذاری‌هایی که داخل کشور برای ساماندهی پیام‌رسان‌های بومی شده به آن سطح دلخواه برسیم زیرا از نظر مصوبات شورای عالی فضای مجازی، پیام‌رسانی بومی‌است که ٥١ درصد سهام آن داخلی باشد». او می‌افزاید: «شرایطی را فرض کنید که تمام پیام‌رسان‌های خارجی برای حمایت از داخلی‌ها فیلتر شوند؛ طبیعی است که تلگرام و امثال آن برای حیات خود به سمت واگذاری ٥١ درصد سهام‌شان بیایند زیرا تلگرام درحال‌حاضر هیچ بیزینس پلان درآمدی ندارد و بر اساس شواهد تنها به دنبال اطلاعات کاربران کشور است. بنابراین در چنین شرایطی (ثبت ٥١ درصد سهام در داخل کشور) هیچ‌گاه دست آنها از اطلاعات کاربران ایرانی و حریم خصوصی آنها کوتاه نمی‌شود».
