آیا طرح صلح عربی پس از "بیانیه ترامپ" پایان یافت؟
به گزارش ایسنا، خبرگزاری فلسطین الیوم در تحلیلی نوشت، تصمیم روز چهارشنبه دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا باعث خشم جهان عرب و اسلام و مخالفت شرکای آمریکا شد، نمایندگان کشورهای سوئد، فرانسه، آلمان، ایتالیا و انگلیس در سازمان ملل روز جمعه تاکید کردند، این تصمیم با قطعنامه‌های شورای امنیت تطابق نداشته و قدس شرقی بخشی از فلسطین اشغالی است.
طرح عربستان
طرح صلح عربی را عبد الله بن عبد العزیز، پادشاه فقید عربستان در سال ۲۰۰۲ در جریان نشست سران کشورهای عربی در بیروت با هدف ایجاد کشور فلسطین بر اساس مرزهای ۱۹۶۷ میلادی که در جهان به رسمیت شناخته شود، بازگشت آوارگان فلسطینی، عقب‌نشینی اسرائیل از بلندهای جولان اشغالی در مقابل عادی سازی روابط میان کشورهای عربی و اسرائیل کلید زد.
در مارس گذشته بنیامین بن الیعازر، وزیر امنیت رژیم صهیونیستی در گفت‌وگو با روزنامه عبری زبان معاریو گفت: طرح صلح عربی را بزرگترین دستاورد اسرائیل از زمان تاسیس خواند، زیرا این طرح شامل عادی سازی کامل روابط با اسرائیل در مقابل عقب‌نشینی‌اش از اراضی اشغالی در ژوئن ۱۹۶۷ میلادی بود.
جنبش جهاد اسلامی در واکنش به تصمیم ترامپ از سازمان آزادی‌بخش فلسطین خواست که از به رسمیت شناختن اسرائیل منصرف شود. همچنین این جنبش از سعد حریری، نخست وزیر لبنان خواست از طرح صلح عربی بر اساس راه حل تشکیل دو کشور حمایت کند.
روند صلح کاملا نابود شد
نضال السبع، تحلیلگر سیاسی لبنان در مسایل خاورمیانه در گفت‌وگو با سایت خبری "عربی ۲۱" گفت، مساله قطعی آن است که طرح صلح عربی که پادشاه فقید عربستان ارائه کرد و امیل لحود، نخست وزیر لبنان بند بازگشت آوارگان را به آن افزود، مورد توجه دولت آمریکا و اسرائیل قرار نگرفت و با گذشت ۱۵ سال از طرح آن هنوز هیچ پیشرفتی در آن رخ نداده است.
السبع تاکید کرد، اسرائیل در حالی که حقوق فلسطینی‌ها را انکار می‌کند تنها خواستار روابط بسیار خوب با کشورهای عربی است، این تنها طرح صلح عربی نیست که اجرا نشد و پایان یافت بلکه توافقنامه اسلو در سال ۱۹۹۳ نیز از منظر حقوقی و اجرایی که تحت نظارت آمریکا بود، پایان یافت.
این تحلیلگر مسایل خاورمیانه افزود: بر اساس این طرح قرار بود که موارد اختلاف مانند وضعیت شهر قدس، بازگشت آوارگان و مرزهای کشور فلسطین به مرحله آخر مذاکرات یعنی وضعیت نهایی موکول شوند اما در عمل پس از اقدام ترامپ هیچ سازشی وجود ندارد زیرا او مساله قدس را در مراحل مذاکره مطرح کرد و در کنار راستی‌های افراطی اسرائیل ایستاد و این تصمیم را مانند هدیه‌ای تقدیم تل‌آویو کرد.
وی در ادامه گفت: تصمیم آمریکا اقدامی یک‌جانبه است، قرار بود فلسطینی‌ها از توافقنامه اسلو که میان یاسر عرفات، رئیس فقید تشکیلات خودگردان فلسطین و اسحاق رابین، مسؤول اسرائیلی بسته شده و شامل به رسمیت شناختن اسرائیل از سوی سازمان آزادی‌بخش فلسطین بود، خلاص شوند.
السبع درباره اینکه آیا آمریکا تنها ناظر روند سازش و میانجی پس از این تصمیم ترامپ باقی خواهد ماند یا نه تاکید کرد، تصمیم ترامپ به این نقش پایان داد و شکست سازش عربی به شکل کامل و نه فقط طرح صلح عربی عربستان و توافقنامه اسلو را ثابت کرد و حتی رویکرد قدیمی اعراب برای حل مسالمت‌آمیز مساله و ۱۰ مورد اختلاف ۴۰ سال قبل نابود شد و فلسطینی‌ها به بن بست رسیدند و تحولات اخیر از جمله تصمیم ترامپ نشان داد که مذاکرات کارکردی ندارند.
این تحلیلگر لبنانی درباره احتمال ورود طرف‌های جدید به جای آمریکا به عنوان میانجی در مذاکرات تاکید کرد، حتی اگر این طرف‌ها وارد شوند، قدرت آن برای اجرای قطعنامه‌های ناشی از مذاکرات یا پایبندی اسرائیل به پذیرش قطعنامه‌های بین‌المللی چقدر است؟
وی افزود: روسیه به عنوان طرفی که توان نظارت بر مذاکرات و ارائه راه‌حل‌ها و جایگزین‌هایی را دارد، آیا قدرت آن را دارد که اسرائیل را به اجرای قطعنامه‌ها مجبور کند؟
راه‌حل چیست؟
السبع تاکید کرد، تنها راه‌حل برای مقابله با تصمیم آمریکا و اسرائیل انصراف از تصمیم برای به رسمیت شناختن اسرائیل و رهایی از توافقنامه اسلو مصوب سال ۱۹۹۳ و توافقنامه صلح اردن و اسرائیل (وادی عربه ۱۹۹۴) و پیش از این دو توافقنامه صلح اسرائیل و مصر (کمپ دیوید ۱۹۷۸) است.
وی در ادامه تعطیلی سفارتخانه‌ها و دفاتر نمایندگی اسرائیل در برخی کشورهای عربی و اسلامی و توقف عادی‌سازی سیاسی، فرهنگی و تجاری با اسرائیل را خواستار شد و بر بازگشت مخالفت کشورهای عربی و اسلامی با اسرائیل تاکید کرد.
همچنین السبع استراتژی جدیدی برای مقابله با عادی سازی روابط کشورهای عربی و اسلامی با اسرائیل را خواستار شد و تاکید کرد، در این صورت اسرائیل روند واقعی مذاکره با فلسطینی‌ها را خواهد پذیرفت.
این تحلیلگر مسایل خاورمیانه گفت: از فلسطینی‌ها هم انتظار می‌رود به عنوان اقدامی عملی برای حل این مشکل اولا محاصره نوار غزه را از بین برده و دوما ببرای برگزاری یک گفت‌وگوی فلسطینی-فلسطینی با نظارت مصر اقدام کرده و سوما برنامه‌ای سیاسی برای مقابله با اسرائیل تعیین کنند.
سبد آمریکایی‌ها
صلاح الدین العواوده، پژوهشگر مسایل اسرائیل در مرکز رویکرد توسعه سیاسی در گفت‌وگو با سایت خبری "عربی ۲۱" نیز گفت: طرح صلح عربی پیشنهاد شده از سوی عربستان چندین بار نابود شد، اولین بار زمانی بود که آریل شارون، نخست وزیر پیشین رژیم صهیونیستی در ابتدا با آن مخالفت کرد سپس زمانی که جانشینش بنیامین نتانیاهو خواستار تغییر آن مطابق با رویکرد خودش برای حل مساله از طریق به رسمیت شناختن "کشور یهود" و لغو حق بازگشت آوارگان شد.
العواوده افزود: طرح صلح عربی آخرین بار توسط صاحبانش در ریاض نابود شد و رهبران عربستان در مسیر عادی‌سازی روابط با اشغالگران بدون موافقت با طرح حرکت کردند و در واقع بیانیه ترامپ برای اعلام مرگ آن بود.
این پژوهشگر فلسطینی تاکید کرد، به این ترتیب طرح صلح عربی مانند جسد مرده‌ای روی میز سازش در برابر کسانی که همچنان به گزینه سازش پایبند هستند، باقی خواهد ماند، هر چند که آنها می‌دانند این طرح نابود شده و آنها هیچ گزینه دیگری ندارند و نمی‌خواهند گزینه دیگری جایگزین سازش شود و این انتخاب مقاومت است.
وی درباره نقش آمریکا گفت: واشنگتن هیچ روزی در مورد مساله فلسطین منصف و بی‌طرف نبوده و در طول تاریخ از طرف اسرائیلی جانبداری کرده است در حالی که طرف فلسطینی و عربی بر اساس رویکردی اشتباه نسبت به معیارهای طرف‌های بین‌المللی از این حقیقت چشم‌پوشی کرده است.
العواوده در ادامه اظهار داشت: دولت آمریکا در دوره ریاست ترامپ در دشمنی‌اش با اعراب، مسلمانان و فلسطینی‌ها وقیح‌تر شده و فلسطینی‌ها باید این حقیقت را بپذیرند، متاسفانه به نظر می‌رسد یک طرف عربی و چه بسا فلسطین تخم مرغ‌های خود را در سبد دولت آمریکا قرار داده و هرگز نمی‌تواند آنها را بازگرداند.
