روایت عراقچی از یک سال «نبرد دیپلماتیک» با ترامپ/ توقع برجامی ایران از اروپا
او ادامه داد: «آقای ترامپ تلاش زیادی کرد و این تلاش‌ها از قبل از انتخابات شروع شد. وی ادعا کرد پس از به قدرت رسیدن، برجام را پاره می‌کند. وی تلاش‌هایی برای همراه کردن متحدان اروپایی و فشار آوردن به ایران برای مذاکره مجدد درباره برجام و ایجاد تغییرات در آن انجام داد، اما در یک سال گذشته در همه تلاش‌ها یکی پس از دیگری شکست خورد.» رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام اضافه کرد: «ترامپ در ماه اکتبر تلاش کرد برجام را به کنگره احاله دهد و پس از گذشت ۹۰ روز به کنگره احاله شد و کنگره نیز دو ماه تلاش کرد تحریم‌ها را برگرداند که موفق نشد.» معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه تهدید پنج‌شنبه شب ترامپ جدید نبود، افزود: «در ماه اکتبر هم تهدید کرده بود اگر کنگره نتواند با همکاری متحدان اروپایی برجام را اصلاح کند خودش راسا وارد می‌شود و به برجام خاتمه می‌دهد، اما پنج‌شنبه شب مجددا گفت که waive را تمدید می‌کند.» وی با بیان اینکه در یک سال گذشته صف‌بندی دیپلماتیک میان ما و آمریکا جریان داشته است گفت: «ما در جبهه‌های مختلف درگیر هستیم و در یک سال گذشته برجام درگیری دیپلماتیک میان ما و ترامپ بوده است و ترامپ تلاش کرد به ما فشار وارد کند و وارد مذاکره مجدد شده و ایرادات برجام را رفع کند.» معاون وزیر امور خارجه ادامه داد: «ترامپ بارها گفته بود برجام ننگین‌ترین و یکجانبه‌ترین توافقی است که آمریکا آن را امضا کرده است از این عبارت الان هم استفاده می‌کند و باز هم گفت که برجام بدترین توافق و به ضرر آمریکاست اما در این نبرد دیپلماتیک دریک سال گذشته به‌طور بی‌سابقه ایران توانست متحدان اروپایی را از آمریکا جدا کند، آمریکا را درخصوص برجام در انزوای کامل قرار دهد به‌طوری که حتی متحدان آمریکا با نظر ترامپ درباره ایجاد تغییر در برجام موافقت نکردند.» به گفته عراقچی، اروپا در این خصوص موضع روشن گرفت و تاکید کرد که برجام دستاورد بین‌المللی است و قابل مذاکره مجدد نیست و توافق موفقی است که باید حفظ شود و ادامه یابد. این را هم گفت که اگر این توافق را به هم بزنیم دیگر هیچ کس به ما اعتماد نخواهد کرد. وی افزود: «آقای ترامپ در اکتبر گذشته صحبت‌های تندی علیه ایران ایراد کرد و برجام را به کنگره احاله کرد بلافاصله خانم موگرینی حتی قبل از اینکه آقای روحانی صحبت کند پشت دوربین به ادعاهای ترامپ پاسخ داد و به‌عنوان نماینده عالی اتحادیه اروپا خیلی محکم و قاطع از برجام دفاع کرد.»
همزمان مذاکره‌کننده هسته‌ای با اشاره به اینکه از بین بردن برجام به آسانی میسر نیست، ادامه داد: «این موضوع نتیجه سه امر است اول استحکام درونی برجام؛ برخلاف آنچه گفته می‌شد، برجام دارای استحکام درونی است و از بین بردن آن به آسانی میسر نیست.» عراقچی در ادامه گفت: «در اسفند ۹۳ که یک چشم‌اندازی از توافق روشن شده بود ۴۷ سناتور آمریکایی جمهوری‌خواه نامه‌ای به رهبران ایران نوشتند که در تاریخ بی‌سابقه بود و توصیه کردند که با رئیس‌جمهوری آمریکا مذاکره نکنید، چراکه هر توافقی انجام شود رئیس‌جمهوری بعدی آمریکا با چرخش یک قلم می‌تواند توافق را از بین ببرد.»
وی ادامه داد: «آنها راست می‌گفتند همین الان هم آقای ترامپ از روز اول رئیس‌جمهوری می‌توانست کاملا از برجام خارج شود، ولی در عمل موفق نشد این کار را انجام دهد چون برجام بخشی از قطعنامه شورای امنیت است نه اینکه این شورا برجام را تایید کرده، بلکه برجام بخشی از قطعنامه است.» وی یادآور شد: «قطعنامه ۲۲۳۱ دو ضمیمه دارد که اولی برجام است یعنی برجام تبدیل شده است به متن قطعنامه سازمان ملل و پاره کردن برجام یعنی پاره کردن قطعنامه شورای امنیت از سوی یکی از اعضای دائم شورا.» به گفته عراقچی، اگر این کار را انجام دهند قطعنامه شورای امنیت را پاره کرده‌اند و اعتبار شورای امنیت را از بین برده‌اند و کسی دیگر با آنها مذاکره نخواهد کرد به اصطلاح توافقی را که همه دنیا از آن استقبال کرده به آسانی پاره می‌کنند.
از طرف دیگر همه اروپایی‌ها و جوامع بین‌الملل در حمایت از برجام صف کشیدند خیلی روشن و قاطع جلوی آمریکا ایستادند. یکی از سفرای اروپایی در تهران روز بعد ازاینکه آقای ترامپ صحبت کرد و خانم موگرینی جواب او را داد،گفت که من در عمر کاری خودم سراغ ندارم در هیچ موضوعی اروپا این‌قدر صریح در مقابل آمریکا در رابطه با یک موضوعی موضع گرفته باشد. عراقچی تاکید کرد: «ما این حمایت جامعه بین‌المللی و انزوای آمریکا در برجام را موفق شدیم در طول یک‌سال ایجاد کنیم و این موضوع یک موفقیت دیپلماتیک برای ایران است. ما در یک‌سال گذشته ترامپ را در عرصه‌های مختلف منزوی کردیم.»
او ادامه داد: «نمونه دیگر آن قضیه همین جلسه شورای امنیت است که بعد از اغتشاش اخیر آقای ترامپ و نماینده شان در سازمان ملل تصمیم گرفتند موضوع ایران را به شورای امنیت بکشند و جلسه شورای امنیت را برگزار کردند که در آن جلسه ۱۰ کشور عضو شورای امنیت سازمان ملل از جمله بعضی از اعضای دائم و اعضای اروپایی علیه آمریکا صحبت کردند. آن جلسه‌ای که قرار بود تبدیل به محکومیت ایران به خاطر نقض حقوق بشر و سرکوب تظاهرات شود، تبدیل به جلسه‌ای در حمایت از برجام و از ایران شد.»
جنگ زرگری
معاون وزیر خارجه در بخش دیگری از این گفت‌وگوی تفصیلی به بررسی این موضوع پرداخت که آیا اروپا و آمریکا نقش پلیس خوب و بد را بازی می‌کنند و آیا جنگ آنها زرگری است و توضیح داد: «باید گفت جنگ زرگری هم برای خودش حد و اندازه‌ای دارد. نمی‌شود رئیس‌جمهور کشوری که خود را قدرتمندترین کشور دنیا می‌داند یک سال تمام حیثیت خود را بگذارد برای هدفی و قاطع بگوید برجام را پاره می‌کنم و عیوبش را از بین می‌برم و پس از یک سال ناتوان بماند.» او تاکید کرد: «بنابراین از بحث جنگ زرگری گذشته است که بخواهند ایران را پایبند برجام کنند. ایران که پایبند است. ۱۰ گزارش پشت سر هم آژانس تایید می‌کند که ایران به برجام پایبند است.» همچنین عراقچی به تلاش ترامپ برای از بین بردن برجام و مخالفت اروپا با آمریکا اشاره کرد و گفت: «ترامپ در یک سال گذشته تمام حیثیت خود را گذاشت تا برجام را از بین ببرد؛ خیلی‌ها تحلیل می‌کنند که اروپا به خاطر منافع اقتصادی خودش از برجام حمایت می‌کند، اما با صراحت بگویم بزرگ‌ترین اشتباه این است که فکر کنیم اروپا به‌خاطر منافع اقتصادی از برجام حمایت می‌کند چون اعداد و ارقام کاملا روشن است.» معاون وزیر امورخارجه افزود: «حجم تجارت اروپا با ایران درحال حاضر، بعد از برجام که رشد قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده است به ۲۰ میلیارد دلار هم نمی‌رسد درحالی‌که تجارت اروپا با آمریکا بالای ۶۰۰میلیارد دلار است.»
۳ دلیل اهمیت برجام برای اروپا
مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای به دلایل اهمیت برجام برای اروپا و حمایت آنها از این توافق پرداخت و سه دلیل را ذکر کرد: «۱- از منظر سیاسی و پرستیژی(دستاورد بزرگ سیاست خارجی اتحادیه اروپا) ۲- حفظ اعتبار اروپا و غرب ۳- به لحاظ امنیتی.» عراقچی با اشاره به اینکه دلیل حمایت اروپا اقتصادی نیست ادامه داد: «اینکه اروپا از برجام به‌طور قاطع حمایت می‌کند به چند دلیل است: اول اینکه اتحادیه اروپا به‌عنوان هماهنگ‌کننده برجام شناخته می‌شود. خانم اشتون مدتی این وظیفه را انجام می‌داد بعد خانم موگرینی وارد شد و رهبری مذاکرات را در دست گرفت.» او ادامه داد: «برجام به‌عنوان دستاورد سیاست خارجی اتحادیه اروپا شناخته می‌شود. اگر از اروپایی‌ها سوال بکنید، اروپایی‌ها در سیاست خارجی واحد تاکنون چه دستاوردی داشتند، فقط برجام را می‌توانند مثال بزنند. به لحاظ سیاسی و پرستیژی برجام به‌عنوان دستاورد اتحادیه اروپا برای آنها بسیار اهمیت دارد.» این مقام ایرانی در توضیح اینکه حفظ برجام، حفظ اعتبار اروپا و غرب است نیز گفت: «در جلسه‌ای که در نیویورک داشتیم در مجمع عمومی وزیران امورخارجه ۶ کشور یکی از وزیران خارجه اروپایی به تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا گفت حمایت از برجام موضع ایران نیست بحث اعتبار کل غرب است. اگر توافقی را که با ایران انجام دادیم و ایران به آن پایبند است خودمان زیر پا بگذاریم دیگر کسی در دنیا با ما مذاکره نخواهد کرد.» به گفته عراقچی، نکته سوم که از همه مهم‌تر است این است که اهمیت برجام برای اتحادیه اروپا یک اهمیت امنیتی است.
عراقچی تاکید کرد: «اروپایی‌ها معتقد هستند بدون برجام خاورمیانه منطقه امن‌تری نخواهد بود و اگر برجام را از دست بدهند امنیت در خاورمیانه به مراتب بدتر از وضع موجود که وضع خوبی هم نیست خواهد بود. اروپا امنیت خود را با امنیت خاورمیانه در ارتباط مستقیم می‌بیند، هم به لحاظ رشد تروریسم که می‌تواند به اروپا منتقل شود هم به لحاظ رشد مهاجرت که اروپایی‌ها به شدت نگران موج مهاجرت به اروپا هستند.» وی گفت: «اگر به بیانیه‌های شورای وزیران، بیانیه‌های سران اتحادیه اروپا و مصاحبه‌های خانم موگرینی نگاه کنید می‌بینید مرتبا بر بعد امنیتی برجام برای اروپا تاکید می‌کنند. اهمیت برجام برای اروپا اهمیت امنیتی و پرستیژی است و اهمیت اعتباری است بنابراین اروپا محکم پای برجام ایستاده است.» رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در ادامه تاکید کرد: «برجام در عرصه‌های مختلف تحریم‌ها علیه ایران را مرتفع کرده است؛ در زمینه انرژی تمامی تحریم‌های هسته‌ای که عمدتا فروش نفت را دربرمی‌گرفت همه برداشته شده و فروش نفت به حالت عادی برگشته است. این از انتفاع‌های بزرگ ایران از برجام است.» وی گفت: «دو و نیم میلیون بشکه نفت در روز به فروش رفته است. فروش نفت در بالاترین سطح که توان فعلی صنعت نفت است جریان دارد؛ پول نفت هم برمی‌گردد. به‌طوری که از اول سال ۹۶ تاکنون قریب به ۴۰ میلیارد دلار نفت فروختیم، این رقم هم کامل به حساب‌های بانک مرکزی برای مصرف اداره کشور برگشته است.»
مشکلات حوزه بانکی
عراقچی در ادامه به برخی موانع و مشکلات در زمینه دستاوردهای برجامی پرداخت و گفت: «در حوزه بانکی که یکی از حوزه‌های مهم است هنوز به‌طور کامل در وضعیت عادی قرار نداریم؛ علت هم فقط بحث تحریم‌های هسته‌ای نیست، در این زمینه علت‌های غیر برجامی وجود دارد.» به گفته عراقچی، یک نکته در زمینه سرمایه‌گذاری‌های درازمدت در ایران وجود دارد و آن فضایی است که آمریکایی‌ها ایجاد کردند؛ فضایی که منفی و مخرب شده است.
نگران کردن بنگاه‌های اقتصادی
در ادامه معاون زیر امورخارجه به روندی که واشنگتن طی یک سال گذشته در قبال توافق هسته‌ای طی کرده اشاره کرد و یادآور شد: «آمریکایی‌ها وقتی به این نتیجه رسیدند که دستاوردهای ایران از برجام بسیار زیاد بوده است تمام تلاش خود را کردند تا منافع ایران از برجام را به حداقل برسانند. وقتی دیدند نمی‌توانند برجام را از بین ببرند و تحریم‌ها را برگردانند تلاش کردند با ایجاد فضای منفی حداقل جلوی سرمایه‌گذاری‌های درازمدت و همکاری‌های اقتصادی درازمدت را بگیرند، بنگاه‌های اقتصادی را بترسانند و دچار نگرانی کنند که با ایران کار نکنند.» به گفته عراقچی، آنها در این زمینه تا حد زیادی موفق بودند. معاون وزیر خارجه با اشاره به اقدامات و کارهایی که صورت گرفته مانند سرمایه‌گذاری بلندمدت برخی شرکت‌های بزرگ اروپایی در ایران، امضای قرارداد با توتال، پژو، ایرباس و... گفت: «ولی آن قدر که ما انتظار داشتیم ایجاد نشده که به دلیل همین فضای منفی است که آمریکایی‌ها ایجاد کردند.» رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در این گفت‌وگوی تلویزیونی تاکید کرد: «سخنان دو روز پیش ترامپ که دفعه آخر است تعلیق تحریم‌ها را تمدید می‌کند و دیگر نخواهد کرد؛ برخلاف پاراگراف‌های ۲۶ و۲۸ و ۲۹ برجام است. آمریکا متعهد شده برجام را با حسن‌نیت در فضای سازنده اجرا کند.»
توقع ایران از اروپا
از سوی دیگر عراقچی در این گفت‌وگوی تلویزیونی در پاسخ به این سوال که توقع ایران از اروپا چیست و آیا اروپا نمی‌توانست بهتر عمل کند، گفت: «خیلی از شرکت‌ها منتظر بودند ببینند ژانویه تعلیق تحریم‌ها تمدید می‌شود یا نه؛ خودشان می‌گفتند اگر تمدید شود از مرحله‌ای که ترامپ بخواهد بیشتر از این بازی بکند، دیگر عبور کرده‌ایم.» عراقچی ادامه داد: «ما از اروپایی‌ها حتما انتظار داریم که نواقص برجام (کوتاهی آمریکا) را جبران کنند؛ فضایی که آمریکایی‌ها ایجاد کردند برای ایجاد نگرانی نسبت به کار با ایران را بشکنند و از طریق تسهیلاتی که برای شرکت‌های خودشان فراهم می‌کنند و حمایتی که از شرکت‌های خودشان می‌کنند با ایران وارد تعامل شوند.» او توضیح داد: «منظور از نواقص فضایی است که آمریکایی‌ها ایجاد کردند و عدم حضور سازنده آمریکا در برجام و بدعهدی‌ها و تعلل‌هایی که هر بار هم تذکر دادیم و در کمیسیون مشترک به آنها پرداختیم، اروپایی‌ها باید این را جبران کنند.» عراقچی با بیان اینکه بانک‌های اروپایی به‌خاطر حجم وسیعی از فعالیت‌هایی که با آمریکا دارند معمولا در تردید هستند، اظهار داشت: «اروپایی‌ها باید به شرکت‌های خود اطمینان کافی دهند اگر با ایران کار کنند و با تحریم‌های آمریکا مواجه شوند، دولت‌های اروپایی از آنها حمایت خواهند کرد.» معاون وزیر امورخارجه گفت:«ما با اروپایی‌ها در طول یک سال گذشته مذاکرات مفصلی داشتیم. آنها تدابیری اندیشیدند که چگونه سیستم‌های بانکی غیرمرتبط با آمریکا ایجاد کنند تا بتوانند با ایران فعالیت بانکی انجام دهند. مسیرهایی بر اساس یورو و بانک‌های جدای از تبادلات اقتصادی با آمریکا تا با ایران بتوانند همکاری کنند. به‌طور خلاصه، حمایت کافی از بنگاه‌های اقتصادی برای کار با ایران و اختصاص خطوط اعتباری برای کار با ایران. اولین مورد آن یک میلیارد دلار بود که اتریش امضا کرد و پنج میلیارد دلار دو روز پیش با ایتالیا امضا کردیم.»
حوزه‌های اختلافی میان ایران و اروپا
معاون وزیرخارجه با اشاره به این موضوع که برجام فقط یکی از موضوعات مورد نگرانی میان ایران، اروپا و آمریکا را مدیریت و به نوعی حل‌وفصل می‌کند، گفت: «این به آن معنا نیست که در همه موضوعات با اروپایی‌ها و با آمریکایی‌ها توانستیم به توافق برسیم.» عراقچی اختلافات میان ایران و اروپا را به چهار دسته، حوزه حقوق بشر، منطقه‌ای که آنها اسم تروریسم بر آن گذاشته‌اند، برنامه تسلیحاتی و برنامه هسته‌ای ایران تقسیم کرد. او ادامه داد: «اگر ما برنامه هسته‌ای را به نوعی در قالب برجام مدیریت کردیم و به توافقی رسیدیم که به شکلی حل‌وفصل و از دایره نگرانی‌ها خارج شود، به این معنی نیست که بقیه نگرانی‌ها هم حل و فصل شده است. ما با اروپا در مورد مسائل منطقه‌ای و توانمندی دفاعی ایران به‌شدت اختلاف‌نظر داریم.» او با اشاره به اینکه عرصه روابط بین‌الملل، عرصه صف‌بندی‌ها، خط‌کشی‌ها و گروه‌بندی‌های کشورها نسبت به منافع ملی‌شان است، افزود: «ما اروپایی‌ها را به این موضع رساندیم که بارها به صراحت گفتند اگرچه درباره برنامه موشکی ایران نگرانی دارند و اگرچه درباره سیاست‌های منطقه‌ای ایران نگرانی دارند ولی اینها جدای از برجام است. برجام یک مقوله است و نگرانی‌های آنها مقوله دیگری است که در جای خودش اگر ایران مایل بود، می‌توانند با ایران صحبت کنند.» معاون وزیر امورخارجه در ادامه تاکید کرد: «بحث موشکی که به توانمندی و امنیت ملی ما مربوط می‌شود، کاملا از هر موضوع دیگری جدا است، نه قابل مذاکره و نه قابل مصالحه هست. از روز اول که برجام را شروع کردیم آمریکایی‌ها دنبال آن بودندکه بحث‌های موشکی ما را به نحوی وارد بکنند، به‌صورت کاملا قاطع با آن مقابله کردیم.» وی افزود: «یکی از موفقیت‌های غربی‌ها در قطعنامه‌های قبلی این بود که توانستند بحث موشکی را به موضوع هسته‌ای ما گره بزنند. برجام این گره را باز کرد.» معاون وزیر خارجه با بیان این موضوع که ایران به دقت روابطش را با اروپا مدیریت می‌کند، تاکید کرد: «اجازه نخواهیم داد موضوع برجام با هیچ موضوع دیگری مرتبط شود و هرکدام محل بحث خود را دارد.»
تحریم‌های جدید نقض برجام نیست
عراقچی در مورد وارد کردن ۱۴ فرد و نهاد در لیست تحریم‌های آمریکا و این مساله که مقامات سیاسی آمریکا می‌گفتند این موارد نقض برجام نیست، تاکید کرد: «طبق برجام آمریکا و اروپا حق ندارند هیچ‌یک از تحریم‌هایی را که در برجام برداشته شده است به هر بهانه و اسمی برگردانند، ولی اضافه کردن افراد در لیست تحریم‌ها به بهانه موشکی و حقوق بشری و کسانی که در لیست برجام نبودند و نیستند به لحاظ فنی و کارشناسی نقض برجام به‌حساب نمی‌آید.»
نگاه آمریکا به برجام
در ادامه این گفت‌وگو معاون وزیر امور خارجه به تشریح نگاه دولت آمریکا به توافق هسته‌ای پرداخت و گفت: «دیدگاهی که در آمریکا به‌خصوص در دولت فعلی و جمهوری‌خواهان نسبت به برجام هست، این است که ترامپ به لحاظ شخصیتی به پدیده منحصربه‌فردی تبدیل شده است. در دنیا حتی بین ترامپ و مسوولان درجه اول دولت خودش هم تفاوت قائل هستند و بارها شده است که مسیری که ایشان می‌رود حتی مورد تایید وزیرخارجه خودش و دست‌اندرکاران دولت خودش هم نبوده است.» وی تصریح کرد: «ما در برخورد با آمریکا هم شخصیت ترامپ را مدنظر قرار می‌دهیم، هم دولت و سیاست‌های دولت ایشان و هم مجموعه ساختار سیاسی آمریکا را یعنی دشمنی آمریکا با ایران اختصاص به یک فرد ندارد، ساختار سیاسی آمریکا و خصلت‌هایی که مبتنی بر سلطه‌طلبی است باعث شده جمهوری‌اسلامی‌ایران بنا به آرمان‌های خودش با آن مقابله کند. دولت قبلی هم دست‌کمی نداشت و در مواردی برخی تعهدات را نقض و بدعهدی‌هایی کرده بود.»
عراقچی توضیح داد: «با توجه به مجموعه مقالاتی که در آمریکا چاپ می‌شود و گفت‌وگوهایی که ما با اشخاص مختلف در اروپا داشتیم، نگاهی که آمریکا به برجام دارد این است که برجام باعث قدرتمندتر و مقتدرتر شدن ایران شده است.» او به تشریح دید آمریکا به ایران پسابرجام پرداخت و افزود: «می‌گویند ایران بعد از برجام قوی‌تر و رفتارش در منطقه تهاجمی‌تر شده است و در عین حال سیاست‌هایش نسبت به آمریکا و رژیم صهیونیستی و نظام سلطه هیچ فرقی نکرده است، یعنی برجام موقعیتی را به ایران داده که در منطقه به مراتب قوی‌تر شده و اقتدار بیشتری پیدا کرده است. از دید آنها، ایران هرکاری در منطقه دلش می‌خواهد انجام می‌دهد.» او به مخالفت‌های نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی با برجام نیز اشاره کرد و توضیح داد: «آقای نتانیاهو یکبار گفته بود ۱۰ سال در تاریخ یک چشم به هم زدن است. البته خیلی هم بی‌راه نمی‌گفت، همین الان دو سال و اندی از آن رفت یعنی ۸ سال دیگر حتی این محدودیت‌های مختصری که در برجام درخصوص نیروی هسته‌ای هست، برداشته می‌شود.»
عراقچی به مسائلی که در آمریکا درباره توافق هسته‌ای مطرح می‌شود، اشاره کرد و گفت: «می‌گویند ما واقعا چه به‌دست آوردیم؟ ایران را قوی‌تر کردیم و پول‌هایش را دادیم. نفتش را آزاد کردیم و تحریم‌ها را برداشتیم. می‌گویند دولت قبلی ما را در شورای امنیت سازمان ملل در گوشه رینگ با ۶ تا ۷ قطعنامه فصل هفتی شورای امنیت و با شناسایی ایران به‌عنوان تهدید علیه صلح و امنیت گیر انداخته بود. همه اینها را شما برداشتید و ایران الان با اقتدار بیشتری در صحنه بین‌المللی و صحنه منطقه جلو می‌رود و این واقعا علت اصلی همه مخالفت‌هایی است که ترامپ و آمریکا دارند.»
برجام قابل مذاکره مجدد نیست
او درباره برخی اظهارنظرها و ادعاها پیرامون مذاکرات مجدد بر سر برجام گفت: «اینکه بگویند بعد از دوره ده ساله بنشینیم صحبت کنیم که باید چکار کنیم اصلا از نظر ما هیچ جایی ندارد و کاملا مردود است. از دید ما آنچه مسلم است برجام به هیچ وجه نه الان و نه در آینده قابل مذاکره مجدد نیست.» عراقچی همچنین با اشاره به این که به هیچ‌وجه برجام با هیچ موضوع دیگری ارتباط ندارد و مواضع ایران کاملا روشن است، ادامه داد: «در بیانیه‌ای که وزارت امورخارجه داد به صراحت همه اینها ذکر شده و در عکس‌العملی که چین و روسیه و کشورهای اروپایی بعد از قضیه اخیر ترامپ نشان دادند آنها هم بر این موارد تاکید کردند یعنی سیاست خارجی ما توانسته تا الان بقیه اعضای برجام را در مقابل خواسته‌های ترامپ نگه دارد.»
مسیر سخت
معاون وزیر خارجه در این گفت‌وگو به دشوار بودن ادامه مسیر اشاره و تاکید کرد: «البته ما همچنان ایستاده‌ایم و همچنان به تعاملات و رایزنی‌های خودمان با کشورهای ۱+۵ ادامه خواهیم داد، با همه جامعه بین‌الملل داریم کار می‌کنیم و برجام را در مسیر خود نگه خواهیم داشت و مطمئن هستم تهدید جدیدی که ترامپ کرده است که بعد از چهارماه دیگر تمدید نخواهم کرد مشابه تهدید قبلی و قبل‌ترش این هم با شکست مواجه خواهد شد.»
وضعیت قرارداد با بوئینگ و ایرباس
در عین حال رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در مورد اینکه آیا مشکل ایرباس و بوئینگ حل شده است، گفت: «با بوئینگ هنوز مشکلی پیش نیامده است. هم بوئینگ هم ایرباس مجوزهای فروش هواپیما به ایران را دریافت کردند که این مجوزها هنوز معتبر است و طبق جدول زمان بندی شده از سال ۲۰۱۸ تحویل هواپیماها صورت می‌گیرد. البته یکسری مسائل بانکی بین ما و ایرباس وجود دارد که باید حل شود و آن ربطی به دولت آمریکا ندارد و مجوزهایی که از دولت اوباما صادر شده هنوز برای ایرباس و بوئینگ معتبر است و مجوز اینها را باطل نکردند، بنابراین آنها جلو خواهد رفت.» عراقچی در پاسخ به این سوال که آیا ترامپ می‌تواند اینها را لغو کند و آیا این نقض برجام است، تاکید کرد: «بله می‌تواند نقض کند اگر مجوزهای فروش هواپیما را باطل کند، نقض روشن و عیان برجام است.»
تحریم‌های سمبلیک
همچنین در این گفت‌وگوی خبری، معاون وزیر خارجه به بحث قرار گرفتن نام آیت‌الله آملی‌لاریجانی، رئیس قوه قضائیه در فهرست تحریم‌های آمریکا اشاره کرد و گفت: «وقتی کسی در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار می‌گیرد دو موضوع بر آن بار می‌شود؛ اول اینکه ویزای آمریکا را نمی‌تواند بگیرد و دوم اینکه اگر اموالی در خاک آمریکا داشته باشد، بلوکه می‌شود. مثلا الان آیت‌الله آملی‌لاریجانی در لیست تحریم‌های آمریکا قرار داده شده است، نه ایشان قصدی دارد که به آمریکا برود و نه اموالی در آنجا دارد یا خیلی از سرداران سپاه و سردار سلیمانی که اسم آنها در فهرست تحریم‌ها است اینها جنبه سمبلیک، سیاسی و پرستیژی دارد. ما هم در فهرست تحریم‌های خودمان خیلی از مقام‌های آمریکایی را که در جنایات رژیم صهیونیستی علیه فلسطین شریک بودند و در تامین اسلحه برای عربستان که در یمن برای کشتار مردم به کار گرفته شده شریک بودند، خیلی از شرکت‌های آمریکایی که اسلحه دادند ما اینها را شناسایی کردیم و در فهرست تحریم‌ها قرار دادیم.»
بازدید از مراکز نظامی
در نهایت مذاکره‌کننده هسته‌ای به بحث بازدید از مراکز نظامی اشاره کرد و گفت: «آمریکایی‌ها این تصور را داشتند که بازرسی از مراکز نظامی یک نقطه ضعف ما و چیزی است که ایران به هیچ‌وجه به آن رضایت نمی‌دهد؛ بنابراین سعی کردند آژانس را به سمتی بکشند که وارد درخواست دسترسی‌های نظامی شود و ایران مخالفت کند و بعد روی نقض برجام از سوی ایران تبلیغ کنند. برای ماه‌ها این تلاش را کردند که ایران را به نقض برجام بکشند که در این زمینه ناموفق بودند.» وی افزود: «بحث دسترسی‌های تکمیلی یا نظامی بحثی است که مقدار زیادی انحرافی است اولا که تشخیص اینکه کجا بازرسی شود و چگونه بازرسی شود با آژانس است و این‌طور نیست که کشوری مثل آمریکا بگوید من تشخیص می‌دهم که باید بازرسی انجام شود. اینها همه کار فنی و حرفه‌ای است که در پروتکل الحاقی و برجام یک چارچوب مشخص دارد و همه کشورهایی که به پروتکل الحاقی پیوسته‌اند این طور نیست که همه مراکز نظامی را باز کنند تا آژانس ببیند. همه آنها نیز نگرانی‌های امنیتی دارند و باید دلیل و مدرک بیاورند و قانع کنند و بعد مکانیزم طولانی وجود دارد، چه اماکن نظامی و چه اماکن غیرنظامی.» وی گفت: «درخصوص مراکز نظامی به هیچ‌وجه تاکنون نه آژانس درخواستی داشته است و نه اگر درخواست کند به آن اجازه خواهیم داد. ما به چارچوب پروتکل الحاقی و تعهدات برجامی خود آشنا و متعهد هستیم و در همان چارچوب همکاری خواهیم کرد.» عراقچی تاکید کرد: «محدودیت‌هایی که در برجام وجود دارد مثلا ۳۰۰ کیلو مواد تا ۱۰ سال یا میزان غنی‌سازی تا چند سال، اینها محدودیت‌های زمان دار است که برای اعتمادسازی ایجاد شده است. وقتی این محدودیت‌ها تمام شود به این معنی نیست که سراغ بمب اتمی برویم. وقتی محدودیت‌ها تمام شود ما کاملا یک عضو معمولی ان‌پی‌تی خواهیم بود.»
تاکید مکرون بر اهمیت حفظ برجام
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه در تماسی تلفنی با نخست‌وزیر اسرائیل بر اهمیت پایبندی به توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی تاکید کرد. او پیش‌تر نیز از دونالد ترامپ خواسته بود به برجام پایبند بماند. کاخ الیزه در بیانیه‌ای اعلام کرد که رئیس‌جمهور فرانسه در گفت‌وگوی تلفنی با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی بر اهمیت حفظ توافق هسته‌ای ایران و ضرورت احترام به این توافق از سوی تمام طرفین تاکید کرد. همچنین به گزارش «ایسنا» به نقل از روزنامه ایلاف، در این بیانیه آمده است که دو طرف بر ضرورت مقابله با برنامه موشکی ایران و فعالیت‌های منطقه‌ای تاکید کردند.
منابع اسرائیلی نیز اعلام کردند که نتانیاهو، در این تماس تلفنی مکرون را به بازنگری در توافق هسته‌ای تشویق کرده است. این منابع افزودند: «نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به رئیس‌جمهور فرانسه اعلام کرده که اظهارات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا را باید جدی گرفت و هرکس که خواستار حفظ برجام است، باید آن را اصلاح کند.» همزمان وزارت امور خارجه چین با تاکید بر اینکه جامعه بین‌الملل از برجام حمایت می‌کند، اعلام کرد: «چین بر این باور است که برجام یک دستاورد مهم چندجانبه و الگویی برای حل مسائل سخت بین‌المللی از طریق ابزارهای دیپلماتیک و سیاسی است.»
