سند جدید آرایش هستهای آمریکا درباره ایران چه میگوید؟
در بخشی از این سند به راهبرد بازدارندگی آمریکا در قبال ایران نیز اشاره شده است. در حالی که دونالد ترامپ در شروع دوره ریاست جمهوری خود دستور به روز رسانی سند آرایش هستهای آمریکا (Nuclear Posture Review) را در 27 ژانویه 2017 صادر کرده است، هافینگتون پست نسخهای از این سند را که منتظر تأیید توسط رئیسجمهور آمریکاست، منتشر کرده، که در آن اتکای آمریکا به سلاحهای هستهای و احتمال استفاده از آن بیشتر شده است.
قرار است سند جدید در دست تهیه، جایگزین دکترین هستهای شود که در سال 2010 در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما به تصویب رسیده است. پیشبینی شده که این سند پس از سخنرانی سالانه رئیسجمهور آمریکا در کنگره، در ماه جاری میلادی منتشر شود.
از پیشنویس منتشره که در آن ادعا شده است، ثابت شد که فرضیه های دوره ریاست جمهوری باراک اوباما که عصر دنیای سلاح های هسته ای به پایان رسیده یا کم اهمیت است، صحیح نیست و بلکه الآن این مسأله بیشترین خطر را برای جهان دارد»، چنین برمیآید که ایاالات متحده، رقبای اصلی خود در این حوزه را روسیه و چین می داند و برای مقابله با توان روزافزون آنها قصد دارد بر روی سیستمهای تسلیحاتی جدید، از جمله کلاهکهای هستهای کم قدرت برای سامانه های موشکی دریایی ترایدنت دی-5 و همچنین موشکهای دریاپرتاب تاماهاوک دارای کلاهک هستهای، سرمایه گذاری کند. داریل کیمبال مدیر مؤسسه کنترل تسلیحات، تصمیم به ساخت سلاحهای هستهای جدید را خطرناک و در چارچوب تفکر جنگ سرد دانسته است.
از جمله موضوعات دیگری که در این سند به آن اشاره شده و نگرانی فعالان خلع سلاح هستهای را در پی داشته، طرح پیشنهاد ساخت سلاحهای هستهای کوچکتر است که احتمال استفاده از آن در جنگ جدیتر است.
در سند جدید همچنین حمله غیرهستهای که سبب تلفات شدید در آمریکا شود و یا این که هدف آن زیرساختهای حیاتی و یا مراکز فرماندهی و کنترل آمریکا باشد، به عنوان وضعیتهایی که از این پس ممکن است آمریکا در پاسخ به آنها به سلاح هستهای متوسل شود، مطرح شده است.
در عین حال، جان ولفستال دستیار ویژه اوباما در امور خلع سلاح و عدم اشاعه، به گاردین گفته است، پیشنویسی که اکنون منتشر شده، از نسخه قبلی که مد نظر مقامات دولت ترامپ بوده، نرمتر است. در پیشنویس قبلی به ساخت سلاحهای هستهای مبتنی بر فناوری لغزش بسیار سریع و همچنین پرهیز از اطمینان دادن به کشورهای غیرهستهای مبنی بر عدم استفاده از سلاح هستهای علیه آنان نیز اشاره شده بود.
سند آرایش هستهای آمریکا درباره ایران چه میگوید؟
در چندین بخش از پیشنویس 64 صفحهای منتشر شده به ایران اشاره شده است.
در بخش مربوط به اعلام سیاست آمریکا در قبال عدم اشاعه و کنترل تسلیحات آمده است که «پیمان عدم اشاعه هستهای (انپیتی) محور رژیم عدم اشاعه هستهای است. این پیمان نقش مثبتی در ایجاد اجماع بر سر عدم اشاعه و تقویت تلاشهای بینالمللی در جهت تحمیل هزینه به آنانی که قصد دارند با نقض این پیمان به سلاح هستهای دست یابند، دارد. با وجود این، عدم اشاعه اکنون با چالشهایی مواجه است. به طور خاص، کره شمالی مسیری هستهای را در پیش گرفته است که در تناقض آشکار با انپیتی و همچنین چندین قطعنامه شورای امنیت است. علاوه بر کره شمالی، چالش ایران نیز در حال بروز است. هرچند برجام برنامه سلاحهای هستهای ایران را محدود کرده، تردید کمی وجود دارد که اگر ایران اراده آن را داشته باشد، قادر است به سرعت به قابلیت هستهای دست یابد.»
در بخش دیگری از سند که به تهدیدات هستهای متوجه آمریکا پرداخته شده است، موضوع «اشاعه و ترویسم هستهای» نیز مورد توجه قرار گرفته است. در این بخش آمده است، «ایران نیز یک تهدید اشاعهای است. آیتالله خامنهای رهبر ایران، اخیرا آمریکا را دشمن شماره یک ایران نامیده است. اگر چه ایران طبق برجام با برخی محدودیتها بر برنامه هستهای خود موافقت کرده است، بیشتر این محدودیتها در سال 2031 به پایان خواهد رسید. علاوه بر این، ایران توانایی فنی و بیشتر ظرفیتهای ضروری برای ساخت سلاح هستهای در عرض یک سال از زمان تصمیم خود برای این کار را حفظ کرده است. توسعه قابلیت موشکهای دوربرد ایران با بردی فزاینده، استراتژی تهاجمی این کشور و فعالیتهای ثباتزدای ایران در کشورهای همسایه، تعهد طولانی مدت این کشور به دست کشیدن از سلاح هستهای را با تردید همراه کرده است. اگر ایران با پایان یافتن محدودیتها پس از برجام، برنامه سلاحهای هستهای خود را پیگیری کند، فشار بر سایر کشورهای منطقه برای به دست آوردن سلاح هستهای افزایش خواهد یافت».
استراتژی هستهای آمریکا در قبال ایران
پیشنویس سند آرایش هستهای آمریکا، برای هر یک از کشورهایی که به لحاظ داشتن سلاح هستهای و یا برنامه هستهای از نظر آمریکا تهدیدی در نظر گرفته شدهاند، یک استراتژی پیشنهاد داده است.
در استراتژی ارائه شده در خصوص ایران آمده است: ایران نفوذ آمریکا در خاورمیانه را مهمترین تهدید برای هدف خود برای تثبیت خود به عنوان قدرت مسلط منطقه و خود را به افزایش نفوذ در کشورهای همسایه و مقابله با نفوذ آمریکا متعهد میداند. این هدف مستقیم، متحدان و شرکای آمریکا را تهدید میکند و سیاست دفاعی، استراتژی و ساختار نیروهای ایران نشاندهنده تلاش برای ایجاد مزیتهای نظامی قابل بهرهبرداری است. ایران به سرمایهگذاری در بزرگترین برنامه موشکی منطقه ادامه میدهد و در آینده با انقضای دوره برجام اگر با تخطی از انپیتی به سلاح هستهای دست یابد، میتواند آن را به سوی هدف خود پرتاب کند. ایران همچنین در حال ایجاد قابلیتهای نظامی غیرهستهای مانند موشکهای کروز و قابلیتهای جنگ سایبری برای عملیات تهاجمی است. همچنین ممکن است ایران به سرمایهگذاری برای ساخت سلاح شیمیایی و بیولوژیک ادامه دهد.
بسیاری از محدودیتهای برجام بر برنامه هستهای ایران در سال 2031 منقضی خواهد شد و زمان لازم برای تولید مواد مورد نیاز برای ساخت سلاح هستهای توسط ایران کوتاه خواهد شد.
توسعه موشکهای دقیقتر و پیچیدهتر، به ایران این امکان را میدهد که نیروهای آمریکایی، متحدین و شرکای آن را در منطقه و خارج از آن تهدید کند. تصمیم ایران برای ساخت سلاح هستهای، فشار را بر دیگر کشورها در این راستا افزایش خواهد داد.
استراتژی بازدارنده ما برای این طراحی شده است که رهبری ایران بداند، هر حمله استراتژیک غیرهستهای توسط ایران به ایالات متحده، متحدان و شرکای آن شکست خواهد خورد و هزینه آن بیشتر از فایده آن است. هیچ سناریوی ممکنی وجود ندارد که در آن ایران از یک حمله استراتژیک نفع ببرد. در نتیجه استراتژی بازدارنده آمریکا شامل قابلیتهایی خواهد بود که قابلیتهای استراتژیک غیرهستهای ایران را شکست دهد. از جمله قابلیتهای تهاجمی و تدافعی آمریکا باید بتواند بر تهدید موشکی ایران فائق آید. ایالات متحده به تقویت این تواناییهای خود ادامه خواهد داد تا همواره از تهدیدات ایران جلوتر باشد.