بروز علائم بحران در روابط عربستان و کویت بر سر قطر

ایرنا؛ ماجرا از آنجا آغاز شد که «جمیل الذیابی» سردبیر روزنامه سعودی «عکاظ» اخیرا در توئیتی با عنوان « ناکامی قطر، وساطت کویت» نوشت : کویت نباید درحالی که رفتار قطر با همسایگانش مناسب نیست برای حل مشکل وساطت کند چرا که نظام قطر به اقدامات کینه جویانه و عجیب و غریب علیه برادران عرب خود ادامه می دهد.

او نوشت : حسن نیت یا بهتر بگوییم خنثی بودن کویت این سوال را ایجاد می کند که چرا کویت در برابر رفتارهای قطر سکوت کرده است و صدای خود را بلند نمی کند.

او با یادآوری حمله صدام حسین ،دیکتاتورعراق، به کویت و حمایت کشورهای منطقه به ویژه عربستان از کویت ، این سوال را مطرح کرد که آیا درست بود در آن زمان کشورهای منطقه هم از خود بی طرفی نشان می دادند؟

همین مقایسه باعث بروز خشم در میان کاربران شبکه های اجتماعی و حمله به الذیابی شد.

هنوز واکنش ها به این مقاله تمام نشده بود که بی احترامی و توهین ترکی آل شیخ رییس کل ورزش و از افراد بسیار نزدیک به محمد بن سلمان ولیعهد عربستان به خالد الروضان وزیر صنایع ، تجارت و وزیر امور جوانان کویت دوباره بحران ساز شد.

آل شیخ در یک پیام توئیتری خطاب به الروضان که به قطر سفر کرده است، او را مزدور توصیف کرد و نوشت : الروضان با سوء استفاده از پست و مقامش روزی می خورد وعلیه واقعیت های اثبات شده حرکت می کند. این مزدور نمی تواند به روابط تاریخی عربستان با برادرش کویت آسیبی برساند و آنچه گفته است فقط کلام خود اوست.

این توئیت پس از آن منتشر شد که الروضان روز شنبه در راس هیئتی از مقامات ورزشی کویت به دوحه سفر کرد و در دیدار با تمیم بن حمد آل ثانی ، امیر کویت از وی به دلیل کمک به ورزش کویت و نقش امیر قطر در رفع تعلیق فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا ) علیه فوتبال کشورش تشکر کرد.

پس از این توهین آشکار ، فعالین کویتی در شبکه های اجتماعی از کویت خواستند از ترکی آل الشیخ شکایت کنند.

کویت پس از آنکه عربستان ، امارات ، بحرین و مصر در 5 ژوئن (15 خرداد ) گذشته تمامی روابط خود با قطر را قطع کردند و مرزهای دریایی ، زمینی و هوایی خود با این کشور را هم بستند ، همواره برای رفع تنش ها تلاش کرده است .

واکنش قطر به میانجیگیری کویت بلافاصله پس از بروز بحران مثبت بود. بعد از تماس تلفنی امیر قطر با امیر کویت ، دوحه اعلام کرد ؛ آمادگی دارد میانجیگری کویت را برای حل اختلافات میان خود با عربستان، امارات متحده عربی، بحرین و مصر بپذیرد و به همین دلیل فعلا از اقدام متقابل و پاسخ دادن به اتهامات آنها خودداری می‌کند.

وزیر امور خارجه قطر به شبکه تلویزیونی الجزیره گفت که اقدامات این چهار کشورعلیه قطر پیامدهای گسترده‌ای برای شهروندان کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و روابط خانوادگی آنها گذاشته، اما دوحه این اقدامات را تلافی نخواهد کرد تا امیر کویت فرصت مذاکره با طرف‌های دیگر تنش را داشته باشد.

کویت مرداد ماه گذشته و پس از آنکه قطر به شروط 13گانه دولت های تحریم کننده پاسخ «نه» داد ، با اعزام فرستاده ویژه به کشورهای درگیر طرحی ارایه کرد که بر تلاش‌های تحت حمایت آمریکا برای آغاز گفت ‌وگوی مستقیم میان چهار کشور محاصره کننده و قطر تمرکز داشت.

این طرح دارای پنج بند بود ؛ کاهش برنامه‌های تحریک آمیز در شبکه الجزیره، خودداری این شبکه از دامن زدن به اختلافات، تعهد قطر نسبت به حمله نکردن به مصر و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، اخراج یوسف القرضاوی و اعضای جنبش حماس و نظارت قطر بر حواله‌های مالی ارسالی برای گروه های مسلح.

اما بحران اعتماد، بزرگترین مانع را در برابر این رویکرد جدید کویت بود. به طوری که کشورهای محاصره کننده همان زمان اعلام کردند که دوحه توافقنامه‌ها و پیمان‌هایی که طی دو سال 2013 و 2014 میلادی امضا کرده بود را شکسته است

البته وساطت کویت با همراهی آمریکا موجب شد تا اواخر سپتامبر امیر قطر و ولیعهد عربستان تلفنی گفت وگو کنند.

خبرگزاری قطر گزارش داد که در این گفت وگوی تلفنی، دو طرف بر ضرورت حل بحران اخیر از طریق نشستن بر سر میز مذاکره برای تضمین ثبات و یکپارچگی شورای همکاری خلیج فارس توافق کردند.

خبرگزاری قطر اضافه کرد : شیخ تمیم با پیشنهاد محمد بن سلمان برای تعیین دو نماینده (از طرف هر کشور) برای حل مسالی اختلافی به نحوی که مغایر با حاکمیت ملی کشورها نباشد، موافقت کرد.

اما ساعاتی بعد یک مقام وزارت امور خارجه عربستان در بیانیه ای که در خبرگزاری رسمی این کشور منتشر شده، گزارش خبرگزاری رسمی قطر درباره این گفت وگوی تلفنی را رد کرد و گفت این تحریم ثابت می کند قطر به سیاست های غلط خود ادامه داده و در انجام گفت وگو جدی نیست.

و پس از آن بود که همه تماس های دو طرف قطع شد.

این وضعیت باعث نشد امیر کویت از تلاش های خود برای نزدیک تر کردن کشورهای متخاصم دست بکشد. شیخ صباح الاحمد الصباح یک بار دیگر در نیمه آذر ماه با دعوت از سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس تلاش کرد در حاشیه این نشست ، یک بار دیگر بخت خود را برای بهبود روابط بیازماید اما با وجودی که به نظر می رسید همه طرف ها برای حضور در این نشست ابراز تمایل کرده اند ، تنها امیر قطر در این نشست حضور یافت و سایر اعضا سطح مشارکت خود را کاهش دادند.

جدیدترین تلاش کویت برای ایجاد آشتی میان «برادران» به یازدهمین نشست روسای پارلمان های شورای همکاری خلیج فارس باز می گردد که 18 دی ماه گذشته در کویت برگزار شد.

امیر کویت در سخنرانی که در افتتاحیه این کنفرانس داشت با تاکید بر اینکه اختلافات میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس هرچه قدر هم ادامه یابد، گذرا هستند، گفت: ما دیدارها میان مسئولان این کشورها را نشانه‌ای از نیات همه طرف‌ها می‌دانیم.

امیر کویت با اشاره به اینکه شرایط اطراف ما رو به وخامت است و این چالشی برای همه ما محسوب می‌شود، گفت که فعالیت‌های ما در شورای همکاری خلیج فارس به همکاری در تمامی سطوح نیاز دارد.

اما این سخنان نیز نتوانست دوستان دیروز و دشمنان امروز را سر میز مذاکره آورد. رد و بدل شدن اتهامات بین قطر و امارات در چند روز گذشته و شکایت های متقابل این دو کشور در سازمان ملل متحد ، یک بار دیگر نشان داد که اختلافات بسیار جدی تر از آن است که بتوان به زودی آن را بر طرف کرد همان نکته ای که امیر کویت هم در نشست پارلمان های کشورهای عضو در کویت به آن اذعان کرد؛ او گفت این بحران باید برطرف شود حتی اگر خیلی طول بکشد.

به نظر می رسد عربستان از ابتدای بروز بحران با قطر ، انتظار همراهی کویت با خود را داشت. ریاض از بی طرفی فعال که امیر کویت پیشه کرده است ، خرسند نیست . راز حملات اخیر رسانه ای علیه کویت را می بایست در همین ناخرسندی جستجو کرد.