توافق امنیتی «الهام علی اف» با عربستان علیه تهران

روزنامه العرب چاپ لندن در ادامه آورده است: هدف عربستان از این نقشه، ایجاد ائتلافی با آذربایجان، واقع در مرزهای شمالی، با در نظر گرفتن اقلیت آذری زبان مؤثّر در ایران است. اغلب مردم آذربایجان شیعه هستند؛ با این حال، دولتهای آذری از افزایش نفوذ ایران در کشورشان نگران بودند تا اینکه در سال 2013ممنوعیت فعالیت رجال دینی مرتبط با ایران را آزاد کردند تا مانع از موج رو به گسترش پیوستن آذری های سنی به صفوف داعش شوند.

اما این سیاست در تقویت وجود ایران در آذربایجان سهیم بوده و براساس گزارشی از موسسه مستقل«توران» 22 مدرسه از 150مدرسه دینی در آذربایجان تحت سیطره ایران بوده و فعالیتهای دینی ایران در این کشور با موفقیت زیادی رو به رو شده است.

عربستان برای مقابله با این نفوذ رو به افزایش تلاش می کند؛ نفوذی که موجب نگرانی آذربایجان شده و الهام علی اف که در نوامبر گذشته به ریاض سفر کرد را بر آن داشته است تا برای تقویت همکاری امنیتی و نظامی اذربایجان و انجام مذاکره در زمینه مقاومت در مقابل نزدیکی ایران به این کشور، با پادشاه سعودی وارد مذاکره شود.

رسانه های آذربایجان نیز از برگزاری نشستهایی بین هیئتهای سعودی و آذری خبر داده و امکان توسعه همکاری نظامی و اجرای آموزش های نظامی مشترک را مورد بررسی قرار دادند. از آن زمان به بعد، شاخص روابط بین آذربایجان و ایران به نحو چشم گیری کاهش یافت.

به گفته تحلیلگران، بحران ارام بین ایران و آذربایجان که در حال شدت گرفتن است، با نزدیک شدن روسیه به آن،دارای نشانه هایی مشخص می شود.

در طول چند دهه روابط بین ایران و آذربایجان به نحوی بود که هر یک از دو کشور نگران آن بودند که طرف مقابل از نفوذ دینی یا نژادی خود برای ایجاد هرج و مرج و بر هم زدن استقرار دیگری استفاده کند.  به گفته شاهین اوغلو، مدیر مرکزی مطالعاتی در یکی از دانشگاههای باکو، آذربایجان برای دخالت در امور داخلی ایران ابزاری در اختیار ندارد،. اما روابط نزدیک ایران با ارمنستان و نزاع طولانی مدت بر سر قره باغ نیز باعث نگرانی آذربایجان شده است.

عربستان از روابط پیچیده بین این دو کشور آگاه است و می کوشد شرایط استراتژیک را علیه ایران تغییر دهد؛ در همین راستا، مسئولان سعودی به همتایان خود در باکو در مورد افزایش نفوذ ایران و تبدیل شدن آذربایجان به  نسخه قفقازیِ عراق هشدار می دهند و توافق هایی امنیتی با آذربایجان امضا کرده اند.

نگرانی های آذربایجان در مورد نفوذ ایران راه را در برابر سعودیها برای تثبیت برخی نقاط استراتژیک در جهت فشار آوردن به ایران از ناحیه شمالی آن، از طریق آذربایجان و امتداد دادن آن به داخل خاک ایران، از سمت شرق با ائتلافی محکم با پاکستان، فراهم نموده است.

اما تحقق این نقشه نیاز به زمان و حجم سرمایه گذاریهای اقتصادی و امنیتی و نظامی بیشتری دارد تا منجر به مهار کامل ایران شود.