فروپاشی ائتلاف عربستان علیه قطر

خبرگزاری مهر، سرویس بین الملل-فاطمه صالحی: دولت قطر روز سه‌شنبه با امضای توافقنامه‌ای با دولت چاد در زمینه از سرگیری روابط میان دو کشور و بازگشت سفرهای آنها بعد از گذشت هفت ماه از قطع این روابط سیلی جدیدی به کشورهای محاصره کننده دوحه و در رأس آنها عربستان زد.

چاد جزو معدود کشورهای آفریقایی به شمار می آید که سال گذشته با تلاش های چهار کشور محاصره کننده قطر یعنی عربستان، امارات، بحرین و مصر همراهی کرده و روابط خود را با این کشور قطع کرد. در ۲۸ اوت گذشته چاد اعلام کرد که سفارت قطر را در این کشور می بندد و تمام دیپلمات‌های خود را از قطر فرا خواند و به دیپلمات‌های قطری ۱۰ روز فرصت برای ترک خاک این کشور داد.

از سرگیری روابط میان قطر و چاد به نوعی پیروزی دیپلماتیک برای هر دو کشور به شمار می آید چرا که این اقدام نشان داد می‌توان بر اساس مذاکره و گفتگو و در نظر گرفتن منافع مشترک اختلافات فی مابین را حل و فصل کرد.

بعد از شکست کشورهای محاصره کننده قطر در خصوص اعمال فشار بر دوحه و پیروزی این کشور در زمینه‌های سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی، برخی کشورها در حساب و کتاب های خود در این خصوص بازنگری کرده و روابطشان را مجدداً با دوحه از سر گرفتند.

به نظر می‌رسد که ائتلاف محاصره کنند گان در حال فروپاشی بوده و کشورها یکی پس از دیگری اردوگاه آنها را ترک کرده و به قطر می پیوندند چرا که سنگال نیز پیشتر از دار و دسته این گروه جدا شده و روابط خود را با قطر از سر گرفته و سفیر خود را در ماه اوت به این کشور بازگرداند.

رئیس جمهور سودان نیز در نامه‌ای خطاب به امیر قطر اخیراً خواستار توسعه روابط میان دو کشور شده است. عمر البشیر رئیس جمهوری سودان پیام خود را به شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر تقدیم کرد. این پیام درخصوص روابط دوجانبه و راههای تقویت آن است.

چندی پیش عمر البشیر اعلام کرده بود کشورش روابط خود را با ریاض و دوحه در آن واحد حفظ خواهد کرد و این در حالی است که تلاش خارطوم برای نادیده گرفتن تنش میان قطر و برخی کشورهای عربی مورد قبول عربستان و امارات واقع نشده است. سودان بارها نشان داده که قصد کناره گیری از اردوگاه عربستان و همپیمانانش را دارد. خبرگزاری مهر در گزارشی که پیش‌تر در این خصوص منتشر شد به صورت تفصیلی به دلایل این اختلاف پرداخته بود.

این درحالیست که فشارهای عربستان و امارات برای مجبور کردن کشورهای عربی، آفریقایی و آسیایی در خصوص همراهی کردن آنها برای قطع روابط با دوحه شکست خورده است. تلاش‌های کویت و آمریکا نیز برای وصل کردن مجدد کشورهای محاصره کننده دوحه به قطر نیز نتیجه بخش نبوده است چراکه این کشورها از این سو همچنان بر ضرورت عقب نشینی قطر از مواضعش و تسلیم شدن در برابر شروط ۱۳ گانه آنها تاکید دارند و از سوی دیگر قطر اعلام می‌کند که همچنان بر مواضع خود پایبند است.

دوحه بارها اعلام کرده که هرگونه گفتگو با کشورهای محاصره کننده نباید علیه حاکمیت این کشور صورت پذیرد. کشورهای چهارگانه به ویژه عربستان و امارات از آغاز محاصره قطر هر گونه تلاش را برای حل این بحران از طریق گفتگو بر اساس احترام به حاکمیت این کشور ناکام گذاشته و به اقدامات خود علیه جایگاه بین المللی قطر در کنفرانس ها و نشست های مشکوکی که از سوی لابی صهیونیستی در اروپا و آمریکا هدایت می شود ادامه می‌دهند؛ این نشست ها با هدف مجبور کردن قطر برای کنار گذاشتن استقلال خود در تصمیم گیری ها صورت می گیرد.

عقب نشینی این کشورها از مواضع خود در حمایت از محاصره قطر نشان می‌دهد که دوحه به هیچ وجه از مواضع خود عقب نشینی نخواهد کرد و تنها به اجرای گفتگو با کشورهای چهارگانه به شرط احترام به حاکمیت اش رضایت خواهد داد. بحران کنونی میان قطر و کشورهای مذکور در تاریخ معاصر منطقه بی سابقه بوده و از شکاف عمیق میان ائتلاف عربی به رهبری عربستان حکایت دارد.

آمریکا نیز که منافع خود را در سایه اختلافات میان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در خطر می‌بیند تمام تلاش خود را برای حل این بحران به کار گرفته به طوری که قرار است یک نشست میان مقامات کشورهای حوزه خلیج فارس و قطر و آمریکا در ماه می در کمپ دیوید با هدف حل و فصل بحران میان آنها برگزار شود.

شیخ «تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر در ماه می بنا به دعوت «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا به واشنگتن سفر خواهد کرد. هم زمان «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان و «محمد بن زاید» ولیعهد ابوظبی نیز به آمریکا سفر می کنند و قرار است نشستی میان آنها در کمپ دیوید برگزار شود.

پیشتر «رکس تیلرسون» وزیر خارجه آمریکا اعلام کرده بود که پیامدهای منفی بحران منطقه خلیج فارس تنها به کشورهای عربی منحصر نشده و آمریکا را نیز دربرگرفته است.

در نهایت می توان گفت که کشورهای عربی که به ناچار  وارد ائتلاف عربستان برای محاصره قطر شده اند یکی پس از دیگری به ریاض پشت کرده و منافع ملی خود را در خصوص از سرگیری روابط با دوحه در اولویت قرار داده و با دید واقع گرایانه تری مسائل منطقه و روابط با قطر را بررسی می کنند که این مسأله در نهایت به افزایش قدرت دوحه در برابر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس میشود و چه بسا در آینده نزدیک شاهد پیوستن مصر، امارات و یا حتی بحرین به این جرگه باشیم.