آنزیم پلاستیک‌خوار از راه رسید؛ بطری‌ها قابل بازیافت می‌شوند؟
دانشمندان در بریتانیا و ایالات متحده می‌گویند یک آنزیم پلاستیک خوار طراحی کرده‌اند که می‌تواند در آینده در نبرد با آلودگی مفید باشد. این آنزیم قادر است پلی اتیلن ترفتالات را هضم کند. PET یا پلی اتیلن ترفتالات یک نوع پلاستیک است که در دهه ۱۹۴۰ میلادی اختراع شده و امروزه در ساخت میلیون ها تن بطری پلاستیکی کاربرد دارد.PET می‌تواند برای صدها سال در طبیعت باقی بماند و به همین دلیل امروزه مناطق زیادی از محیط زیست در زمین و دریا را آلوده کرده است.
پژوهشگران از دانشگاه پورتثموث بریتانیا و دپارتمان ملی انرژی‌های تجدیدپذیر آمریکا وقتی در حال بررسی ساختار یک آنزیم طبیعی تکامل یافته بودند به این کشف جدید دست یافتند. گفتنی است این آنزیم در یک مرکز بازیافت زباله در ژاپن به تکامل رسیده بود.
پروفسور مک گین استاد دانشگاه پورتثموث که رهبری این پروژه را برعهده داشته، می‌گوید: «پیدا کردن این آنزیم به باکتری کمک می‌کند تا پلاستیک‌های PET را تجزیه یا هضم کند. پژوهشگران تصمیم گرفتند ساختار این باکتری را با اضافه کردن آمینو اسید اصلاح کنند.»
این کار باعث تغییر عملکرد این آنزیم می‌شود و این توانایی را به آن می‌دهد که پروسه پلاستیک‌خواری را سریع‌تر انجام دهد.
آقای مک گین در گفتگو با خبرگزاری رویترز می‌گوید: «ما به یک پیشرفت قابل توجه در نسخه جدید آنزیم دست یافته‌ایم که بسیار بهتر از نسخه طبیعی آن کار می‌کند. این واقعا یک پیشرفت هیجان انگیز است چرا که به این معناست حتی می‌تواند به بهینه سازی این آنزیم در آینده هم منتج شود.»
تیمی که روی این پروژه کار کرده گزارش خود را روز دوشنبه ۱۶ آوریل در ژورنال آکادمی ملی علوم منتشر کرد. آنها در حال حاضر مشغول بررسی این پرسش هستند که آیا می‌توان پروسه تجزیه و یا هضم پلاستیک‌های PET را در مقیاس صنعتی هم به کار برد یا خیر.
پروفسور مک گین می‌گوید: «ما تلاش می‌کنیم تا ببینیم آیا این پروسه قابلیت اجرا در مقیاس صنعتی را هم دارد یا خیر؟ همچنین ما می‌خواهیم ببینیم آیا چنین ظرفیتی وجود دارد که ساختار پلاستیک‌های دیگر را به شکل اولیه‌شان بازگردانیم تا از این طریق بتوانیم به صورت پایداری آنها را تجدید پذیر کنیم.»
پتانسیل بالا برای تغییر
پژوهشگران مستقلی که به صورت مستقیم در این پروژه شرکت نداشته‌اند ضمن ابراز خرسندی از این پیشرفت، نسبت به خوش‌بینی بیش از حد نسبت به حل کل معضل آلودگی از این طریق هشدار می‌دهند و معتقدند کار هنوز در مراحل ابتدایی است.
الیور جونز یک کارشناس شیمی در دانشگاه ملبورن می‌گوید: «آنزیم‌ها غیرسمی و از نظر زیستی قابل تجزیه هستند و می‌توانند در یک مقیاس بزرگ توسط میکروارگانیزم‌ها تولید شوند. پتانسیل بالایی برای اینکه از طریق تکنولوژی آنزیم‌ها بتوانیم با مشکل زباله‌ها برخورد کنیم، دیده می‌شود. به ویژه که مشکل زباله‌ها به معضلی در حال رشد در جوامع مختلف تبدیل شده است. به این ترتیب این امید وجود دارد این مشکل با تجزیه برخی از پلاستیک‌های بسیار رایج که امروزه مصرف زیادی دارند، حل شوند.»
داگلاس کل استاد دانش تحلیل زیستی (Bioanalytical) دانشگاه منچستر در این خصوص می‌گوید: « انتظار می‌رود در مراحل بعدی کار ساختار آنزیم بهبود یابد. این پیشرفت می‌تواند گام بزرگی در پروسه حصول به پلیمرهای پایدار تجدیدپذیر به شمار آید.»
