سودی که ترامپ با خروج از برجام به حساب روسیه واریز کرد

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از فرارو؛ دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در هشتم ماه می، به طور یکجانبه از توافق هسته‌ای خارج شد و تحریم‌ها را مجددا علیه ایران برقرار کرد. این اقدام اروپایی‌ها را به اتخاذ تصمیماتی برای حفظ برجام واداشت. از سوی دیگر، مقامات ایران برای دریافت تضمین به چین و روسیه سفر کردند.

در این میان برخی از ناظران اعلام کردند روسیه از خروج آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نفع می‌برد. اما آیا این درست است؟ نیکولای کوژانوف، کارشناس مسائل روسیه در اندیشکده چتم هاوس، طی یادداشتی به این مسئله پرداخت و نوشت: " برخی از تحلیلگران اعلام کرده‌اند مسکو از تصمیم ترامپ برای خروج از برجام نفع می‌برد و به حفظ تحریم‌های آمریکا بسیار علاقمندتر است تا رفع آنها. در حالی که مقداری حقیقت در این گمانه‌زنی‌ها وجود دارد، اما واقعیت بسیار پیچیده‌تر از این است".

کوژانوف ادامه داد: " تحریم‌هایی که پس از امضای برجام در ۲۰۱۵ پابرجا ماند کاملا با منافع روسیه تناسب داشتند. زیرا سرمایه‌گذاران غربی را از ورود به اقتصاد ایران منع کردند. از سوی دیگر، این تحریم‌ها، اصلا برای ورود شرکت‌های روسی به بازار ایران مانعی ایجاد نکردند. در نتیجه، کل سال ۲۰۱۷ و ربع اول ۲۰۱۸، دوره فعالیت بی‌سابقه و شدید شرکت‌های روسی در ایران بود".

با این حال، به گفته این کارشناس روسیه هرگز خواهان فروپاشی کامل برجام و اعمال تحریم‌های سخت‌تر علیه ایران نبوده است. تحریم‌های ثانویه‌ای که ترامپ اعمال کرده است، به معنای پدیدآمدن فرصت‌های اقتصادی بیشتر برای شرکت‌های روسی نیست.

کوژانوف با اشاره به خروج شرکت‌هایی مانند لوک‌اویل، تصریح کرد باتوجه به روابط اقتصادی نزدیک شرکت‌های روسی با غرب، این شرکت‌ها مجبورند حضورشان در ایران را کاهش دهند.

وی افزود: "البته، بازگشت تحریم‌های سرسختانه‌تر آمریکا، ضرورتا به معنای قطع کامل روابط اقتصادی ایران و روسیه نخواهد بود. این روابط قطعا ادامه خواهد یافت، اما به تعدادی پروژه‌های مشترک کوچک مانند احداث نیروگاه‌های بوشهر و سیریک و همچنین توسعه راه آهن محدود خواهند شد".

علاوه بر مسائل اقتصادی، در موضع روسیه در خصوص برجام، ملاحظات سیاسی نیز وجود دارد. به گفته این کارشناس، بدون شک خروج ترامپ از توافق هسته‌ای ایران را به روسیه نزدیک‌تر کرد. علاوه بر این، تنش‌ها بین اتحادیه اروپا و آمریکا بر سر برجام، فرصت اعاده گفتگو با اروپایی‌ها را برای کرملین فراهم کرد.

هم آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، و هم ایمانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه، در ماه‌های اخیر به روسیه سفر کردند. به نظر می‌رسد که وضعیت مسکو به عنوان امضاکننده برجام، می‌تواند در ایجاد شکاف در اردوگاه ضدروسی غرب مورد استفاده قرار گیرد.

با این حال، به گفته کوژانوف، مسکو فروپاشی برجام را یک تحول سیاسی مثبت نمی‌بیند بلکه از تشدید تنش‌های داخلی و خارجی ایران عمیقا نگران است.

براساس تحلیل این کارشناس، برجام انزوای ایران را پایان داد و به روسیه اجازه داد فعالانه با ایران همکاری کند. علاوه بر این، برجام به جامعه بین المللی اجازه داد تا برنامه هسته‌ای ایران را تحت کنترل نگه دارد. دولت روسیه علاقمند نبوده و نیست که ایران زرادخانه هسته‌ای بدست آورد. زیرا دولت روسیه معتقد است که چنین چیزی به طرز مؤثری توازن قوا را در منطقه تغییر می‌دهد و این به نفع روسیه نیست.

پس از خروج آمریکا، مسکو ممکن است برای برقراری روابط تجاری با ایران، از شیوه‌های دوران اوباما استفاده کند. در آن دوره، تجارت دو طرف عمدتا در سطح شرکت‌های کوچک و متوسط بود. این شرکت‌ها با بازار‌های غربی ارتباطی نداشته‌اند در نتیجه، از تحریم‌های آمریکا تاثیر نپذیرفتند.

علاوه بر این، روسیه برای دور زدن تحریم‌های آمریکا می‌تواند از راه‌های قانونی مانند برنامه نفت در برابر غذا یا به کارگیری ارز‌های محلی به جای دلار آمریکا، استفاده کند.