دور زدن تحریم‌های ایران با اخذ تابعیت دوگانه
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایلنا؛ در ماه ژانویه «جزیره کومور» تعداد زیادی از پاسپورت‌هایی که برای اتباع خارجی صادر شده بود را باطل کرد. این کشور کوچک در شرق آفریقا دلایل ابطال این پاسپورت‌ها را افشا نکرده است. «رویترز» در گزارشی مدعی شده که لیست پاسپورت‌های صادر شده نشان می‌دهد بیش از ۱۰۰ نفر از ۱۵۵ نفری که پاسپورت کوموری آنها باطل شده ایرانی هستند. این تعداد شامل مدیران عامل کمپانی‌هایی است که در بخش حمل و نقل، نفت، گاز، ارز خارجی و فلزات گرانبها کار می‌کنند. یعنی همه بخش‌هایی که هدف تحریم‌های آمریکاست. برخی از اینها بیش از یک پاسپورت کوموری دریافت کرده‌اند.
به گزارش این رسانه، دیپلمات‌ها و منابع امنیتی در کومور و غرب نسبت به دسترسی ایرانی‌ها به این پاسپورت‌ها برای حفظ منافع‌شان در شرایطی که توانایی ایران برای کسب و کار بین‌المللی در شرایط تحریم فلج شده نگرانند. حتی در شرایطی که هیچ یک از این افراد و کمپانی‌ها با تحریم روبه رو نشوند نیز محدودیت‌های ایران منجر به مفید بودن این پاسپورت‌ها خواهد بود. ویزای کومور مسافرت بدون ویزا به شرق آسیا و خاورمیانه را تسهیل کرده و ایرانی‌ها را قادر خواهد ساخت که در بانک‌های خارجی و کمپانی‌های بین المللی حساب باز کنند.
«رویترز» با بیان اینکه دولت ایران به طور رسمی داشتن دو پاسپورت را قانونی نمی‌داند، مدعی شد: با این حال منابع ایرانی آشنا به خرید پاسپورت‌های خارجی به این رسانه گفته‌اند که وزیر اطلاعات ایران به برخی شخصیت‌های تجاری چراغ سبز نشان داده که برای تسهیل رفت و آمد و مبادلات تجاری پاسپورت دوم داشته باشند.
این رسانه به نقل از وزیر کشور سابق کومور که مسئول صدور پاسپورت برای خارجی‌ها در یک برهه بوده است، نوشت: او مشکوک بوده که برخی ایرانی‌ها از پاسپورت کومور برای دور زدن تحریم‌ها استفاده می‌کنند.
او گفته که در آن زمان خواستار بررسی های بیشتر قبل از صدور پاسپورت به خارجی‌ها شده بود.
«کنت کادزمن» کارشناس امور خاورمیانه در بخش پژوهش کنگره آمریکا در این باره گفته: کومور یکی از کشورهای آفریقایی است که ایران سعی در بسط نفوذ و دیپلماتیک و تجاری در آن دارد. داشتن پاسپورت کومور به ایرانی‌ها اجازه می‌دهد که بدون اینکه پرچم ایران بالای سرشان باشد کارشان را بکنند.
به ادعای «رویترز»، بیش از ۱۰۰۰ نفر که محل تولدشان در پاسپورت کومور، ایران ذکر شده است بین ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۷ اقدام به دریافت این پاسپورت کرده‌اند. بیشتر آنها بین ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ یعنی زمانی که ایران تحت تحریم‌های سخت قرار داشته اقدام به اخذ پاسپورت کرده‌اند. سوری‌ها، افغان‌ها، عراقی‌‌ها، چینی‌ها و تعداد انگشت شماری از غربی‌ها در لیست درخواست کنندگان پاسپورت کوموری قرار داشتند.
بر اساس این گزارش، کومور کشوری با ۸۰۰ هزار نفر جمعیت است که برنامه فروش پاسپورتش را در سال ۲۰۰۸ به عنوان راهی برای افزایش نقدینگی آغاز کرد. این جزیره توافق‌هایی با کشورهای امارات و کویت که خواهان تهیه مدارک هویتی برای بی‌خانمان‌ها بودند امضا کرد. این دولت‌ها پاسپورت کوموری دریافت می‌کردند و به بی‌خانمان‌ها می‌دادند. در عوض کومور صدها میلیون دلار برای کمک به اقتصادش دریافت می‌کرد.
این رسانه به ارتباط ایران و کومور نیز اشاره کرده و نوشت: «احمد عبدالله محمد سامبی» از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۱ رییس جمهور کومور بوده است .او در شهر قم در ایران تحصیلات دینی خود را گذرانده است. «سامبی» در میان بادی‌گاردهای خود افرادی از ایران داشت و در کومور به «آیت الله کومور» معروف بود. در سال ۲۰۰۸ او به ایران سفر کرد. در آن زمان رییس جمهور وقت ایران، «محمود احمدی نژاد»، با کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین روابط خوبی داشت.
این رسانه مدعی شده: بیش از ۳۰۰ پاسپورت کوموری در زمان سامبی به ایرانی‌ها فروخته شده است. او از ۱۹ ماه می امسال به اتهام مشارکت در ناآرامی‌های کشور در حصر خانگی است.
این رسانه با بیان اینکه فروش پاسپورت در زمان جانشین «سامبی» نیز ادامه داشته، نام چند ایرانی را که بین ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶، پاسپورت کوموری دریافت کرده‌اند را نوشت.
این رسانه «مجتبی عرب محقی» را به عنوان یکی از ایرانی‌هایی که پاسپورت این کشور آفریقایی را دریافت کرده معرفی کرده و مدعی شده: او یکی از مدیران ارشد صنعت نفت ایران است که در اکتبر ۲۰۱۴ پاسپورت کومور را دریافت کرده. او در ان زمان رییس کمپانی «سپهر گستر هامون» که یک شرکت تجاری بین‌المللی است بوده است. او در سال ۲۰۱۶ مشاور تجاری یک کمپاتی اماراتی به نام «سیلک رود پترولیوم» بوده.
«ناصر معصومیان»، مدیر مالی کمپانی اماراتی «سیلک رود پترولیوم» نیز دیگر ایرانی دارای پاسپورت کوموری است.
رویترز نام «محمد صادق کاوه»، رییس خدمات دریانوردی و بندر کاوه، «حسین مختاری زنجانی»، یکی از شخصیت های کلیدی و پرنفوذ در بخش انرژی ایران را نیز در بین اسامی دریافت کنندگان پاسپورت این کشور آفریقایی نوشته و مدعی شده: «محمد ضراب»، تاجر طلای دوتابعیتی ایرانی-ترکیه‌ای نیز دارای پاسپورت کومور است. او برادر «رضا ضراب» است که به جرم دور زدن تحریم‌های ایران در زندان آمریکاست.
این رسانه به تغییر سیاست خارجی کومور در سال ۲۰۱۶ اشاره کرده و نوشت: دولت جدید «ازلی آسومانی» کمیته‌ای را در سال ۲۰۱۷ تشکیل داد و برنامه اعطای شهروندی به بی‌خانمان‌های امارات و کویت را بازبینی کرد. در گزارش بازرسی‌ها مشخص شد که در اوایل ۲۰۱۸ امارات به مقامات کومور اطلاع داده که صدها پاسپورت به خارجی‌هایی خارج از برنامه بی‌خانمان‌ها فروخته شده است.
به ادعای «رویترز»، سرویس‌های امنیتی امارات افرادی را شناسایی کرده بودند که نه کوموری بودند، نه بی خانمان، ولی با پاسپورت کومور سفر می‌کردند. بسیاری از این افراد، ایرانی بوده‌اند.
یک منبع امنیتی اماراتی که «رویترز» نام او را نبرده است مدعی شده: سرویس‌های اطلاعاتی کومور گزارش‌های متعددی دریافت کرده‌اند که افرادی با پاسپورت‌های کوموری در عراق، سوریه و سومالی در سالهای گذشته کشته شده‌اند. این نشان می‌دهد پاسپورت‌های زیادی به فروش رفته است.
«رویترز» مدعی شده: گزارش‌هایی که نشان‌دهنده فروش صدها پاسپورت کوموری بوده، دیپلمات‌های بین‌المللی را نگران کرده است. یکی از مقامات نزدیک به وزارت خارجه آمریکا به رویترز گفته: ما معتقدیم که کومور هیچ اطلاعی درباره افرادی که پاسپورت‌ها را می‌خریدند، نداشته است.
بر اساس این گزارش یک دیپلمات آمریکایی گفته است: دولت آمریکا تحقیقات را درباره کسانی که با پاسپورت کومور سفر می‌کردند بیشتر کرده. مقامات فرانسه نیز به دلیل اینکه هزاران کوموری در فرانسه اقامت دارند و بین دو کشور در حال رفت و آمد هستند نگران شده است. سخنگوی وزارت خارجه فرانسه گفته که از فروش تابعیت کومور خبر داشته و اظهار نظر بیشتری نکرده است.
