ردپای عربستان در اعتراضات عراق

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا؛ هر ساله با گرم شدن هوا که به تبع آن با قطعی آب و برق در عراق همراه است و بیش از پیش کاستی‌های موجود و فساد مسئولان را به نمایش می‌گذارد، اعتراض‌ها مردمی در عراق نیز آغاز می‌شود که اصولا در آنها مطالبات معیشتی و خدماتی مطرح می‌شود اما در دو سال اخیر در کنار این مطالبات مسائل دیگری هم مطرح شده که به خوبی نشان می‌دهد کسانی در آن سوی مرزها از این آب گل آلود و یا به تعبیر بهتر گل آلوده شده، به دنبال صید ماهی هستند.

در تظاهرات امسال آنچه که بیش از همه توجه را به خود جلب می‌کند حمله به مقرهای حزبی و دفاتر گروه‌های مقاومت عراقی در استان‌های شیعه نشین جنوب و حتی شخصیت‌های نظامی و حکومتی در این استان‌هاست که غالبا مواضع آنها در تضاد با منافع همسایه جنوبی عراق یعنی عربستان سعودی بوده است.

از زمان سرنگونی صدام در سال 2003، ریاض همواره به دنبال پیدا کردن جای پایی برای خود در عراق بوده است به ویژه آنکه همواره از گسترش نفوذ ایران در این کشور بیم داشته و عراق را عرصه‌ای مناسب برای این رقابت می‌دیده است اما در تمام این سال‌ها هیچگاه فرصت و توان لازم برای عرض اندام نداشته است. رد پای برنامه‌های خاص سعودی‌ها برای عراق تقریبا از دو سال پیش و با بازگشایی سفارت عربستان در بغداد دیده شد و کار تاجایی پیش رفت که دخالت‌های ثامر السبهان (اولین سفیر عربستان در بغداد پس از 25 سال) در امور عراق باعث شد سعودی‌ها مجبور به جایگزین کردن او شوند.

با این وجود تظاهرات سال گذشته در بصره و بغداد را می‌توان نقطه عطفی در تحرکات عربستان به حساب آورد که از جانب هواداران مقتدی صدر به راه افتاده بود و در میان تظاهرکنندگان عده‌ای برای اولین بار علیه ایران شعار دادند؛ شعارهایی که با توجه به میزان نفوذ و محبوبیت ایران در استان‌های جنوبی عراق کاملا عجیب به نظر می‌رسید.

همزمان در کنار تحرکات در کف خیابان، سعودی‌ها در بعد سیاسی نیز پروژه خود را به پیش برده و بسیار فعال ظاهر شدند؛ سفر حیدر العبادی،‌ نخست وزیر عراق و مقتدی صدر به عربستان و دیدار تاریخی عادل الجبیر از بغداد در این دو سال و تلاش برای کشاندن عمار الحکیم به ریاض به خوبی گواه تحرکات گسترده عربستان برای تاثیر گذاری بر سیاسیون عراق در کنار جامعه این کشور است.

سعودی‌ها پیشتر هم تلاش‌های ناکامی برای به اصطلاح "مقابله با نفوذ ایران در عراق" انجام داده بودند که از جمله آن می‌توان به تحرکات برخی جریان‌های اهل سنت در استان‌های سنی‌نشین شمال و غرب عراق و آشوب‌های مسلحانه‌ منتسب به برخی روحانیون مانند محمود الصرخی در استان‌هایی چون کربلا و نجف اشاره کرد که البته سعودی‌ها خیلی زود فهمیدند از این طریق راه نفوذ موثری به درون جامعه عراق باز نمی‌کنند. آنها اکنون به نظر می‌رسد بهترین راه را موج سواری بر اعتراضات مردمی دیده‌اند که محمد بن سلمان، ولیعهد جوان سعودی و گرداننده سیاست‌های امنیتی، اقتصادی و نظامی این کشور نشان داده به طور جد آن را دنبال می‌کند.

آشوب‌های عراق نزدیک به دو هفته است که آغاز شده و دامنه آن اخیرا به بغداد، پایتخت هم کشیده شده که البته منشا تداوم و گسترش این اعتراض‌ها که در روزهای اخیر رادیکال‌تر هم شده برای مسئولان عراقی و رهبران جریان‌های مقاومت در این کشور ناشناخته نیست و شاید به همین خاطر است که "حسن سالم" از رهبران حشد شعبی عراق انگشت اتهام را به سوی عربستان و باقی ماندگان حزب بعث دراز کرده و روز گذشته به "عوامل داخلی" پشت پرده اغتشاشات هشدار داده که مراقب باشند در دام "توطئه سعودی-بعثی" نیفتند.

تظاهرات عراق امسال به شکل ویژه و حساب شده‌ای از سوی شبکه‌های ماهواره‌ای پر مخاطب العربیه عربستان و اسکای نیوز امارات پوشش داده می‌شود که نشان می‌دهد این دو کشور بر روی اعتراضات مردمی عراق حساب ویژه‌ای باز کرده‌اند تا آن را به عنوان "رشد تمایلات ضد ایرانی در عراق" به خورد مخاطبان عرب‌زبان خود بدهند و در این بین به نظر می‌رسد پیروزی مقتدی صدر در انتخابات پارلمانی که در سال‌های اخیر تا حدودی به سمت عربستان متمایل شده، سعودی‌ها را بیشتر در این توهم غوطه‌ور ساخته که می‌توانند بر افکار عمومی عراق آنگونه که می‌خواهند، تاثیر بگذارند.

این دو شبکه به همراه دیگر بازوهای رسانه‌ای و تبلیغاتی عربستان و امارات عملیات پروپاگاندای گسترده‌ای را آغاز کرده‌اند که از یک سو اوضاع بد معیشتی و حتی زیست محیطی در عراق را به ایران نسبت دهند و در طرف مقابل خود را دوست و منجی "ملت عرب" عراق جا بزنند و مثلا اعلام آمادگی عربستان برای تامین بخشی از نیاز عراق به برق را در بوق و کرنا کرده‌اند و همه تلاش خود را به کار بسته‌اند که بگویند قطع صادرات "آب" و برق ایران به عراق عامل بحران است تا شاید به زعم خود فرش نفوذ را از زیر پای ایران در عراق بکشند.

اعتراض و تظاهرات در عراق همواره وجود داشته و با توجه به زیرساخت‌ها و شرایط اقتصادی و مدیریتی این کشور یقینا امسال نیز آخرین تظاهرات عراقی‌ها نخواهد بود اما آنچه قابل تامل است دندانی است که سعودی‌ها برای این مطالبات مردمی عراق تیز کرده‌ و سرمایه هنگفتی‌ است که در این مسیر به کاربسته‌اند که البته شعارها و اقدامات هدفمند برخی تظاهرکنندگان علیه منافع ایران در دو سال گذشته نشان داده که تا چه میزان این پروژه می‌تواند خطرناک ظاهر شود.

تحلیل از خبرنگار ایسنا: آرش محمدیان