کمالوندی: قطعا در برجام به لحاظ فنی ضرر نکردیم/تصمیم بزرگان کشور است که برجام بدون آمریکا را هم ادامه دهند

سلام، شب شما بخیر باشد. به 10:10 امشب خیلی خوش آمدید. مهمان چهارمین برنامه 10:10 جناب آقای دکتر بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، هستند تا چهارمین برنامه 10:10 به ایستگاه هسته‌ای برسد، آقای دکتر سلام، شب شما بخیر باشد و به برنامه ما خیلی خوش آمدید.

کمالوندی:سلام عرض می‌کنم. ابتدای قضیه عرض کردم که بنده دکتر نیستم و لیسانس حقوق و علوم سیاسی دارم. اگرچه شاید به دلیل تجربیات زیاد در حوزه‌های مختلف، به خصوص در حوزه‌های حقوقی و بین‌المللی، تا اندازه‌ای می‌توانم بگویم برخی مسائل را می‌فهمم ولی قطعاً دکترا ندارم.

آقای کمالوندی در این مدت که برق نقاط مختلف کشور قطع می‌شد، برق محله شما هم قطع می‌شد یا خیر؟

کمالوندی:بله. برق خانه ما هم چند باری قطع شده است.

اذیت نمی‌شدید؟

کمالوندی:البته من معمولاً خانه نیستم. بچه‌ها هستند.

در ساختمان منازل شما از این برق‌های اضطراری باید داشته باشد، مجهز باشد.

کمالوندی:برق ساختمان ما هم همین حوالی است، برق اضطراری دارد که صرفاً برای آسانسور و روشنایی راهروها استفاده می‌شود و برای مصرف منازل نیست، ولی ما هم مشکل بی‌برقی را داشتیم. البته خانواده در منزلند و بنده تا پاسی از شب در محل کار و جلسات مختلف هستم .

این چند وقت که خاموشی‌ها اتفاق می‌افتاد. آن کسانی که فنی‌تر به قضیه‌ نگاه می‌کردند به یاد شما می‌افتادند و می‌گفتند این همه تبلیغات و این همه هزینه برای نیروگاه هسته‌ای بوشهر صرف شد و در نهایت همه باید در خاموشی بنشینیم.

کمالوندی:نیروگاه بوشهر همه ظرفیت خود را عرضه می‌کند، ظرفیت نیروگاه بوشهر 1000 مگاوات است و در طول این مدت حتی بیشتر از 1000 مگاوات بوده و می‌دانید همانند ماشین است و تا حدودی می‌توان از آن سرعت بالاتر رفت. حتی 1010 و یا 1020 مگاوات داشته است.

روزهایی هم بوده که هزار و بیست مگاوات بوده، اما معدل آن قطعاً بالای هزار مگاوات است. یعنی نیروگاه بوشهر رکورد خود را زده است، اتفاقاً مدیران وزارت نیرو گفتند که این نیروگاه خیلی به برق کشور کمک کرده است به این دلیل که در گرما راندمان نیروگاه‌های گازی حدود 70 درصد است ، ولی در مورد نیروگاه‌های هسته‌ای این چنین نیست. کاملاً ظرفیت تکمیل است و به همان ظرفیت اسمی کار می‌کنند.

مهم‌ترین چیزی که باید در برجام حفظ می‌شد، غنی‌سازی بود که حفظ شد

وقتی برجام امضا شد و تعهدات ما اجرا شد ، غنی‌سازی را کم کردیم و سانتریفیوژها را جمع کردیم و قلب آب سنگین اراک را هم پر کردیم، مرتب به یاد دارم که هم حضرتعالی و هم آقای دکتر صالحی صحبت می‌کردند که انرژی هسته‌ای تنها بحث غنی‌سازی نیست و استفاده صلح‌آمیزی هم دارد که می‌توان روی آنها سرمایه‌گذاری کنیم و روی آنها پیشرفت داشته باشیم. می‌توانم بپرسم در این موضوع دقیقاً چکار کردید؟

کمالوندی:مهم‌ترین چیزی که باید در برجام حفظ می‌شد، غنی‌سازی بود که حفظ شد. کسینجر چند وقت پیش گفته بود بالاخره براساس برجام توانستید هم غنی‌سازی خود را حفظ کنید و ...

بعداً درباره این صحبت می‌کنم، فعلاً به این سوال پاسخ دهید که غنی‌سازی یک بخش بود و بخش‌های مختلفی داشتیم که درباره این صحبت می‌کنیم.

کمالوندی:عرض من این است که صنعت غنی‌سازی را داریم. درست است که قوانین بین‌المللی آن را ممنوع نکرده، ولی در دنیا آن را تبدیل به تابو کرده اند و قدرت‌های دنیا اجازه نمی‌دهند کشورهای در حال توسعه به این سمت بروند و به شدت هم با آن مقابله می‌کنند.

وقتی قطعنامه شورای امنیت غنی‌سازی ایران را در این ظرفیت 6 هزار سانتریفیوژ تائید می‌کند، یعنی به لحاظ حقوقی مشکلی درباره غنی‌سازی نداریم، اما در خصوص حوزه‌های دیگر باید بیان کنم که 4-3 حوزه مشخص داریم.

یکی در حوزه چرخه سوخت که مهم‌ترین شاخصه آن غنی‌سازی است، هم قبل و هم بعد از غنی‌سازی که در این مدت کوتاه نمی‌گنجد که بخواهم توضیح بدهم.

در طول برجام این فضا برای ما ایجاد شد که بتوانیم رادیو داروهای خود را صادر کنیم

غنی‌سازی را اگر کنار بگذاریم کاربرد پرتوها را داریم، این کاربرد پرتوها برای رادیودارو، بیمارهای خاص و بیمارهای سرطانی استفاده می‌شود که حدود یک میلیون بیمار از این امکان استفاده می‌کنند، لذا در این زمینه وضعیت ما بسیار خوب است و در طول برجام این فضا برای ما ایجاد شد که بتوانیم رادیوداروهای خود را صادر کنیم، تا جایی که اکنون علاوه بر تامین نیازهای داخلی حدود 15-14 کشور رادیو دارو صادر می‌کنیم.

پول آن هم بازمی‌گردد، و البته وزارت خارجه در این امر به ما کمک می‌کند و جا دارد از کمک‌هایی که سفارت‌خانه‌های ما انجام می‌دهند تشکر کنم، تجربیات من در وزارت امور خارجه کمک کرده که بتوانیم این راه‌ها را باز کنیم و اکنون مشکلی برای بازگرداندن پول موارد ذکر شده نداریم.

این یک حوزه بسیار مهم بوده و در حوزه کشاورزی و صنعت کاربرد بسیاری دارد. در حوزه بعدی نیروگاهی است که تولید برق را در برمی‌گیرد. وقتی در دنیا اسم صنعت هسته‌ای برده می‌شود، 80-70 درصد این صنعت به تولید برق از راه نیروگاه اتمی باز می‌گردد.

ما به دلیل تحریم‌ها در این زمینه عقب بودیم . یک زمانی قرار بود 4 نیروگاه همزمان در بوشهر و چند مورد در جاهای دیگر ساخته شود از جمله در داروخوئین دو نیروگاه هزارواتی توسط فرانسوی‌ها و 4 نیروگاه توسط زیمنس آلمان قرار بود ساخته شود که بلافاصله بعد از انقلاب کنار گذاشتند.

آقای کمالوندی ما باید توقع این را داشته باشیم الان که قدری سطح فعالیت‌های شما کاهش پیدا کرده است به کمک وزارت نیرو می‌رفتید و در بحث آب‌شیرین‌کن وارد می‌شدید که مشکل مردم خوزستان را حل کنید، مشکل برق مردم خوزستان را حل کنید.

کمالوندی:الان همین کار را انجام می‌دهیم. دو نیروگاه که حدود ده میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در کشور است و اگر سوال کنید بزرگ‌ترین پروژه صنعتی کشور چیست؟ جواب خیلی ساده است، دو نیروگاه عظیم هزار مگاواتی که بخش مهمی از کارهای ساختمانی آن انجام شده است. خواهش می‌کنم دوربین‌های خود را ببرید و کارهای عظیمی که انجام می‌شود را نشان دهید. گودبرداری انجام شده و فکر می‌کنم ظرف 9 ماه تا یک سال آینده بتوانیم اولین فونداسیون را بگذاریم.

ساخت نیروگاه اتمی همانند این است که بگویید یک طفل چه زمانی به دنیا می‌آید

بهره‌برداری چه مدت زمانی طول می‌کشد؟

کمالوندی :نیروگاه اتمی همانند این است که بگویید این طفل چه زمانی دنیا می‌آید.

نوه‌های ما این را می‌بینند؟

بله. این که نه ماه این بچه به دنیا می‌آید. امروز از هر کسی بپرسید نیروگاه...

الان من در سن 34 سالگی هستم، نوه من می‌تواند از این استفاده کند یا خیر؟

کمالوندی:اگر ان‌شاالله همه چیز محیا باشد و مسائل سیاسی ایجاد نشود و مشکلات پولی پیش نیاید و البته مسائل مختلف دیگر نیز ایجاد نشود حدود 6 سال دیگر نیروگاه دوم ما وارد مدار می‌شود، البته هر پروژه مخصوصاً پروژه‌های عظیم در دنیا این چنین است.

الان امارت نه مشکل سیاسی دارد، نه مشکل پولی و 4 نیروگاه قرار بود یک سال و نیم دیگر شروع بکار کند. تازه الان گفتند یک سال و نیم دیگر باقی مانده است. یعنی دو سال و نیم همین الان نیروگاه اول آن...

این همه اما اگر وجود دارد، بیان چنین سخنانی ترس دارد، شما خیلی شجاع هستید که می‌گویید 6 سال دیگر آماده است.

کمالوندی:عرض کردم مشروط به این که مسائل سیاسی ایجاد نشود. مشکل پولی نباشد.

الان مواد اولیه را داریم؟ چون گفته بودید مواد اولیه را نداریم.

کمالوندی:مواد اولیه اورانیوم است و نیروگاهی که می‌سازیم، ده سال قرارداد می‌بندیم و سوخت آن را از طرف روس‌ها می‌گیریم. ولی باید بعد از ده سال بتوانیم این سوخت را تامین کنیم.

دچار کمبود اورانیوم هستیم

آن زمان می‌توانیم؟

کمالوندی:در کشور ما هیچگاه نمی‌توانیم؛ فرض کنید وقتی تعداد نیروگاه‌ها بالای 4 نیروگاه رفت، بگوییم همیشه سوخت آن را به اتکای منابع داخلی خود تامین می‌کنیم! این واقعیتی است که ما نفت زیاد داریم اما دچار کمبود اورانیوم هستیم و البته کشوری ممکن است اورانیوم فراوانی داشته باشد اما با کمبود نفت دست و پنجه نرم کند ، خداوند اینجا نفت زیاد و اورانیوم کمی گذاشته است اما اورانیوم کم هم به این معنا نیست که این میزان هم نیست.

ما می‌توانیم یک نوع امنیت سوخت داشته باشیم. امنیت سوخت به این معنی است که اگر به ما ندادند بتوانیم خودمان با سوختی که داریم جایگزین کنیم.

روی موضوع خاص و ویژه برجام برویم. دو دفعه قبلی که خدمت شما بودم اگر به یاد داشته باشید، زمانی بود که مذاکرات هسته‌ای اتفاق می‌افتاد و الان شرایط متفاوت است. در روزهایی قرار داریم که تقریباً از برجام چیزی باقی نمانده است. الان قبول دارید برجام پاره شده است؟

کمالوندی:برجام هنوز هست، برجام یک قطعنامه شورای امنیت است.

تصمیم بزرگان کشور است که برجام بدون امریکا را هم ادامه دهند

برجام بدون امریکا از ابتدا معنا داشت؟

کمالوندی:هر کدام از این ایستگاه‌ها در یک زمانی می‌رسد. بر اساس همین روندی که داریم سال پنجم تحریم صادرات تسلیحاتی ما کنار می‌رود و الان سه سال گذشته است و سال هشتم تعداد سانتریفیوژهای ما بیشتر خواهد شدو در نهایت سال دهم ظرفیت ما دو برابر می‌شود.

سال‌های بعد بیشتر خواهد شد و سال پانزدهم قرار است که ظرفیت صنعتی داشته باشیم. زمانی که برجام می‌رود، به لحاظ صنعت هسته‌ای عرض می‌کنم، ارتباط به مسائل اقتصادی نمی‌دهم، در مورد صنعت هسته‌ای کار خود را انجام می‌دهد.

آقای کمالوندی شما این پیش‌فرض را دارید که آمریکا نباشد و ما همچنان به کار خود ادامه دهیم و برجام بماند؟

کمالوندی:این که تصمیم بزرگان کشور است که بدون امریکا هم ادامه دهند. این تصمیمی است که...

بسته ارائه شده اروپایی ها خواسته ما را تامین نمی کند

یعنی این تصمیم قطعی شده است؟

کمالوندی:بدون امریکا ادامه دهند ولی به این مفهوم نیست که در هر شرایطی ادامه دهند. یک شروطی را برای اروپایی‌ها گذاشتند که اروپائی‌ها باید تلاش و بخشی از اینها را جبران کنند.

تضمین یا تلاش؟

کمالوندی: بسته ای را دادندو باید تلاش کنند که آن تضمین‌های لازم را بدهندبسته ارائه شده عناصر مثبتی دارد اما خواسته‌های ما را ندارد. و به هر حال دو موضوع وجود دارد، یکی خاص اروپائی‌ها است و یکی توانستن آنها است. به نظرم می‌رسد که اروپایی‌ها می‌خواهند یک کاری را در واقع انجام دهند، نه آن میزان که به خاطر ما مقابل آمریکا قرار بگیرند ولی منافع انها و امنیت آنها ایجاب می‌کند که ...

چه منافعی؟

کمالوندی:امنیت آنها این طور ایجاب می‌کند! این را خانم موگرینی گفته بود. این ها را از وزارت امور خارجه سوال کنید قدری از این بک‌گراند و سابقه سیاسی خود استفاده می‌کنم و بیان می‌کنم، مواضع وزارت امور خارجه نیست.

امنیت اروپا به امنیت ما گره خورده است

ایراد ندارد، قرار است به زودی در خدمت یکی از مسئولین وزارت امور خارجه باشیم و از آنها نیز سوال می‌کنیم اما در مورد بخش‌هایی که خود شما مستحضر هستید بیان کنید کفایت می‌کند.

کمالوندی:به عنوان فردی که حدود 38-37 سال در حوزه دیپلماتیک و کشورهای مختلف زندگی کردم بیان می‌کنم.برای انجام دو ماموریت در اروپا زندگی کردم و خیلی واضح عرض می‌کنم که امنیت اروپایی‌ها علی‌القاعده به امنیت کشور ما گره خورده است و ممکن است در مورد آمریکا این چنین نباشد، بنابراین اروپایی‌ها نمی‌توانند نسبت به امنیت خودشان بی‌تفاوت باشند.

قطعاً رفقای من که در رسانه هستند به این امر اذعان دارند و تجربه خود بنده هم نسبت به دو برنامه قبلی که خدمت شما بودم، گواه همین است که آقای کمالوندی آدم صریح و شفافی هستند و صادقانه پاسخ می‌دهند، اگر الان قدری صریح‌تر از شما سوال کنم ناراحت نمی‌شوید؟ می‌توانم در این فضای فنی قدری چالش کنم؟

کمالوندی:غیر از این که مسئولیت شرعی برای خود می‌بینم که باید حقیقت را بیان کنم در جایی که صدمه به مصالح کشور نمی‌زند، خصلتاً هم من یک لر هستم و اتفاقاً وقتی می‌خواهند بگویند مطلبی را ساده بیان کنید می‌گویند لری بگویید. دلیلی ندارد من بخواهم...

نسبت به حرف هایی که به مردم زدم، مسئول هستم

اگر اجازه دهید «لری لری» برنامه را پیش ببریم. قبول دارید که در دوره‌ای که برجام گفته می‌شد، شما و مجموعه شما و همه کسانی که در آن زمان مشغول بودند، نسبت به تک‌تک حرف‌هایی که به مردم زدند مسئول هستند و الان پاسخگو باشند؟

کمالوندی:حتماً مسئول هستیم. وقتی خود را در مقابل خداوند مسئول می‌دانیم طبیعتاً در مقابل بنده خدا هم مسئول هستیم.

اجازه دهید قدری مصداقی درباره بحث برجام صحبت کنیم! در جریان بررسی مذاکرات دو سوال مهم مطرح بود. اولین سوال این که ایرانیان چه زمانی و چگونه قرار است تعهدات فنی خود را اجرا کنند و دوم این که طرف مقابل چگونه و با چه کیفیتی باید تحریم‌های ظالمانه را لغو کند به ویژه به تعهد خود در حوزه اقتصادی وفا کند؟ این دو سوال مطرح آن روز را به یاد دارید؟

کمالوندی:بله

به یاد دارید قرار بود این دو موضوع همزمان با هم انجام شود؟

سازمان انرژی اتمی و وزارت خارجه برای کم کردن سانتریفیوژها تصمیم نمی گیرند

کمالوندی : بله. ولی این چنین نبوده است که یک سازمان انرژی اتمی یا یک وزارت امور خارجه خود تصمیم بگیرید که امروز بروندو تعداد سانتریفیوژها را کم کند.

خیر. این قرار بود از ابتدا همزمان با هم انجام شود

کمالوندی :بله. این فرمایش مقام معظم رهبری بود و قرار بود همزمان باشد.

الان این اتفاق رخ داد یا خیر؟

کمالوندی:کار آنها را روی کاغذ بود، آن چیزی که باید روی کاغذ انجام می‌دادند لغو مصوبات، لغو قوانین یا تعلیق در مورد امریکا بود. خیلی از اینها تعلیق بود آن کارها را انجام دادیم.

این کارها را روی کاغذ انجام دادند ولی عالم سیاست پیچیدگی خود را دارد. متاسفانه به خصوص امریکایی‌ها فضا را حتی برای اروپایی ها خراب کردند، شرکت‌های بزرگ را می‌ترسانند، علاوه بر این کشور به کشور ، شرکت به شرکت و حتی فرد به فرد رفتند و گفتند ویزا نمی‌خواهید؟ به آمریکا نمی‌آیید؟ سعی کردند این چنین خلف وعده کنند. کسی روی خلف وعده اینها صراحتاً از برجام بیرون آمدند.

قرار نبود که کشورهای 5+1 کار خاصی را به نفع ایران انجام دهند

پس می‌توانم این طور برداشت کنم که آقای کمالوندی معتقد است همزمان اتفاق نیفتاد و حتی آنها خلف وعده کردند و کاری که باید را انجام ندادند؟

کمالوندی:من عرض کردم این همزمانی اتفاق افتاد ولی در مورد اجرای آن دو بحث وجود دارد، یکی این که آنها قرار نبود کار خاصی را انجام دهند مگر این قوانین را لغو کنند. این کار را کردند.

منظور من اجرایی است

کمالوندی:اما اجرا این چنین می‌شود،

ما انجام دادیم و آنها انجام ندادند؟

کمالوندی:این (لیوان) را از اینجا برمی‌دارید که مانعی جلوی دست شما نباشد ولی مانع دیگری را اینجا می‌گذارند. این بخش دوم است. اینها به شرکت‌های بزرگ و بعد از آن شرکت‌های متوسط مراجعه کردند و جمله‌ای می‌گفتند که ما شما را رصد می کنیم.

پس پیش‌بینی صورت نگرفت. پیش‌بینی نشد که اگر این لیوان را برمی‌دارند و لیوان دیگری می‌گذارند. حداقل اگر آنها تخلف کردند و آنها تعهدی که دادند را انجام ندادند ما گزینه جایگزین داشته باشیم که روی میز قرار دهیم!

کمالوندی:آن چیزی که در درجه اول بسیار مهم تلقی می شد ، لغو 6 قطعنامه اصلیبود.موضوع دوم برداشتن تحریم‌ها بود، جنگ ما با امریکا تمام نشده، نمی‌شود و به دلیل تفاوت‌های ایدئولوژیکی که وجود دارد، تمامی ندارد . حتی در جایی هم به توافق برسید تمام است، دوباره می‌توانید با راحتی با هم زندگی کنید، چنین شرایطی قطعاً ایجاد نخواهد شد.

این احتمال را همیشه می‌دهند، هم دیپلمات‌های ما و هم بزرگان ما که امروز یک مسئله را با امریکا حل می‌کنیم و فردا یک مشکل دیگری ایجاد می‌شود، مشکل به وجود می‌آورند.مگر این که شما بنشینید برای آن طراحی کنید تا به نحوی باشد که بتوانید به روشی که دو طرف از هم بترسند و خطری برای هم ایجاد نکنند.

شما یک فرد فنی هستید ولی پاسخ‌های شما کاملاً دیپلماتیک و سیاسی است.

کمالوندی:شما از من سوال سیاسی می‌پرسید. شما سوال فنی کنید تا من جواب فنی بدهم

قطع و یقین می گویم که در برجام به لحاظ فنی ضرر نکردیم

قبول، سوال من سیاسی است و من الان سراغ مصادیق فنی می‌روم. قبول کنیم شما یک مسئول بودید و توافق شده بود که تعهدات فنی خود را با توجه به خواسته‌هایی که در توافق از شما شده، انجام دهید اما بالاخره مجموعه شما عضوی از تیم مذاکره‌کننده بوده است و بارها و بارها به مردم اطمینان دادید که در بخش فنی اصلاً ضرر نمی‌کنیم. الان واقعاً هیچ ضرری در بخش فنی نکردیم؟

کمالوندی:من به عنوان کسی که 5 سال است که صدها جلسه شرکت می‌کنم ،به قطع و یقین می‌گویم به لحاظ فنی ما ضرری نکردیم و محدودیت داریم اما شما واژه ضرر را استفاده کردید، محدودیت داریم که به مرور زمان رفع می‌شود ضمن این که محدودیت ها...

آقای دکتر اگر این محدودیت‌ها را نداشتیم به نظر شما نسبت به قبل از برجام پیشرفت بیشتری نمی‌کردیم؟

کمالوندی:حالا اجازه دهید من از شما سوال بپرسم. فرض کنید محدودیت نیست. شما الان فرض کنید 20 هزار سانتریفیوژ کار می‌کند، چه اتفاقی برای شما روی می‌دهد؟

برنامه هسته ای ما صدمه ندیده ولی محدود شده است/ سانتریقیوژ ها را به خاطر کمبود مواد اولیه نمی توانیم افزایش دهیم

من متخصص این حوزه نیستم

کمالوندی:پس اجازه دهید بنده به عنوان متخصص این حوزه یا فردی که حداقل تخصص نسبی پیدا کردم مسائل را بیان کنم.به لحاظ فنی برنامه هسته‌ای ما صدمه‌ای دیده یا خیر؟ من می‌گویم خیر صدمه ندیده است. می‌پرسید محدود شده یا خیر؟ من می‌گویم بله محدود شده است.

محدودیت‌ها ابدی است؟ خیر. محدودیت‌ها رفع می‌شود؟ دو الی سه نمونه را عرض کردم که در حال رفع شدن است ،ضمن این که امروز 6 هزار سانتریفیوژ کار می‌کند و 20 هزار سانتریفیوژ هم داشته باشید امروز تفاوتی ندارد چرا که 3 گلوگاه دارید که باید رد کنید تا بتوانید سانتریفیوژ را افزایش دهید.

گلوگاه اول شما مواد است، باید مواد به اندازه کافی داشته باشید. نمی‌توانید 20 هزار سانتریفیوژ داشته باشید و سه سال کار کند و بعد معطل بماند. حتماً باید مواد داشته باشید.

مواد در کشور کم داریم و اگر هم همه توان خود را بکار ببریم و استخراج کنیم این استخراج بیش از 13-12 برابر قیمت جهانی است که نمی‌تواند سوخت اقتصادی باشد. پس گلوگاه اول مواد است.

گلوگاه دوم تکنولوژی است، ما سوخت 20 درصد رآکتور تحقیقاتی تهران را تولید کردیم، ولی آن در استخر آب می‌رود.

سوختی که در نیروگاه می‌رود با چند صد درجه حرارت، نمی‌تواند سوختی باشد که شکافتی ایجاد شود و شما بگویید آزمون و خطایی می‌گذارم تا ببینم چه اتفاقی رخ می‌دهد.

بازدید از دانشگاه ها در راستای تعهدات پادمانی است/ این میزان بازدیدها قبل از برجام نبود

همه حرف‌های شما را قبول دارم ولی یک سوال، حداقل قبل از برجام مشت ما بسته بود و بعد از برجام مشت ما باز شد. الان می‌آیند دانشگاه‌های ما را بازرسی می‌کنند.

کمالوندی:یکسری تعهدات پادمانی داریم که باید حتماً اجرا شود.

یعنی تعهد دادیم دانشگاه‌های ما را بازرسی کنند؟

تعهد پادمانی است. تعهد پادمانی چیست؟ این است که اگر شما یک گرم مواد هسته‌ای هم دارید، در اینجا است یعنی در باشگاه خبرنگاران جوان است...

نگویید ، فردا برای بازرسی اینجا هم می‌آیند

اگر یک گرم هم باشد باید این را اعلام کنید. تعهدی که بیان می‌کنم که تنها مربوط به ما نیست. مربوط به 100 و خرده‌ای کشور است. همانند قوانین راهنمایی و رانندگی است و در یک کشوری کلاه موتورسیکلت اجباری است، نمی‌توانید بگویید من از سمت دیگر می‌روم.

این تعهد داخل برجام بود یا خارج از برجام است؟

کمالوندی:این تعهد قبل از برجام بود. از سال 1974 یعنی 5 سال قبل از پیروزی انقلاب این تعهد را داشتیم. تعهدی است که عضو NPT بودیم و خودبه‌خود وقتی مواد هسته‌ای داشته باشیم آژانس همانند دیوان محاسبات که حساب و کتاب پول را دارد، آژانس در دنیا حساب و کتاب مواد هسته‌ای را دارد. شما نمی‌توانید بگوئید مواد هسته‌ای را هر جا بخواهم می‌برم. اصلاً می‌تواند خطرناک باشد.

قبل از برجام هیچ دانشگاهی در کشور بازرسی نمی شد. آقای آمانو بیان می‌کند بعد از برجام بی‌سابقه‌ترین نظارت‌ها را بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران داریم.

کمالوندی:ما شفاف‌ترین فعالیت را داریم برای این که نگرانی هم نداریم.

آقای دکتر ما شرعاً ساخت سلاح هسته‌ای را طبق فتوای رهبری و مراجع حرام می‌دانیم. ما مشت خود را برای طرف مقابل باز کردیم

کمالوندی:چه مشتی را باز کردیم؟

یعنی طرف الان همه دست ما را می‌خواند.

کمالوندی:مگر چه کاری کردیم که بخواهند بخوانند؟

الان اطلاعاتی هست که نیاز باشد از ما ندانند؟

کمالوندی:خواهش من این است که اطلاعات درست به مردم بدهید، وقتی شما می‌گویید دوربین در تاسیسات است، دوربینی نیست که در صورت متخصص ما زوم کند و شناسایی کند. دوربینی است که اگر قرار باشد موادی از اینجا به اتاق دیگربرود و در تراز اعلام می‌کنید، مربوط به تمام دنیا است.

البته من اشاره ای به دوربین نداشتم!

می خواستم مثال بزنم، این دوربین قرار نیست تصویر را بیرون بفرستد و یا حتی تصویر را بگیرند و ببرند و یا تصویری ببینند. می‌گویند دوربین در تاسیسات است. این که می‌گویید مشت ما باز شده چه اتفاقی افتاده است؟ این مشت باز شدن را قدری توضیح دهید.

بازرسان نمی توانند هرجایی که بخواهند را بازدید کنند/ بازدید از پارچین تصمیم نظام بود/ نباید برخی مسائل را بی خودی «ناموسی» کنیم

یعنی این که بدانند چقدر تجهیزات، مواد اولیه، دستگاه و غیره داریم

کمالوندی:تجهیزات ما را نمی‌بینند، باید این فرم‌ها را ببینید که کجا می‌روند. این طور نیست که سرشان را بیندازند و هر جایی بخواهند بروند.

پارچین هم رفتند؟

کمالوندی:اگر رفتند نظام تصمیم گرفته بود.

کجا نرفتند؟

تصمیمی نبود که سازمان انرژی اتمی بگیرد. پارچین که رفتند یک پرونده ساختگی که هنوز نتانیاهو تلاش می‌کند یک چیز مرده را دوباره زنده کند، بسته بودندو ارزش این را داشت که ببینند چیزی نیست. اگر نمی‌رفتند ما می‌توانستیم این مسئله را بی‌خودی ناموسی کنیم و بگوئیم...

مصاحبه دانشمندان با خارجی ها تخیلی است/چرا مطالبی «دیمی» را بر خلاف مصالح نظام منتشر می کنند

نمی‌خواهم به مردم اطلاعات بدهم فقط سوال می‌پرسم. من سوال می‌کنم و شما صحت و غلط مطلب را بیان کنید. آیا از دانشمندان ما در اتاق شما مصاحبه گرفتند، صحت دارد؟

کمالوندی:به هیچ وجه چنین چیزی نبوده است، یک بار هم چنین مطلبی را نوشتند. متاسفانه مطلبی نوشتند که خبرنگار خارجی آمده و همزمان مصاحبه فلان کرده که اینها واقعاً مطالبی تخیلی است. مگر باید این مطالب «دیمی» گفته شود؟ با این وضع منافع کشور را صدمه می‌زنیم.

یک سوال اساسی دارم. ما قبل از برجام هم این میزان بازرسی و نظارت را داشتیم؟

کمالوندی. طبیعتاً نبوده است. ما پروتکل الحاقی را پذیرفتیم. پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا می‌کنیم. بالاخره این تصمیمی است که نظام گرفته که پروتکل الحاقی را اجرا کندو وقتی پروتکل الحاقی را دارید یکسری اظهاریه می دهید که راستی آزمایی می‌شود، بازرسی دارد.

می‌توانید عضو این پروتکل نباشید، می‌توانید اصلاً عضو پادمان نباشیدو هیچ رقم بازرسی هم نداشته باشید. ولی نمی‌توانید همزمان در پادمان باشید و پروتکل الحاقی را اجرا کنید اما راستی‌آزمایی را نمی‌پذیرم. راستی‌آزمایی هم امر پیچیده‌ای نیست. شما یک اطلاعاتی می‌دهید و می‌گویید این نیروگاه در این تاریخ با این وضعیت قرار است ساخته شود.

باید دیوانه باشم که به خبرگزاری مهر بگویم که دانشمندان هسته ای در اتاق من مصاحبه کردند/تا این لحظه یک نفر دانشمند ما از طریق آژانس مصاحبه نکرده است

الان دوستان ما بررسی کردند، در 15 اردیبهشت سال 95 با خبرگزاری مهر مصاحبه کردید و گفتید این اتفاق افتاده و با دانشمندان ما در اتاق من مصاحبه کردند و این خلاف عرف نیست

کمالوندی:چنین حرفی را مهر بیان کرده است؟

خیر! شما در خبرگزاری مهر بیان کردید.

کمالوندی:من باید دیوانه باشم چنین حرفی بزنم.تا این لحظه یک نفر دانشمند ما از طریق آژانس مصاحبه نداشته است. و بنده از سال 54 من خودم کار خبرنگاری انجام می‌دادم.

پس چهره رسانه‌ای هستید؟

کمالوندی:من خیلی خوشحال هستم وقتی می‌بینم جمع کثیری از بچه‌های جوان خوب کار می‌کنند، ولی قبول کنید در نوشتن و نقل‌قول اشتباه می‌کنند. آن را نباید بازنشر داد. این که شما سوال می‌کنید خوب است، این سوال را با خود مرور کنید.! طرف باید چقدر دیوانه باشد که بگوید دانشمند هسته‌ای در دفتر من مصاحبه کردند . من گفتم مصاحبه رسانه‌ای داشتم و با رسانه خارجی در دفتر من بود.

چرا این را تکذیب نکردید؟ چون تیتر به صورتی بیان شده که مصاحبه رسانه‌های خارجی با دانشمندان هسته‌ای در دفتر کار شما صورت گرفته است.

کمالوندی:فکر می‌کنم خیلی از موارد را هم تکذیب می‌کنیم ولی تیتر و لیدی می‌زنند که خود بیان می‌کنند..

ماشاالله استاد کار هستید

کمالوندی:عرض کردم، در عالم سیاست زندگی شما با خبرنگار می‌گذرد. وقتی کار شما دیپلماتیک باشد همین است.

از اینجا به بعد به بنده اجازه دهید به شما دکتر بگویم

کمالوندی:خواهش می‌کنم. اگر دکترای افتخاری به من می‌دهید مشکلی ندارد.

سلامت باشید. اگر می‌توانستم تقدیم می‌کردم

کمالوندی:حداقل شفاهی می‌توانید بدهید.

پس همچنان می‌توانیم لری ادامه دهیم؟

کمالوندی:بله. با تن و لهجه لری هم باشد بهتر است.

من مسلط به لری نیستم و شاید بسیاری از بینندگان ما هم مسلط به این گویش نباشند

کمالوندی:افتخار من این است. هر چند که حدود 45 سالی است که در آن منطقه نیستم ولی آنجا بزرگ شدم. کوه‌های آن جا بخشی از خاطرات من است و دل من برای آن خطه همیشه پرپر می‌زند.

با بختیاری‌ها و لرها زیاد حشر ونشر داشتم، انصافاً ملت شریف، دوست‌داشتنی، قهرمان و همیشه کم توقع بودند. از این برنامه سلامی هم به همه لرها و بختیاری‌های عزیز داشته باشیم و بگوئیم ارادت ویژه داریم. آقای دکتر سراغ سوالات خود برویم و لری ادامه دهیم

کمالوندی:خواهش می‌کنم. در خدمت شما هستم.

آمریکا و اسراییل تلاش می کنند تا از هر طریقی از ما اطلاعات بگیرند

شما اطمینان دارید که اطلاعاتی که آژانس بین‌المللی هسته‌ای از ما گرفته را در اختیار امریکایی‌ها قرار نداده است؟

کمالوندی:در عالم سیاست آن چیزی که دنبال می‌کنند قدرت است و یکی از مولفه‌های قدرت اطلاعات است. این که امریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها تلاش کنند از هر طریقی اطلاعات بگیرند و اطلاعات ناقص بدهند تا بتوانند به اهداف خود برسند امر بدیهی است. برای کسی که در عالم سیاست کار کرده، عالم رفاقت، سیاست، تجارت را نباید با هم قاطی کرد که سه عالم مختلف است.

در عالم رفاقت کالا محبت است، محبت می‌دهند و محبت می‌گیرند. در تجارت کالا ثروت است، ثروت می‌دهند و ثروت می‌گیرند. قواعد خود را دارد. در سیاست قدرت است و این قدرت چیزی است که گرفتن و دادن آن همانند این که چیزی به بچه‌ای می‌دهند و حاضر نیست بدهد یا می‌خواهد به زور بگیرد.

اطلاعات به امریکایی‌ها داده شده یا خیر؟

کمالوندی:این که آژانس اطلاعات بدهد علی‌القاعده آژانس نمی‌تواند چنین کاری کند. این که عناصری در آنجا باشند و بخشی از اطلاعات را به آنها برسانند همیشه می‌تواند موضوع مطرحی باشدولی این که به طور رسمی این اطلاعات را قرار دهند نیست. مخصوصاً ما اصرار داشتیم که نباید حتی در اطلاعات جزئی داده شود. تنها مربوط به ما نیست بلکه برای تمام دنیا است به دلیل این که اینها ارزش‌های تجاری دارد. برخی مواقع اطلاعات ارزش تجاری دارد و در واقع الگویی را به دست آوردید.

چین به دلایل سیاسی در بازساری راکتور آب سنگین به دنبال همکاری آمریکا و انگلیس بود/نقشی در انتخاب کشور برای بازطراحی اراک نداریم

وقت ما بسیار کم است. خواهش می‌کنم قدری کوتاه‌تر پاسخ دهید که من به یکی دو سوال اساسی برسم. چند روز پیش معاون وزیر امور خارجه انگلیس خبر داد که در کشور ریاست کارگروه بازسازی اراک را برعهده گرفته است. چرا یک کشوری همانند انگلیس با سابقه خباثت‌آلود خود امروز ریاست این کارگروه را عهده‌دار می‌شود؟ در صورتی که قبلاً گفته بودید امریکایی‌ها تعهد کردند بازسازی رآکتور آب سنگین اراک را برعهده بگیرند، بعد گفتید با چینی‌ها به توافق رسیدیم. الان چرا انگلیسی‌ها باید این کار را انجام دهند که حتی خودش توانائی ساخت رآکتورهای تحقیقاتی خود را ندارند و آن کار را فرانسه و امریکا برای آنها انجام می‌دهد؟

کمالوندی:اصطلاحاً به اینها «کوچر» گفته می شود! در واقع دو نماینده دارد. کارگروه طرف مقابل ما منظور است. آنها به جای این که همه با ما صحبت کنند دو نماینده انتخاب می‌کنند که بین خودشان است.

تجربه انگلیس در حوزه آب سنگین بد نیست!/ممکن است در این حوزه کار نکنند ولی متخصصان خوبی دارند

یعنی 5+1 ؟

کمالوندی:بله. 5+1 خود تصمیم می‌گیرد و کنار چین یک نماینده دیگر انتخاب می‌کنند. این از ابتدا تصمیم چین بود که می‌خواست تنها نباشد، امریکا را هم خود چینی‌ها انتخاب کردند. در اینجا هم چینی‌ها بی‌تاثیر نبودند که انگلیسی‌ها باشند. حالا شاید به دلایل سیاسی باشد یعنی فکر می‌کردند که در فرآیند این طراحی اگر نگرانی وجود دارد، چون در نهایت این طراحی باید به کمیسیون مشترک برای تائید برود، اگر مشکلی هست در همان مراحل کار متوجه شوند و یکباره کار آماده را به کمیسیون نبرند و بعد مخالفتی با این شود.

ما نقشی در تعیین کردن این که چه کسی با ما صحبت کند و چه کسی در بحث طراحی با ما همراهی کندو این لینک بین ما و آن طرف باشد، آنها خود انگلیس را انتخاب کردند و تجربه انگلیس هم در این حوزه بد نیست، کم نیست.

اخیراً هم ارتباطاتی بوده و متخصصین خوبی را معرفی کردند. ممکن است در صنعت خود روی حوزه آب سنگین کار نمی‌کنند ولی متخصصین خوبی دارند.

آمریکا به تعهدات فنی خود عمل نکرد

چرا آن صحبت‌هایی که اول انجام شد و قرار بود امریکا و چین انجام دهند، چرا انجام نشد؟

کمالوندی:امریکا و چین تا مقطعی که ترامپ خارج نشده بود انجام می‌دادند حتی در زمان ترامپ هم اینها جلسات و مذاکرات را با ما داشتند و دو الی سه جلسه قبل از این که تمام شود این کارشناسان متخصص بودند، حتی اظهار ناراحتی کردند که من‌بعد نمی‌توانیم بیاییم و به ما گفتند نمی‌توانیم در این جلسات حاضر شویم.

جلسات هم فنی بود و بحث‌های سیاسی مطرح نمی‌شد. بحث فنی مطرح می‌شد. بعد هم ترامپ تصمیم گرفت خارج شود و طبیعتاً امریکایی‌ نیست که بخواهد همراهی کند.

این بدعهدی نیست، این یکسری امتیازات فنی است که آنها به ما قول داده بودند!

کمالوندی:بله. قولی که در قالب برجام بود پابرجا است ولی آنها از برجام بیرون آمدند.

الان انگلیس است؟

کمالوندی:انگلیس الان متعهد است و کار می‌کند.

کار انگلیس را امریکا و فرانسه انجام می‌دهند، خود او بلد نیست!

کمالوندی:من عرض کردم متخصصین ما با متخصصینی که از انگلیس صحبت کردند، تسلط به این کار دارند، ضمن این که کاری که درباره امریکا و انگلیس انجام می دهیم.قدری در زمان ترامپ در زمینه فنی جلو می‌آمدند و یکسری مشارکت داشتند ولی کلاً نقش آنها این است این که انجام می‌شود در چهارچوب طرح مفهومی هست یا خیر.

این نقش اصلی آنها است. طرف باید متخصص باشد تا از این سردرآورد. آن فرد هم متخصص است که این کار را انجام می‌دهد.

قبول دارم که دانشمندان ما در بحث تبادلات علمی صدمه می بینند

نمونه دیگر بحث دانشمندان که بیان می‌کنید گفتند ما مبادلات علمی می‌کنیم و فضای تبادل علمی را ایجاد می‌کنیم. الان حتی دانشمندان ما را اجازه نمی‌دهند که به آنجا بروند. هر کسی هم از ایران به آنجا سفر کند وارد بلاک لیست می‌شود و دیگر راه نمی‌دهند

کمالوندی:آن سیاست‌های امریکا مربوط به خودش است و این را درست می‌گویید اما در مورد اروپایی ها رفت‌وآمد ما وجود دارد.

آقای دکتر ما اینجا صدمه می‌بینیم

کمالوندی:بله. قبول دارم و این چیز واضحی است. بالاخره دشمن است، دشمن قرار نیست محبت کند. دشمن در حال صدمه زدن است و هر کاری از دست او برآید انجام می‌دهد. مگر اوباما نبود که می گفت اگر می‌توانستم پیچ و مهره‌های صنعت هسته‌ای را باز می‌کردم.

آقای دکتر برجام بدون امریکا است یعنی هیچ!

کمالوندی:چرا می‌گویید هیچ؟

نمی‌دانم ولی دانشمندان ما نمی‌توانند با دنیا ارتباط برقرار کنند

کمالوندی:شما فرض کنید الان برجام نیست. در کار هسته‌ای می‌خواهید چه کاری انجام دهید که الان نمی‌توانید انجام دهید؟

آقای دکتر حداقل این میزان محدودیت نداشتیم

کمالوندی:این محدودیت ها محدودیت‌هایی نیست که برای ما مشکل ایجاد کند، به طور مثال ما الان در تولید سانتریفیوژهای نسل جدید...

اگر محدودیت‌هایی نبود که مشکل ایجاد کند چرا دنبال اینها رفتیم؟ ما دنبال برجام رفتیم که اصل موضوع که تحریم‌های اقتصادی بود برداشته شود. الان نه تحریم‌های اقتصادی برداشته شده و ما هم خود را محدود کردیم. چرا باید چنین بلایی را سر خودمان می‌آوردیم؟

کمالوندی:شما تفاهم و توافقی کردید. یک طرف قضیه باید یک کارهایی را انجام می‌داد و از این یک طرف بخش عمده کار خود را انجام می‌دهند. نفت شما را می‌خرند، دو میلیون و 200 بشکه نفت صادر می‌شود، خیلی مبادلات انجام می‌شود. نفتی که الان می‌فروشیم حتی کشوری همانند ژاپن که خیلی به امریکا نزدیک است 150 هزار بشکه در روز قرارداد بلند مدت دارد، 50 هزار بشکه نفت «اسپات» است. یعنی سه چهارم از این مسیر تامین می‌شود. پس شما نفت خود را می‌فروشید. مسائل و مشکلاتی که قبلاً بود همانند مشکلات بیمه و ... بله خیلی چیزها نیست و می‌توانست بهتر از این باشد و اگر بهتر بود کار را برای امریکا بهتر می‌کرد و هم برای ما ولی دشمن می‌خواهد به ما صدمه بزند و قطعاً به او هم صدمه می‌رسد. این طور نیست که خود دشمن هم صدمه نبیند.

طبق تعهدات ما تحقیقات علمی اساتید و دانشجویان درباره سوخت باید به آژانس اعلام شود

یکی از اساتید در اصفهان روی UF6 کار کرده است و آژانس به او گیر داده است. این چیزی است که الان در رسانه‌ها وجود دارد

کمالوندی:اولاً از این چیزی که بیان می‌کنید اطلاعی نداریم ولی ما بر اساس پروتکل دو جا مسئولیت داریم که فعالیت‌های خود را اعلام کنیم و کشور مسئولیت دارد که این را به دانشگاه منتقل می‌کند. آن دو جا زمانی است که یا مواد هسته‌ای بکار برده می‌شود که این نه تنها به پروتکل حتی به پادمان هم برمی‌گردد.

طبیعتاً وقتی در پادمان هست در پروتکل قطعاً وجود دارد. جای دیگر زمانی است که درباره سوخت هسته‌ای تحقیق می‌شود! شما پروتکل را نگاه کنید. پروتکل می‌گوید زمانی که خواستید درباره چرخه سوخت هسته‌ای تحقیق کنید این را اعلام کنید، نمی‌گوید تحقیق نکنید می‌گوید این را اعلام کنید.خیلی از کشورها دیگر هم هستند که اعلام می‌کنند ! کشورهایی که چرخه سوخت هسته‌ای دارند. این تعهد است. نه امتیاز است، نه کوتاه آمدن است. اگر استادی نمی‌داند تعهدات پروتکلی چیست این مسئولیت ما است که باید توجیح می‌کردیم. مسئولیت کشور است. در واقع مسئولیت سازمان انرژی اتمی به تنهایی نیست. این مسئولیت مربوط به کشور است.

ارگان‌های مختلف، شورای عالی امنیت ملی و غیره باید جلساتی برگزار کنند و توجیح کنند. بگویند عضو پروتکل الحاقی هستیم و فقط باید تحقیقات خود را اعلام کنیم نه این که انجام ندهیم. کجای این کار اشکال دارد؟

بعد از برجام آقای آمانو را دیدید؟

کمالوندی:بعد از برجام زیاد دیدیم

بعد از این که ترامپ از برجام خارج شد ایشان را دیدید؟

کمالوندی:فکر نمی‌کنم. خیر. از آن زمان تا الان به یاد ندارم دیده باشیم. الان در خاطرم نیست.

کاش می‌دیدید و مدل آقای میرسلیم که در انتخابات بیان می‌کردند آقای فلان این را چه می‌گویید، از آمانو سوال می‌کردید که آقای آمانو خروج امریکایی از برجام را چه می‌گویید. واقعاً نظر آنها چیست؟

کمالوندی:آژانس یک تشکیلاتی است علی‌القاعده اگر از او سوال کنید جواب کلیشه‌ای و مشخصی می‌دهد که ما فنی هستیم و ما مسئولیت‌های مشخص داریم و باید اینها را انجام دهیم. شما امروز اگر در برجام باشید این را اجرا می‌کنیم و فردا از برجام بیرون بیایید اجرا نمی‌کنیم. حرف او این است و طبیعتاً چیز پیچیده‌ای نیست. جواب او ساده است.

همانند بیانیه‌ای‌هایی که علیه ما می‌دادند بیانیه‌ای این چنینی علیه امریکایی‌ها بدهند

کمالوندی:بیانیه علیه ما در مدت بعد از برجام ندادند بلکه برعکس ...

بیانیه نبوده است. در واقع تصمیمات شورای حکام بود. این که شما بگویید تصمیمات شورای حکام سیاسی بوده طبیعتاً سیاسی است. ما نمی‌گوییم غیرسیاسی است. چه کسی در شورای حکام نشسته است؟ شورای حکام همانند شورای امنیت چه کسی نشسته است؟

5 قدرتی که صاحب حق وتو هستند. آیا تصمیم در آنجا عادلانه است؟ خیر. عادلانه نیست. شورای حکام عادلانه است؟ خیر. طبیعی است که عادلانه نیست. اصلاً اینها یک بحث است و این آن زمان آن بیانیه‌ها را می‌دادند و الان می‌گویند ایران خیلی خوب کار می‌کند و تعهدات خود را انجام می‌دهد، به این دلیل است که ما کارهایی که وظیفه داریم در همان حدود انجام می‌دهیم و طبیعتاً ما را باید خوشحال کند و نباید ناراحت باشیم چرا این بیانیه صادر می‌شود، در واقع بیانیه مثبت است.

سوال آخر را عنوان کنم. گذشته‌ها گذشته است و الان مکرر از شما و آقای صالحی می‌شنویم که می‌توانیم یکسری اقدامات کنیم تا طرف مقابل را پشیمان کند. برخی می‌گویند این برای ترساندن طرف مقابل است. آیا ما واقعاً ظرفیتی داریم که بتوانیم طرف مقابل خود را پشیمان کنیم؟

کمالوندی:ظرفیت‌های زیادی در حوزه‌های مختلف داریم ولی من هسته‌ای را بیان می‌کنم. حتما در سطح منطقه و در سطح بین‌الملل ظرفیت داریم ولی در صنعت هسته‌ای آن چیزی که باعث شد برجام شکل گیرد نگرانی‌ آنها بود و ما می‌خواستیم این نگرانی را رفع کنیم.

میزان قابل توجهی از مواد غنی شده است که آنها را نگران می‌کند. اگر این مایه نگرانی و ترس آنها باشد این ظرفیت در کشور ما وجود دارد که بتواند مواد غنی‌شده تولید کند که با خلوص مختلف، درصد بالا و با ماشین‌های پیشرفته است. این پیام را خوب دریافت کردند. حتی آقای مکرون و همه گفتند این پیام گرفته شد.

شروع کنید برای تولید یا به همان تولید برگردید؟

کمالوندی:خیر. شروع می‌کنیم و به مراتب جلوتر از نقطه قبل می‌رسیم.

چه زمانی به نقطه‌ای که قبل از برجام بودیم می‌رسیم؟

کمالوندی:ما اکنون سناریوهای مختلف را به مسئولین کشور دادیم و همه اینها بسته به این است که چه سناریویی انتخاب شود. به طور مثال الان ماشین IR6 حدود دو الی سه سال دیگر کار دارد تا صحه‌گذاری شود. همانند ماشین است که تولید می‌کنید و باید ترمز و قسمت‌های دیگر را درست کنید.

یک زمانی می‌خواهیم ظرفیت را به سرعت بالا ببریم. می‌گوییم این ماشین ها را می‌گذاریم ولو کراش اینها بالا است و تعداد زیادی از اینها خراب می‌شود. اشکالی ندارد، دوباره اینها را جایگزین می‌کنیم.

برخی ها حرفهای بی پایه می زنند؛سانتریفیوژ انگور نبود که همینطوری بچینیم و ببریم!

چرا از IR2M استفاده نمی کنیم؟

کمالوندی:قطعا از IR2M و IR4 استفاده می شود.تمام ماشین‌های نسل اول که جمع‌آوری کردیم، نمایندگان مجلس را بردیم و دیدند. حرف‌های بی‌پایه ای بیان می‌شود که اینها را بردند. انگور نیست که با عجله بچینید و ببرید. اینها با حساب و کتاب برداشته شد که وقتی بخواهید جا بگذارید با کمترین زمان و با کمترین مشکل آن را جابه‌جا کنید. ماشین‌های IR1 ما می‌تواند نصب شود.

سازمان انرژی اتمی در برجام پذیرفته تا 10 سال از سانتریفیوژ IR2M استفاده نکند/دلیلی ندارد فعلا از آن استفاده کنیم

ازir2m الان هم می‌توانیم استفاده کنیم یا وقتی از برجام بیرون بیاییم می‌توانیم استفاده کنیم؟

کمالوندی:ما پذیرفته‌ایم که تا 10 سال استفاده نکند.

الان استفاده نمی‌کنیم و فکر می کنم هزار تایی در انبار داریم.

کمالوندی:بله. از برجام بیرون بیاییم دلیلی ندارد که استفاده نکنیم.

پس استفاده می‌کنیم؟

کمالوندی:بله. استفاده می‌کنیم، عرض کردم همه ظرفیت‌ را بکار می‌بریم و وقتی بخواهیم همه ظرفیت را استفاده کنیم آن نقطه‌ای که نگران هستند در کمترین از 6 ماه به آن نقطه خواهیم رسید. نقطه‌ای که آنها نگران هستند. امروز برجام تمام شود و جمهوری اسلامی ایران تصمیم بگیرد با همه ظرفیت کار کند به مراتب جلوتر از نقطه نگرانی آنها هستیم. نقطه نیاز ما نقطه نگرانی آنها نیست. این دو را نباید قاطی کنیم.

برای این که آن ها را اذیت کنیم از نقطه نگرانی آنها می‌توانیم رد شویم.

کمالوندی:بله. ولی نیاز ما این نیست. الان هم 20 هزار سانتریفیوژ داشته باشیم نباید استفاده کنیم و عرض کردم که سه دلیل عمده دارد که چرا نباید استفاده کنیم.

برخی اقدامات جدید هسته ای را می گویند از قبل بوده است؛قیامت را فراموش نکنید

ولی برای این که طرف مقابل را اذیت کنید این کار را می‌کنید

کمالوندی:اگر قرار باشد بله. او نگرانی داشت و می‌گفت نگران است. می‌خواهید از این نقطه نگرانی عبور کنید، بگویید نگرانی شما ارزش ندارد و می‌خواهید نگران باشید. بلافاصله جمهوری اسلامی ایران می‌تواند انجام دهد. بعد از فرمایشات مقام معظم رهبری بخشی انجام شد.عده‌ای بی‌انصافی می‌کنند و می گویند اینها از قبل بوده است. این چنین نیست.

اتفاقاً می‌خواستم سوال کنم

کمالوندی:ببینید واقعاً بی انصافی است. نباید قیامت را فراموش کنیم.

خیلی سپاسگزار هستیم. امیدوارم این برنامه ما، کسانی که می‌بینند نگویند کفران نعمت برجام را کردید و حالا دنبال بهانه می‌گردند ما را جزو کفران کنندگان نعمت برجام بدانند. فقط یک گفت‌وگویی بود که فکر می‌کنم دوستانه است، برای گشایش ذهن مردم و سوالاتی که در ذهن مردم وجود دارد.

کمالوندی:مسئولیت شرعی و ملی داریم که هم تلاش خود را انجام دهیم و هم به مردم حقایق را بیان کنیم و من خدا را شاهد و حاضر می‌دانم که تمام مدت نه در این جلسه و نه در این برنامه، که همیشه با ناظر و حاضر دانستن خداوند و نزدیک دانستن روز قیامت هر آنچه را گفتم آن چیزی بود که فکر می‌کردم درست است.