پشت پرده انتخاب نجفی

 یک سال از عمر شورای پنجم می گذرد، در این مدت اعضای شورا دو شهردار انتخاب کردند و روزهای پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته اند. یکی از اعضای پر تذکر این شورا، محمد علیخانی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران است. علیخانی بیشترین نقد را به معاونت حمل و نقل شهرداری تهران در این مدت داشته و معتقد است این معاونت به جای آنکه به امور مهم شهری بپردازد تمرکز خود را بر روی موضوع ساده ای چون طرح ترافیک گذاشته و برای مدیریت شهری حاشیه های زیادی را به دنبال داشته است.

او برای نخستین بار به مهر اعلام کرد زمانی که در دفتر احمد مسجد جامعی آخرین رأی گیری های غیررسمی برای انتخاب شهردار تهران انجام شد، محمدعلی نجفی با ۲۰ رأی به عنوان گزینه نهایی معرفی شد. در حالی که آن زمان همه جا اعلام شد هر ۲۱ منتخب شورای پنجم به نجفی رأی داده اند. با او در خصوص عملکرد یک ساله شورا به گفتگو نشسته ایم که در ذیل می خوانیم:

* ارزیابی کلی تان از عملکرد یک ساله شورا چیست؟ به نظر می آید آنطور که انتظار می رفت شورا در موضوعات حساس منسجم نبوده است.

- نباید یادمان برود که مردم چگونه در صحنه حضور پیدا کردند و چگونه در صف ها پایدار ماندند و در کنار انتخاب رئیس جمهور، اعضای شورای شهر را نیز با رأی بی سابقه و میلیونی انتخاب کردند این اتفاق وظیفه هر کسی که از برایند این رأی بالا آمده را سنگین تر می کند. ما نباید این اتفاق بزرگ را فراموش کنیم و این مسئولیت سنگین را ساده بدانیم. باید بیش از گذشته تلاش کنیم و مراقب باشیم حوادثی که در گذشته اتفاق افتاد به دلیل ضعف نظارتی ما اتفاق نیفتد. ما می بینیم در حادثه تلخی مانند پلاسکو هیئت ملی بررسی یکی از نهادهایی را که مقصر دانسته، شورای شهر است در حالی که شورای شهر هیچ وظیفه اجرایی ندارد اما شورای شهر به دلیل ضعف نظارت مقصر شناخته شده است. بنابراین اگر ما هم به وظایف نظارتی خود درست عمل نکنیم. از گذشته درس نگیریم همین اتفاق برای ما می افتد.

مهمترین وظیفه شورا بعد از انتخاب شهردار، نظارت برعملکرد نهاد اجرایی و توجه به لوایح و طرح های تصویب شده در صحن شورا است. هنوز مدیران و مسئولانی هستند که خیلی به نظارت اعتقاد ندارند و اگر انتقادی مطرح می شود آن را حمله به خود تلقی می کنند و در صدد ضد حمله بر می آیند. این تفکر ریشه در یک مشکل تاریخی دارد که مسئولان به رأی مردم و به دستگاه های نظارتی آن طور که باید احترام نمی گذارند و می بینیم این بی توجهی چه مشکلاتی را مستقیم و غیر مستقیم برای ما مدیریت شهری ایجاد می کند. این مشکل در بعد ملی نیز وجود دارد. اگر ما در جهت خواست مردم حرکت کنیم و پیام آنها را درک کنیم و به دنبال برآورده کردن مطالبات آنها باشیم، بسیاری از مشکلات کم می شود.

ادر این شورا ما دو شهردار انتخاب کردیم، شهردار اول اگر یادتان باشد گفته شد که با ۲۱ رأی انتخاب شده اما برای اولین بار اعلام می کنم که در آن جلسه در دفتر آقای مسجد جامعی که برای آخرین بار راگیری شد، آقای نجفی ۲۰ رأی آورد نه ۲۱ رأی اما گفته شد که ۲۱ عضو منتخب شورا به وی رأی داده اند. البته من خودم به آقای نجفی رأی دادم هرچند که بعداً نظرم عوض شد. قبل از آن نیز گزینه نهایی من برای شهردار بودن فرد دیگری بود منتها برای انسجام شورا و اینکه اکثریت منتخبان آقای نجفی را انتخاب کرده بودند بنده هم به وی رأی دادم و از کاندیدای مورد نظرم خواستم که انصراف بدهند. پیش از من آقای الویری و میرلوحی با وی تماس گرفته بودند اما نامزد مورد نظر قبول نکرده بود که انصراف دهد اما زمانی که من از وی خواستم قبول کردند و من صدای ایشان را روی پخش گذاشتم و اعضا اعلام انصراف ایشان را شنیدند.

در خصوص انتخاب شهردار دوم نیز انسجام خوبی در شورا وجود داشت و آقای افشانی با ۱۹ رأی و با اکثریت قاطع به عنوان شهردار انتخاب شد. بنابراین صحبت شما در خصوص اختلاف نظر را در موضوعات بزرگ قبول ندارم. اختلاف نظر در سطحی که در شورا وجود دارد طبیعی است. حتی در میان یک حزب، یک جریان و یک جبهه اختلاف نظرهایی همیشه وجود داشته اما مهم این است که در موضوعات مهم و کلی اکثریت مان هم عقیده هستیم.

* مثال من برای این تحلیل اختلاف نظر هایی است که در خصوص یک انتخاب وجود دارد و مصداق آن عدم رأی اعضای شورا به محسن هاشمی به عنوان شهردار است؟

- در خصوص آقای هاشمی نیز اکثریت در خصوص اینکه ایشان از شورا نروند و شهردار نشوند اتفاق نظر داشتند. ما اقلیتی بودیم که اعتقاد داریم آقای هاشمی توانایی اداره شهر را به خوبی دارد اما استدلال هایی بود که ایشان نباید از شورا خارج شوند. در حالی که از نظر من اهمیت ندارد که یک نفر از گروه رقیب وارد شورا شود و اینکه یک نفر غیر هم فکر ما وارد شورا شود نه اتفاق بزرگی است و نه می تواند به انسجام ما لطمه ای وارد کند. اتفاقا تضارب آراء بیشتر می شود و امکان نظارت نیز بیشتر است. البته اکثر اعضاء مخالف شهردار شدن آقای هاشمی بودند.

یک نکته‌ای که در آقای هاشمی وجود دارد و داشتن روحیه ای مانند پدرشان است و آن اینکه از در معرض رأی قرار گرفتن هراسی ندارند. ایشان خودشان می دانستند که رأی بالایی ندارند و توصیه شده بود به دلیل آنکه برایشان بد نشود در انتخاب شهردار شرکت نکند. اما گفتند اشکال ندارد می خواهند بدانند چند رأی دارند. این هم شجاعت است. کسی بداند رأی کمی دارد اما خود را از رأی گیری حذف نکند و نگران نباشد با وجود داشتن دو میلیون رأی در تهران در شورا برای شهردار شدن، رأی چندانی ندارد و این را برای خودش افت نداند. این روحیه ایشان همانند پدرشان است. همانطور که آیت الله هاشمی بنا به تکلیف در شرایطی که فضا بر علیه شان مسموم بود، به دلیل احساس تکلیف در رأی گیری در انتخابات شرکت می کردند و از آن ترسی نداشتند.

* خیلی از شهروندان تهرانی گمان می کردند آقای هاشمی ممکن است شهردار تهران شوند و شایددلیل رأی بالای هاشمی نیز همین بود.

- تحلیل ما نیز از میزان رأی آقای هاشمی این بود که مردم دوست دارند ایشان شهردار شود و در نظر سنجی هایی که صورت می گیرد مردم این خواسته را ابراز می کردند. بدنه شهرداری نیز با وی آشنا بود. به هر حال وی در شهرداری کار کرده و جزء مدیران موفق بود. اگر ما می دانستیم خواست مردم چیز دیگری است و مردم نمی خواهند هاشمی شهردار شود شاید ما هم از این پیشنهاد، طرفداری نمی کردیم.

* از بعد نظارتی شورا می گفتید.

- در بعد نظارت، کمیسیون ها به صورت تخصصی ورود پیدا کردند. هرچند اعضای شورا می توانند در همه امور اظهار نظر کنند اما مرسوم این است که از طریق کمیسیون های تخصصی موضوعات دنبال شود. در کمیسیون عمران و حمل و نقل، ما دو موضوع را رصد می کنیم و اقداماتی که در این دو حوزه انجام می شود را نظارت و با بازدیدها، سوالات و تذکرات توجه داریم که طرح ها و لوایح حتما اجرایی شود. ما در حوزه عمران در این مدت تاکنون سه معاون داشتیم، ابتدا آقای جاوید سپس آقای حناچی و طی این مدت نیز آقای معزی مسئولیت این حوزه را برعهده داشتند. در تمام این مدت این معاونان پاسخگو بودند و هرگونه اطلاعاتی که تیم کارشناسی ما نیاز داشت به شورا ارائه می کرد و گزارشات تخصصی نیز ارائه می شد و ما هیچ گونه مشکل نظارتی در این حوزه نداشتیم و هر گونه سوال چه به صورت مکتوب و چه شفاهی و موضوعی مطرح می شد و پاسخ آن را می گرفتیم. این رویه همچنان در معاونت عمرانی ادامه دارد و از نظارت پذیری این حوزه رضایت داریم.

حوزه دیگر معاونت حمل و نقل است که در ابتدا مازیار حسینی این مسئولیت را داشتند. همکاری ایشان با شورا خوب بود. البته در خصوص برخی  قراردادها گزارشات و ابهاماتی وجود داشت که ما به نجفی اعلام کردیم و جلوی این قراردادها گرفته شد. لیست این ۲۰ قراردادمتوقف شده که طی نامه ای به شهردار وقت داده بودم و دستور توقفش داده شد با آمدن آقای  پورسیدآقایی  همان قرار دادها دوباره به جریان افتاد. بدون اینکه ابهامات برطرف شود. این قراردادها مطالعاتی بود و نکته جالب آن که از سال ۹۱ تا سال ۹۵ این معاونت ۶۰ میلیارد پروژه مطالعاتی داشته. باید موضوعات این مطالعات انجام شده به ما ارائه شود. لیست بدهند چه موضوعات با چه مبلغ قراردادی توسط چه شرکت مشاوره ای این مطالعات را طی این سالها انجام داده و حداقل نتیجه هر مطالعه را طی دو صفحه ما اعلام کند. حق ماست که به عنوان یک نهاد نظارتی ۶۰ میلیارد هزینه مطالعات  در حمل و نقل چه تأثیری بر شهر گذاشته است. حداقل این مطالعات این است که ما نباید این راه را اشتباه برویم و اتفاقات بدی که به دلیل انجام کارهای بدون مطالعه افتاده نباید می افتاد و این تناقض دارد. باید متوجه باشیم که نباید مطالعات تکراری انجام شود. این وظیفه ساده نظارتی است اما در برابر این گونه خواسته ها مقاومت می شود. وقتی در برابر یک کار درست مقاومت می شود طبیعی است که ما هم مشکوک و حساس تر می شویم و محکم تر پیگیری می کنیم.

براساس بخشنامه اقای افشانی باید طی یک هفته جواب نامه ها، سئوالات و تذکرات اعضا  داده شود اما برخی نه تنها  پاسخ لازم را نمی دهند بلکه از تذکر در صحن ناراحت می شوند. به اعتقاد من وظیفه همه اعضای شورا این است که به اصلی ترین وظیفه خود که نظارت است درست عمل کنند. حالا اگر به برخی بر می خورد و یا ناراحت می شوند و یا دست به ضد حمله های ناشیانه و عجولانه می زنند سبب نمی شود که ما از مواضع خود در حوزه نظارت کوتاه بیاییم. برخی در واکنش به اتفاقات و حوادثی که  در مسئولیت شان پیش می آید  عذرخواهی می کنند که بهتر است به جای عذرخواهی های مکرر، رویه خود را اصلاح کنند و تلاش کنند آن موضوع را برای مردم جبران کنند. عذرخواهی از ترس و اجبار افکار عمومی کار مهمی نیست.

ما یک تذکر در صحن دادیم ناگهان سیلی از گزارشات به شورا و دفتر بنده سرازیر شد که انشا الله بهتک تک این گزارشات ورود می کنیم و تمام آن را پیگیری و رسیدگی می کنیم. اینکه بعد از این تذکر، کارشناسان زیادی با شورا تماس گرفتند و از این موضوع استقبال کردند نشان می دهد که این تذکر به جا و درست بوده است.

ما در شورای پنجم تلاش کردیم در کمیسیون خودمان اولویت ها را مشخص کنیم. تکمیل و توسعه حمل و نقل عمومی با محوریت مترو و کاهش آلودگی هوا در حوزه حمل و نقل و تکمیل پروژه های نیمه تمام در حوزه عمران اولویت های ماست. در این مدت تلاش شد تا اطلاعات و آمارهای  داده شده در گذشته بررسی، پایش و اصلاح شود. این کار نشان داد ما در چه وضعیتی قرار داریم و طی ۴ سال آینده به کجامی خواهیم برسیم. همچنین مشخص کردیم خطوط مترو چه کمبودهایی دارد و برای تکمیل آن چه میزان اعتبار نیاز است. در حال حاضر برای تکمیل خطوط فعلی و خط ۶ و ۷ به ۲۲ هزار میلیارد تومان نیاز داریم که با اعتباری که بودجه سالیانه پیش بینی شده کار چندانی نمی توان کرد. بنابراین باید از ظرفیت های قانونی خود استفاده کنیم. شورای اقتصاد مصوب کرده دو هزار واگن برای مترو کلانشهرها خریداری شود. در این مدت با پیگیری ها و جلساتی که آقای هاشمی، کمیسیون عمران و حمل و نقل با برخی از مسئولان از جمله معاون اول رئیس جمهور داشته ایم تلاش شده موانع تحقق این مصوبه رفع و سهم تهران از این واگن ها، نقد شود. قرارداد نهایی ۶۳۰ واگن به تأیید شورای اقتصاد رسیده و همچنین تلاش می شود تا این ۶۳۰ واگن به ۸۰۰ واگن افزایش خواهد یافت. خوشبختانه برنده مناقصه که یک شرکت چینی است با شرکت واگن سازی تهران شریک بوده و این موضوع می تواند بر سرعت کار موثر باشد.  اگر آن زمان برخورد سیاسی با تحویل واگن ها نمی شد الان باید واگن های جدیدی به متروی تهران تزریق می شد

البته مصوبه خرید واگن ها مربوط به سال ۹۵ است و اگر آن زمان برخورد سیاسی نمی شد، الان باید واگن های جدید به مترو تهران تحویل شده بود. این پیگیری های ما نیز ممکن است در آخرین سال شورای پنجم و یا حتی بعد از عمر شورای پنجم به نتیجه برسد. ما این کار را برای مردم تهران انجام می دهیم و مهم نیست به نام ما و یا نام دیگران ثبت شود. همچنین در بند «ق» بودجه نیز وزارت نفت باید کمک هایی به حمل و نقل عمومی انجام دهد که شورا نیز آن را پیگیری می کند. البته این کارها وظیفه اصلی معاونت حمل و نقل است، در حالی که این معاونت طی ماه های گذشته تمام کارهای اصلی خود را تعطیل کرده و تمرکز خود را بر موضوع ساده و کوچک طرح ترافیک گذاشته است.

واحد اجرایی طرح ترافیک یک واحد کوچک از سازمان ترافیک است. من اولین حضورم در معاونت در سال ۷۲ همین بخش صدور طرح ترافیک بود بنابراین می دانم چه کار ساده و کوچکی است. در زمان ما تمام این پروسه مکانیزه شد. مراجعه حضوری را حذف کردیم و بدون حاشیه سهمیه رسانه ها و نهادها را به آن تحویل می دادیم. رضایت کاملی نیز وجود داشت و هنوز هم خدابیامرزی آن برای ما وجود دارد. چرا باید چنین کار ساده ای در سطح معاونت شهردار پیگیر شود. وقت شورا راهم بگیرند. نارضایتی ها به حد اعلا برسد حتی قراردادی با یک نفر همکار سابق خودشان ببندند که هیچ شناختی از این روند ندارد و تنها بیاید خبرنگار بودن و یا نبودن آن را تشخیص دهد. آن هم در نهایت به رضایت اهالی رسانه ختم نشود. بسیاری از اهالی رسانه نتوانند طرح بگیرند و همه کسانی که طی این سالها با شناخت کامل این پروسه را انجام می دادند از کار کنار گذاشته شوند. جالب آنکه مصوبه شورا در این رابطه را به طور کامل اجرا نکرده و از اعلام نام رسانه  هم خودداری کنند. انگار هیچ کس در درون سازمان ترافیک کاری به این سادگی را بلد نیست و حتما باید کار با قرارداد میلیونی،به دوستانشان واگذار  شود.

این در حالی است که ما در معاونت حمل و نقل کارهای زمین مانده زیادی داریم. هزار میلیارد از بودجه سال ۹۷ از محل پارک حاشیه ای است. ۵ ماه از سال گذشته، هنوز مصوبه شورا در خصوص الزام شهرداری به ساماندهی پارک حاشیه ای عملی نشده است ، یک ریال هم کسب درآمد نشده است. پارکومتر های قدیمی هم در این مدت بلااستفاده مانده و شهروندان نیز از آن استفاده نمی کنند . بنابراین از این محل یک ریال درآمد نداشته ایم. در حالی که می توان از پارک حاشیه ای بدون آنکه ریالی هزینه شود روزی ۱۱ میلیارد تومان کسب درآمد کرد. ما می گوییم نصف این رقم را در نظر بگیریم . ببینیم از ابتدای سال تا به امروز چه منبع درآمدی از شهر دریغ شده است. در خصوص طرح ترافیک نیز در بودجه سال ۹۷، ۴۷۰ میلیارد تومان درآمد پیش بینی شده که به نظر می رسد با توجه به آماده نبودن زیرساخت ها تنها  نیمی از آن تا پایان سال محقق شود.

معاونت حمل و نقل طی ماه‌های گذشته تمام کارهای اصلی را تعطیل کرده و تمرکز خود را بر موضوع ساده و کوچک طرح ترافیک گذاشته است

به جای آنکه ما در این مدت به مسائل مهم شهر در این حوزه ورود کنیم به مسائل پیش پا افتاده پرداخته ایم وقت شورا را برای جواب دادن به حاشیه ها گرفته ایم. با شیوه هایغیر منطقی با مصوبات شورا مخالفت کرده و آن را اجرایی نکردیم. این روش های غیر منطقی ما را به عقب می راند. ما برای تکمیل مترو نیاز به ۲۲ هزار میلیارد اعتبار داریم که با این نگاه ها تأمین این اعتبارات سخت  و غیر ممکن خواهد بود. آن وقت وانمود می کنند این اختلافات شخصی است در حالی که ما به دنبال تحقق اولویت های شهر و پاسخ به نیازهای مردم هستیم.

*با این وجود براساس صحبت های شما خیلی هم مدیران نظارت پذیر و بدخط نیستند

این طور نیست ما همه را به خط می کنیم. این طور نیست که بدون نظارت هر  کاری بخواهند انجام دهند. این مسئله شخصی نیست و ما اختلاف نظر شخصی نداریم. تمام مسائل اعلام شده مسائل کاری است. باید فعالیت ها براساس اولویت های اصلی شهر انجام شود.