نیویورک تایمز: منافع استراتژیک، دلیل اختلاف برجامی اروپا و آمریکا/ ترامپ اصولگرایان ایران را تقویت کرده

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از انتخاب، نیویورک تایمز ادامه داد: در عین حال کشورهای پیشتاز در اروپا با تلاش برای حفظ توافق هسته ای، در حال ایجاد یک سیستم پرداخت جایگزین برای سوییفت هستند که تحت سلطه آمریکایی هاست. همزمان با آن اروپایی ها در حال فشار آوردن بر تهران هستند تا کاملا به الزامات توافق هسته ای پایبند بماند تا به آمریکا و اسراییل بهانه ای برای آغاز جنگ علیه ایران ندهند، نگرانی ای که رو به افزایش است.

همچنان اروپایی ها به ایران وعده می دهند که با حفظ آرامش خود منتظر به سر رسیدن دوره ترامپ بماند با این امید که وی باز دیگر در انتخابات رای نیاورد. البته این تفکر امیدوارانه ای است اما تشدید سیاست های خصمانه علیه ایران در حال تعمیق شکاف میان اروپا و آمریکاست. ماه گذشته جان بولتن، مشاور امنیت ملی آمریکا، با ضعیف خواندن عملکرد اروپایی ها گفت که به اروپا یا هیچ کشور دیگری اجازه نمی دهیم که از تحریم ها فرار کند.

مدیر موسسه امور امنیت بین المللی در برلین معتقد است که خروج ترامپ از توافق هسته ای با ایران موجب تعمیق شکاف بین آمریکا و اروپا شده و بعید است مادامی که ترامپ بر سر کار است، این شکاف رفع شود. وی می گوید میان اروپا و آمریکا صرفا یک تفاوت روش ساده موجود نیست بلکه هر دو تلاش فعالانه ای علیه سیاست های یکدیگر در حوزه ای هستند که از اهمیت استراتژیک برای هر دو طرف برخوردار است.

او ادامه می دهد که نزاع بر سر توافق هسته ای با ایران، محرک اصلی تقاضا برای استقلال راهبردی از آمریکاست و اختلاف تظر جدی تری در اتحاد غرب نسبت به حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ را نشان می دهد. تحریم های اخیر ایالات متحده علیه ایران که قرار است از ۱۳ آبان اجرایی شوند، سخت ترین تحریم ها در تاریخ خواهند بود و صنعت نفت و بانک مرکزی ایران را هدف قرار خواهند داد. فروش نفت خام و محصولات پتروشیمی ایران به شدت محدود خواهد شد و موسسات اروپایی در صورت انجام معاملات مالی با بانک مرکزی ایران و سایر شرکت های ایرانی با جریمه هایی مواجه خواهند شد.

برای دوری از این جریمه ها، اروپایی ها به دنبال تاسیس یک نظام پرداخت جایگزین هستند که امکان پرداخت برای صادرات و واردات مشروع با ایران را میسر کند. این مکانیزم مبتنی بر نوعی تهاتر است که به جای ایجاد مبادلات بانکی، تهاتر میان پرداخت های یورویی صادرات و واردات را ممکن می سازد. هدف اصلی این است که به ایران امکان ادامه فروش نفت داده شود که اقتصادش به آن وابسته است، این دقیقا همان دلیل تشدید تحریم ها توسط واشنگتن است.

اما معلوم نیست که تلاش های اروپا نتیجه بخش باشد. شرکت های بزرگ چندملیتی مانند رنو، پژو، توتال، زیمنس و ... می گویند که نمی توانند ریسک تحریم های آمریکا را بپذیرند. از ماه آگوست صادرات نفت ایران افت محسوسی داشته که موجب تشدید فشار بر حامیان برجام وتقویت موضع اصولگرایانی شده که خواهان خروج از برجام و ادامه غنی سازی اورانیوم هستند. الی گرانمایه از شورای روابط خارجی اروپا می گوید که نخستین هدف اتحادیه اروپا ایجاد راهی آبرومندانه برای نگه داشتن ایران در توافق هسته ای است. اروپایی ها همراه با روسیه و چین در حال ایجاد بسته ای اقتصادی برای ایران هستند و در عین حال تلاش دارند مشوق هایی برای ماندن ایران در برجام پس از ۱۳ آبان ارائه کنند.

همچنین اروپایی ها تلاش دارند شرکتهای کوچک و متوسطی را که ارتباط زیادی با بازار آمریکا ندارند به ادامه همکاری با تهران ترغیب کنند. پرسش این است که دولت ترامپ برای اعمال تحریم ها تا کجا پیش می رود و اینکه آیا استثنائاتی در این مسیر قائل خواهد شد؟ گرانمایه معتقد است که در صورت شکست توافق، ایران به طور حتم برنامه هسته ای خود را ادامه خواهد داد. این امر شرایط را به قبل از سال ۲۰۱۳ برمی گرداند که مطلوب اروپایی ها نیست. با احتساب تنش ها میان ایران و اعراب خلیج فارس و اسرایبل، در این صورت وقوع جنگ بعید نخواهد بود.

رویارویی با ایران در سوریه به اسراییل بهانه برای بمباران تاسیسات هسته ای ایران را می دهد. این خواسته اسراییل قبل از توافق هسته ای بود و هرچند اوباما در آن زمان مانع اسراییل شد، معلوم نیست ترامپ هم مانع آنها شود. اروپایی ها به ایران می گویند که توافق هسته ای صرفا یک قرارداد اقتصادی نیست و آثار سیاسی و امنیتی نیز دارد.

آمریکایی ها معتقدند توافق هسته ای ناکارآمد بوده است چرا که سایر جوانب مثل اقدامات ایران در منطقه و حمایت از گروه ها و حکومت های نامطلوب از نڟر آمریکا مانند دولت سوریه، حزب الله و حماس را پوشش نداده است. اما اروپایی ها معتقدند آمریکا برای مقابله با تاثیرگذاری ایران کاری انجام نداده است. این تلاش اروپایی ها بوده تا زمینه را برای گفتگو با ایران و بازیگران متطقه ای فراهم کنند و بر ایران فشار آورده اند تا درباره عملکردش در سوریه و عراق و لبنان پاسخگو باشد. یک تفاوت بزرگ دیگر نیز به نظر گرانمایه وجود دارد. در حالی که آمریکا شاهد اختلاف نظر در ایران نیست، اروپایی ها به وجود احزاب رقیب در ایران قائل هستند.

اروپایی ها به دنبال حمایت صداهایی در ایران هستند که به نظرشان میانه رو بوده و جایگاهشان به علت سیاست ترامپ تضعیف شده است. برخی تحلیلگران معتقدند ترامپ به دنبال راه انداختن یک جنگ جدید در خاور میانه است. پمپئو و بولتن در حال ربط دادن ایران به القاعده، داعش و گروه های تروریستی هستند و بر تبلیغات ضد ایرانی افزوده اند. این تنش ها با شروع تحریم ها تشدید شده و احتمال برخوردهای نظامی را بالا برده است. این چیزی است که اروپایی ها از آن وحشت دارند و به همین علت ایران را به پیروی از توافق هسته ای و منتظر تغییر دولت آمریکا ماندن تشویق می کنند.