چالش بر سر دفع زباله‎های بیمارستانی؛ از انکار وزارت بهداشت تا اصرار سازمان محیط زیست

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از پانا ،طبق قانون مدیریت پسماند مصوب سال ۱۳۸۳ و ضوابط و روش مدیریت اجرایی پسماند پزشکی مصوب سال ۱۳۸۶، قانونگذار صراحتاً وظایف و تکالیف دستگاه‌ها و نهادهای ذی مدخل را تعیین کرده است. این قانون می‌گوید مسئولیت نظارت بر مدیریت پسماندهای بیمارستانی و چگونگی بی‌خطرسازی پسماندهای بیمارستانی با وزارت بهداشت است و مسئولیت تشخیص حد آلایندگی زیست محیطی پسماندهای بیمارستانی برعهده سازمان محیط زیست قرار دارد.

البته محمدحسین بازگیر، رئیس اداره محیط زیست شهر تهران نیز با تأکید بر اینکه بر اساس قانون مدیریت پسماند متولی و مسئول مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی، تولیدکننده پسماند است، به پانا می‌گوید: کار تفکیک باید از زمان تولید پسماند آغاز شود و بیمارستان‌ها به پرسنل خود آموزش‌های لازم را ارائه دهند. پسماندهای بیمارستانی باید در ظروف جداگانه با رنگ‌بندی‌های مشخص، نگهداری شوند و بر روی آنها برچسب زده شود و کار بی‌خطر‌سازی به وسیله دستگاه‌های اتوکلاو انجام شود تا پسماندهای پزشکی عاری از هر گونه میکروب و عوامل بیماری‌زا شوند و در نهایت پسماندها باید به پیمانکار ذی‌صلاح تحویل داده شود.

با توجه به اینکه قانون می‌گوید مسئولیت تولید پسماندهای پزشکی و بی‌خطرسازی آن بر عهده وزارت بهداشت قرار دارد اما ظاهرا وزارت بهداشت از این کار سر باز می‌زند زیرا اعضای شورای شهر تهران اعلام می‌کنند که مدیریت پسماندهای پزشکی به درستی انجام‌ نمی‌شود و بارها در صحن شورای شهر تهران در این‌باره هشدار داده‌اند. به‌طوری که چندی پیش زهرا صدراعظم نوری، رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران در جلسه شورای شهر تهران اعلام کرد که روزانه 107 تن زباله بیمارستانی از حدود 7 هزار مرکز درمانی در پایتخت جمع‌آوری می‌شود.

صدراعظم نوری می‌گوید: وجود تعارضات میان دستگاه‌ها، زمینه مناسبی را برای موج سواری قانون گریزان و سوداگران سلامت فراهم کرده است به صورتی که از ۱۰۷ تن زباله، تنها ۷۸ تن، آن هم فقط به تعداد ۱۵۵۳ مرکز از ۷ هزار مرکز درمانی از سوی شهرداری دریافت و به مراکز دفن بهداشتی منتقل می‌شود و ما بقی به دلیل تعهد نداشتن تولیدکنندگان برای سلامت جامعه، انعقاد قرارداد با شهرداری و فرار از پرداخت تعرفه جمع‌آوری و دفن بهداشتی، با پسماند عادی مخلوط و در شهر رها می‌شوند.

البته سید حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت نیز پیشتر درباره انتقادات اعضای شورای شهر به موضوع تفکیک نکردن زباله‌های بیمارستانی به پاناگفت که اگر بحث جدیدی در این زمینه پیش آمده است، باید بررسی شود و نمی‌دانم که تا چه حدی این ادعا درست باشد بررسی کنیم تا ببینم صحت چنین موضوعی تا چه حد است.

اما عمق فاجعه زمانی هولناک‌تر می‌شود که بر اساس اعلام سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان مرجع ذی‌صلاح تأیید کننده بی‌خطرسازی پسماندهای ویژه و تبدیل به پسماند عادی، تفکیک پسماند در تعداد بسیار محدودی از بیمارستان‌ها به صورت قابل قبول انجام می‌شود و در بقیه نامطلوب گزارش شده است و از سوی دیگر با وجود دستگاه‌های بی‌خطرساز، صراحتاً به عدم تأیید بی‌خطر شدن پسماندهای پزشکی اشاره شده است. رئیس اداره محیط زیست شهر تهران در این‌باره می‌گوید: بیمارستان‌ها زیرساخت‌های اولیه را فراهم کرده‌اند و بسیاری از آنها دستگاه‌های اتوکلاو و امحای شیمیایی را دارند که کار بی‌خطرسازی پسماند را به خوبی انجام می‌دهند اما خیلی از بیمارستان‌ها هم هستند که مراحل مذکور را به درستی انجام نمی‌دهند و پسماندها با هم مخلوط می‌شود.

بازگیر درباره نظارت محیط زیست بر مدیریت پسماندهای بیمارستانی می‌گوید: ناظر اولیه بر قانون مدیریت پسماند بیمارستانی، نیروهای مراکز بهداشتی و دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند و کارشناسان محیط زیست نیز به‌طور مستمر به مراکز درمانی اعزام می‌شوند و بر عملکرد این مراکز در چرخه بی‌خطرسازی پسماندهای بیمارستانی نظارت دارند و اگر مرکزی کار بی‌خطرسازی پسماند بیمارستانی را به‌درستی انجام ندهد با آن برخورد می‌شود.

او می‌گوید: مطابق قانون مجازات اسلامی بی‌خطر نکردن پسماندهای عفونی و به خطر انداختن سلامتی، بهداشت و محیط زیست جامعه جرم است.

عواقب بی‌خطر نشدن پسماندهای ویژه و دفع نادرست آن‌ها، در بلند مدت آثار مخربی بر محیط زیست و در نتیجه سلامت افراد جامعه می‌گذارد بنابراین غفلت و پاسکاری‌های مسئولان در این حوزه و انداختن وظایف خود بر دیگران تنها محیط زیست و سلامت مردم را بیش از پیش به خطر می‌اندازد.