پیش بینی دو تحلیگر غربی از آینده برجام/ فرارو: اروپا برجام را حفظ خواهد کرد/ لوب: اگر عربستان وارد جنگ با ایران شود برجام از بین می‌رود
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبر فوری، سال 2018 کمتر از یک هفته دیگر به اتمام می‌رسد و سال جدید میلادی آغاز می‌شود. در سال اخیر، تحولات سیاسی مهم در گوشه و کنار دنیا رخ داد. از اقدامات عجیب دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا گرفته که از برجام خارج شد و با کره شمالی وارد گفتگو گردید تا شورش جلیقه زردها در فرانسه.
مذاکرات ایران و اروپا بر سر بسته حمایتی اروپا از توافق هسته ای، انتخابات پارلمانی مختلف در کشورهای اروپایی، سرانجام اعتراضات جلیقه زردها در فرانسه و مهم تر از همه سریال تصمیمات یکباره دونالد ترامپ همگی می‌توانند سال میلادی پیش رو را خاص کنند.
پروفسور وینسنت فرارو استاد علوم سیاسی در کالج مونت هولیوک ماساچوست آمریکا است. تخصص او تغییرات روابط بین المللی پس از جنگ سرد است. پروفسور فرارو قبلا به عنوان مشاور علمی انجمن ملل متحد مشغول به کار بوده است.
جیم لوب هم روزنامه نگار مشهور آمریکایی و مسئول دفتر واشنگتن روزنامه اینتر پرس IPS از سال ۱۹۸۹ تا کنون است. او یکی از منتقدان سرسخت ترامپ در زمینه سیاست خارجی است و در این زمینه مقالات بسیاری را نگاشته است.
متن این گفتگو با این دو تحلیگر غربی در ادامه آمده است؛
با توجه به اتفاقاتی که در سال 2018 رخ داد( از جمله خروج آمریکا از برجام و تلاش اروپا برای حفظ آن از طریق طرح حمایتی SPV) آیا امیدی است که جامعه جهانی آمریکا را مجبور کند که به برجام بازگردد؟ آیا در سال 2019 می‌توان امیدوار بود که برجام حفظ شود و بدون حضور آمریکا ادامه یابد یا باید شاهد مرگ برجام باشیم؟
وینسنت فرارو: پاسخ به قسمت اول این سوال بسیار مشکل است. رئیس جمهور ترامپ ثابت کرده است که یک سیاستمدار دمدمی مزاج و فریبکار است و اصولا هیچ رویکرد مشخصی در سایست خارجی ندارد، علاوه بر این، هیچ تلقی و مفهومی نزد او از سیاست خارجی موجود نیست.
روابط بین الملل اصولا مانند بازی شطرنج است. اما رئیس جمهور ترامپ شطرنج بازی نمی‌کند. او حتی دومینو هم بازی نمی کند سطح سیاست خارجی او و تلقی اش از روابط بین الملل انقدر پایین است که در واقع گویی دوز بازی می کند. تلقی او از سایست خارجی بسیار محدود و ابتدایی است و بنابراین تعیین اتفاقات آینده در مورد برجام سخت است.
من معتقد هستم که اروپایی‌ها و ایران سعی خواهند کرد که برجام را زنده نگه دارند و البته موفق به این امر هم خواهند شد، زیرا این امر برای هر دوی آنها حیاتی است. تهدیدات ترامپ در مورد تحریمها و مجازات کسانی که این تحریمها را نقض می‌کنند، توخالی است. در همین سال 2018 او تحریم های نفتی را که آنقدر به آن می نازید و آن را علت نابودی ایران می‌دانست، برای 8 کشور که 80 درصد از صادرات نفت ایران را تشکیل می‌دهند، لغو کرد. حتی اگر دوره معافیت این کشورها از تحریمهای آمریکا تمام شود، باز این کشورها به آسانی می‌توانند محدودیت ها و تحریمهای آمریکا را دور بزنند. چون مقامات ایالتی آمریکا و حتی کنگره قانع نشده اند که باید ایران را تحریم نفتی کرد و ترامپ هم نمی‌تواند آنها را مجبور به قطع روابط با ایران کند.
جیم لوب: من فکر می کنم اروپا می‌تواند برجام را بدون همراهی آمریکا هم ادامه دهد البته به دو شرط . اول اینکه اتحادیه اروپا باید بتواند تجارت خود را با ایران به میزان قابل ملاحظه ای ادامه دهد و طرح حمایتی خود از ارتباط اقتصادی و تجاری با ایران را به اجرا رساند و دوم اینکه دولت ترامپ همچنان معافیت کشورهای وارد کننده نفت ایران تمدید کند ( که به نظر می‌رسد این اتفاق خواهد افتاد).
البته در این راه مشکلاتی می‌تواند وجود داشته باشد و احتمالا حوادثی می‌تواند این مسیر را به سرانجام برساند. اگر یک درگیری نظامی میان ایران و کشوری که ارتباط نزدیکی با دولت ترامپ دارد مانند اسرائیل، عربستان سعودی یا امارات متحده عربی این امر می‌تواند برجام را از بین ببرد. که البته بعید است چنین اتفاقی بیفتد.
در سال 2018، بسیاری از سیاستمداران و تحلیلگران در مورد وقوع جهان جنگ هسته‌ای آمریکا، روسیه و چین و... هشدار دادند. از سوی دیگر، ما شاهد مذاکرات بی‌سابقه و تاریخی مانند مذاکرات صلح بین ایالات متحده آمریکا و کره شمالی بودیم. در مورد سال آینده چه فکری می‌کنید؟ احتمال اینکه در سال 2019 جنگ بزرگی اتفاق بیفتد وجود دارد یا جهان به سمت صلح حرکت خواهد کرد؟
فرارو: به طور کلی، من معتقدم که ایالات متحده باید تعهدات و سیاستهای خود را در خارج از کشور متوقف کند، چرا که آنها عموما بی‌فاید، آسیب زننده و غیرقابل تحمل هستند.
اما به این علت که ترامپ یک سیاستمدار خبره نیست ممکن است در عقب نشینی یکپارچه و منسجم از سیاستهایش دچار اشتباه شود و منجر به برداشتهای اشتباه و سوتفاهم های فراوانی شود. به نظر می‌رسد که ترامپ معتقد باشد که می‌تواند تعهدات و سیاستهای ایالات متحده را بدون تغییر پیکره بندی قدرت در جهان به عقب بر گرداند. او دیدگاه ساده و عقب مانده ای را در رابطه با نظم جهانی دارد و گمان می‌کند که ایالات متحده هنوز هم همان قدر قدرتمند است که در سال 1991 بود. بنابراین تغییر سیاستهای خارجی و تعهدات آمریکا احتمالا مکان های بسیاری در جهان را ( از جمله اوکراین، دریای جنوبی چین، تایوان، ونزوئلا و خاورمیانه) دچار سوء تفاهم کرده و منجر به درگیری های مختلف بین گروههای متحد آمریکا و مخالفان او شود.
من معتقد نیستم که ترامپ خواهان درگیری خارجی با سایر کشورها است. او ترسوتر از این است که یک منازعه یا درگیری نظامی خارجی را آغاز کند. اما ممکن است به علت همین سیاستهای اشتباه و غیر حرفه ای در برخی مناطق مشکلاتی به وجود بیاید.
لوب: من فکر می‌کنم نمی‌توان وقایع آینده را به طور دقیق و مناسبی پیش بینی کرد. به ویژه وقتی در راس آمریکا شخصی مانند ترامپ حضور داشته باشد. دستور ترامپ مبنی بر خروج غیر منتظره نیروهای آمریکا از سوریه، اخراج یا استعفای مقامات کلیدی آمریکا، به ویژه وزیر دفاع. جیمز ماتیس و برت مک گورک (نماینده مستعفی آمریکا در ائتلاف به اصطلاح مبارزه با داعش)، مشخص می‌کند که ترامپ چقدرغیر قابل پیش بینی و همچنین تک رو و منزوی شده است.
این خودمحوری بودن ترامپ همراه شده است با همراهی و اعتمادش به برخی از تندروترین سیاستمداران جهان. نزدیکترین مشاوران رئیس جمهور امریکا، بویژه مشاور امنیتی او، جان بولتون و وزیر امور خارجه‌اش مایک پومپئو، او را به سمت یک سیاست خارجی تهاجمی و تند بیشتر به ویژه در برابر ایران سوق می‌دهند. آنها بالقوه می‌توانند بر روی ترامپ تاثیر گذارند و او را به سمت آغاز یک جنگ بزرگ هدایت کنند اما مشخص نیست که ترامپ همیشه تابع آنها باشد.
