پیامدهای مخرب تمایل کودکان به استفاده از فیلترشکن

به گزارش اقتصاد نیوز و به نقل از گجت نیوز، بسیاری از خانواده‌ها با استفاده از تبلت‌ها و گوشی های موبایل فرزندانشان را سرگرم می‌کنند، اما به دلیل خستگی و مشغله‌های کاری نمی‌توانند نظارت خوبی بر عملکرد فرزندانشان در دنیای مجازی داشته باشند. از این رو کودکان بدون هیچ ناظری وارد دنیای مجازی می‌شوند که محتواهای نامناسب آن‌ پیامد‌های روحی و روانی را برای آن‌ها به دنبال خواهد داشت. در این مقاله سعی داریم پیامد‌ها و آثار مخرب فیلترینگ بر رشد کودکان را بررسی کنیم.

امروزه در کشورمان حوزه‌های فیلترینگ گسترش یافته و حتی برخی از بازی‌ها و اپلکیشن های شبکه اجتماعی نیز فیلتر شده‌اند. به همین دلیل کودکان و نوجوانان برای دسترسی به اپلیکیشن‌ها و بازی‌های مختلف از فیلترشکن استفاده می‌کنند و به دنیای جدیدی وارد می‌شوند. از طرفی خانواده‌ها نیز به دلیل مشکلات و مشغله‌های کاری نظارت کمتری بر فعالیت کودکانشان دارند و حتی برخی افراد از وجود فیلترشکن‌ها مطلع نیستند. این ناآگاهی پیامدهای بسیار بدی را برای کودکان و جامعه ایرانی به همراه خواهد داشت. بدون شک با گسترش فیلترینگ، کاربران ایرانی اعم از بزرگسالان و به ویژه کودکان بیشتر به استفاده از فیلترشکن ترغیب می‌شوند. به همین دلیل کارشناسان حوزه فرهنگ و فناوری باید رویه خود را نسبت به این موضوع تغییر دهند؛ زیرا افزایش فیلترینگ با افزایش استفاده کودکان از فیلترشکن رابطه مستقیم دارد.

فیلترینگ عواقب بدی برای کودکان دارد

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که افزایش فیلترینگ پیامدهای مخربی را برای کودکان به همراه دارد. کارشناسان 3 پیامد اصلی آن را به شرح زیر عنوان کردند:

1.‌ بسیاری از فیلترشکن‌ها سایت‌های مستهجن را تبلیغ می‌کنند و کاربران را به سمت بازدید این صفحه‌ها تشویق می‌کنند.

2. برخی از فیلترشکن‌ها حریم خصوصی کاربران را برای دسترسی سودجویان فراهم می‌کنند که بسیاری از کودکان و نوجوانان با چنین مسائلی آشنایی ندارند و ممکن است تصاویر خانوادگی و شخصی آن‌ها مورد سوءاستفاده قرار بگیرد.

3. بسیاری از کودکان بر حسب کنجکاوی از فیلترشکن‌هایی که روی گوشی و تبلت آن‌ها نصب شده است، استفاده می‌کنند که آن‌ها را با بخش‌های منفی فضای مجازی آشنا می‌کند.

در همین رابطه بسیاری از روانشناسان از عواقب بد فیلترشکن‌ها به خانواده‌ها هشدار می‌دهند تا نظارت دقیقی بر عملکرد کودکان خود داشته باشند.

بلوغ زودرس جنسی در انتظار کودکان

روانشناسان بر این باورند که کودکان از ذهنی پاک و سالم برخوردارند، اما در زمان استفاده از فیلترشکن‌ها با محتواهای بسیار بدی مواجه می‌شوند که روی ذهن آن‌ها تاثیر منفی می‌گذارد؛ زیرا ذهن آن‌ها آمادگی تحلیل چنین محتواهایی را ندارد و بلوغ زودرس جنسی کودکان و منزوی شدن آن‌ها را به همراه خواهد داشت. همچنین کودکان هنگام آشنایی با محتواهای هنجارشکنانه دچار سردرگمی، احساس گناه و درگیری‌های ذهنی می‌شوند که می‌تواند بر کیفیت تحصیلی و روابط اجتماعی آن‌ها تاثیر منفی بگذارد.

گروه دیگری از روانشناسان اعتقاد دارند که محتواهای نامناسب می‌توانند خشونت‌های کلامی و عملی را در کودکان تشدید کنند؛ زیرا کودکان نمی‌توانند مجازی بودن یا غیرواقعی بودن این محتواها را درک و تحلیل کنند. همچنین خانواده‌ها روی فرزندان خود نظارت لازم را ندارند و این در شرایطی است که کودکان خارجی از سوی خانواده‌ها به شدت نظارت می‌شوند. گفتنی است میزان فیلترینگ در کشور ما نسبت به سایر کشورها بیشتر بوده و برای دسترسی به منابع خارجی به استفاده از فیلترشکن نیاز است.

آیا فیلترشکن‌ها باید فیلتر شوند؟

در حال حاضر این سوال مطرح می‌شود که آیا برای جلوگیری از این پیامد‌ها باید فیلترشکن‌ها نیز فیلتر شوند؟ کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات در این خصوص عنوان می‌کنند تجربه فیلترینگ در ایران نشان می‌دهد که فیلتر کردن فیلترشکن‌ها همیشه امکان‌پذیر نخواهد بود و همچنین خانوادها نیز به دلیل مشکلات و مشغله‌های کاری نمی‌توانند به درستی روی گجت‌های فرزندانشان نظارت کنند. از این رو کارشناسان اجتماعی و تربیتی عنوان می‌کنند به جای گسترش محدودیت‌ها، می‌بایست راه‌های جایگزینی اندیشیده شود. این راهکارهای جایگزین به شرح زیر است:

1. ‌میزان فیلترینگ فضای مجازی کشور نباید گسترده شود که حتی کاربران برای استفاده از برنامه‌های معمولی نیز به استفاده از فیلترشکن مجبور شوند؛ زیرا چنین محدودیت‌هایی به خصوص کودکان را به استفاده از فیلترشکن ترغیب می‌کند تا محدودیت‌ها را دور بزنند.

2. کارشناسان معتقدند که باید میزان تولید محتوا برای کودکان در جامعه افزایش پیدا کند تا آن‌ها برای محتوای مناسب خود در فضاهای خارج از ایران جست‌وجو نکنند. البته نباید محتواهای خارجی حذف شود، بلکه باید در یک فضای رقابتی محتوایی بهتر از نمونه خارجی در داخل کشور تولید شود تا کاربران از آن استقبال کنند. هرچند برخی از سازمان‌ها برای چنین موضوع‌هایی بودجه‌های زیادی را دریافت کردند، اما تاکنون اقدام‌های موثری انجام نشده است.