گوگل کروم در آستانه تغییرات بزرگ

به گزارش اقتصاد نیوز و به نقل از زومیت، غول موتور جست‌وجو، برای به‌روزرسانی بعدی مرورگر خود، چند تغییر را پیشنهاد داده است که اگر به‌صورت اعلام‌شده اجرا شوند، فرایند مسدودسازی تبلیغات را در تمامی مرورگرهای مبتنی بر موتور کرومیوم، تحت تأثیر قرار خواهد داد. تأثیر تغییرات آتی، فقط بر افزونه‌های مسدودکننده‌ی تبلیغات نخواهد بود. دیگر پروژه‌ها همچون NoScript و بازه‌ی عظیمی از افزونه‌های دیگر نیز (طبق گفته‌ی سازنده‌هایشان) تحت تأثیر قرار خواهند گرفت.

گوگل، تغییرات مورد نظر خود را در سندی با نام Mabifest V3 منتشر کرده است. موارد منتشرشده، بیش از همه روی اصول کاری افزونه‌ها تأثیر خواهد داشت. به‌عنوان مثال، پس از تغییرات جدید، دیگر افزونه‌ها قادر نخواهند بود که کدهای مورد نظر خود را از سرورهای دیگر در کروم بارگذاری کنند یا به‌صورت اتوماتیک، روی همه‌ی وبسایت‌ها اجرا شوند. به‌بیان‌دیگر، کاربران امکان خواهند داشت که از همان ابتدا، اجرای افزونه روی همه‌ی سایت‌ها، یا تنها سایت‌ها محدود را انتخاب کنند.

بزرگ‌ترین مشکل احتمالی در برنامه‌های پیش‌روی گوگل، محدود یا ممنوع کردن webRequest API است. وب‌ریکوئست به افزونه‌ها امکان می‌دهد تا هر درخواست شبکه را از سوی شبکه‌ی مورد نظارت خود بررسی کرده و نسبت به اقدامات پیرامون آن، تصمیم‌گیری کنند. درخواست‌های ارسال‌شده را می‌توان بهینه‌سازی کرد تا در هر شرایط خاص، مرورگر رفتاری مخصوص از خود نشان دهد. افزونه‌های مسدودکننده‌ی تبلیغات، مسدودکننده‌ی اسکریپت و تعدادی از افزونه‌های متمرکز روی بحث حریم خصوصی، همگی از این قابلیت استفاده می‌کنند.

گوگل قصد دارد وب‌ریکوئست‌ها را با API جدید با نام declarativeNetRequest جایگزین کند. استفاده از API قدیمی به این معنا بود که مرورگر از افزونه بپرسد محتوا به چه صورت نمایش داده شود. درمقابل، سیستم جدید، افزونه را محبور می‌کند که نحوه‌ی کار خود را برای افزونه توضیح دهد. مشکل اصلی آنجا است که API جدید، نسبت به مدل قدیمی کارایی کمتری دارد. درحال‌حاضر نیز افزونه‌های محدودیت‌های متنوعی برای فیلتر کردن محتوا دارند که در نوع خود، به اجرای آن‌ها ضربه می‌زند.

باتوجه‌به تمامی موارد گفته‌شده، توسعه‌دهنده‌های افزونه اکنون نظراتی کاملا منفی نسبت به تغییرات آتی دارند. به‌عنوان مثال، محدودیت سفت و سخت روی آدرس‌های مسدودشده یا منتقل‌شده در افزونه‌ها، تقریبا از سوی همه‌ی افراد حاضر در فروم‌های مرتبط با توسعه‌ی کرومیوم، مورد نقد قرار گرفته‌اند. توسعه‌دهندگان افزونه‌های ضدفیشینگ و ضدهرزنامه نیز با تغییرات آتی مشکل دارند؛ چرا که پروتکل جدید، ذخیره‌ی اطلاعات روی فایل‌های متنی ساده را درخواست می‌کند، درحالی‌که اکثر آن‌ها، داده‌ها را در فرمت‌های هش‌شده ذخیره می‌کنند.‌ شایعاتی پیرامون افزونه‌ی Adblock Plus مطرح شد که هماهنگی آن را با تغییرات جدید، آسان‌تر از نمونه‌های دیگر همچون uBlock Origin می‌دانست. البته، توسعه‌دهندگان ادبلاک پلاس، شایعات را تکذیب کرده و اعلام کردند که محصول آن‌ها نیز تحت تأثیر تغییرات قرار خواهد گرفت.

یکی از توسعه‌دهنده‌های ادبلاک پلاس اعتقاد دارد با تغییرات جدید، توسعه‌دهنده‌ها دیگر قابلیت تدوین قوانین محکم و قوی نخواهند داشت. به‌عقیده‌ی او، از این پس افزونه‌ها محدود به ارائه‌ی قوانین فیلترینگ محتوا می‌شوند و به‌نوعی، قابلیت‌های اصلی خود را از دست می‌دهند. چنین رویدادی، به‌صورت بنیادی توانایی توسعه‌دهنده‌های افزونه را در واکنش به تلاش وبسایت‌ها برای دور زدن قوانین، محدود می‌کند.

توسعه‌دهنده‌های افزونه‌های امنیتی نیز نگرانی‌هایی پیرامون تغییرات منتشرشده دارند. آن‌ها به این نکته اشاره می‌کنند که API جدید، مانع از به‌روزرسانی پیوسته‌ی فهرست تهدیدهای امنیتی می‌شود. درنتیجه، توانایی‌ آن‌ها در به‌روزرسانی سریع و به‌موقع برای مقابله با بدافزارها و سایت‌های مخرب، به حداقل می‌رسد.

به‌هرحال، گوگل تاکنون پاسخ‌های محدودی به نگرانی‌ها و انتقادات از خود نشان داده است. آن‌ها تنها به این نکته اشاره کرده‌اند که API قدیمی، تاحدودی به کار خود ادامه می‌دهد چون سرویس جدید، توانایی مدیریت همه‌ی موارد را به این سرعت ندارد. البته، هنوز انتخاب مواردی که هرکدام از APIها باید مدیریت کنند، نهایی نشده است.

گوگل ادعا می‌کند که تغییرات جدید، موجب بهبود امنیت در مرور وب می‌شود. درمقابل، توسعه‌دهنده‌ها دید مثبتی نسبت به ادعای آن‌ها نداشته‌اند و اعتقاد دارند اجرای افزونه‌هایی همچون uBlock روی وبسایت‌ها، آثار زیادی روی افزایش سرعت و بهره‌وری دارد. درواقع، هر بهبودی که با پیاده‌سازی API جدید در کارایی مرور وب ایجاد شود، در سایه‌ی محتوایی گم می‌شود که افزونه‌ها، دیگر قادر به مسدودسازی آن نخواهند بود. به‌بیان ساده‌تر، بهبود سرعت تا ۲۰ درصد، مفهوم و کاربرد زیادی نخواهد داشت چون هزینه‌ی آن، بارگذاری ۳ تا ۵ برابر محتوای بیشتر در وبسایت است. به‌علاوه، توسعه‌دهنده‌های امنیتی نیز اعتقاد دارند که ریسک تغییرات بنیادی در محصولاتشان، بسیار بیشتر از بهبودی خواهد بود که گوگل، امید به دستیابی به آن دارد.

درنهایت، باید بدانیم که Manifest V3 هنوز در مرحله‌ی پیش‌نویس قرار دارد. اگر گوگل بخواهد نسخه‌ی کنونی از استاندارد را پیاده‌سازی کند، احتمالا رقیب قدیمی یعنی فایرفاکس با افزایش سریع و ناگهانی کاربران رو‌به‌رو خواهد شد. فایرفاکس، تنها مرورگر کنونی چند پلتفرمی است که از موتور کرومیوم استفاده نمی‌کند و توسعه‌ی آن نیز با قدرت ادامه دارد.