مخالفان و موافقان «تنخواه سران قوا» چه می‌گویند؟/ گرفتاری یا گره‌گشای مشکلات
به گزارش اقتصانیوز به نقل از خبرآنلاین، ماجرای تنخواهها یکی از همان هزارتوهای لایحه بودجه است؛ یکی از همان‌هایی که هر ساله اما و اگرها و علامت‌های سوال زیادی مقابلش قرار می‌گیرد و نهایتا مُهر تائید دولت،مجلس و شورای نگهبان که پای آن می‌نشیند چرخ این گردونه ادامه پیدا می‌کند. هرچند هنوز بودجه 98 راهی صحن علنی مجلس نشده اما از چندی پیش زمزمه‌هایی درباره اعداد و ارقام این تنخواهها به گوش رسید تا جایی که علیرضا سلیمی نماینده اصولگرای مجلس دهم به فارس می‌گوید:« روحانی درباره تنخواه چند صد میلیاردی در اختیارش توضیح دهد» جمله‌ای که یک‌بار دیگر باب مناقشه بر سر این موضوع را باز کرد و تنورش با بیانیه سازمان برنامه و بودجه داغ‌تر شد. در این بیانیه خطاب به نماینده محلات گفته می‌شود: «اعتبار ردیف (۳-۱۰۱۰۰۰) با عنوان «نهاد ریاست جمهوری - هزینه‌های ضروری - کمک به اشخاص حقیقی و حقوقی دولتی و غیر دولتی» در سال ۱۳۹۸ نسبت به سال‌های ۱۳۹۵، ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ هیچگونه افزایشی نداشته و مبلغ اعتبار آن چند ۱۰۰ میلیارد نبوده و صرفاً ۷۰ میلیارد تومان می‌باشد که با توجه به سفرهای استانی ریاست محترم جمهوری و ضرورت کمک ایشان به اشخاص حقیقی و حقوقی در نظر گرفته شده است.»
تنخواه؛ گرفتاری بودجه
بهروز نعمتی نماینده مردم تهران و سخنگوی هیات رئیسه به خبرآنلاین می‌گوید:«این یکی از بحث‌ها و گرفتاری‌های بودجه ما است و من خیلی وقت‌ها هم به صورت علنی و هم به صورت غیرعلنی با این موضوع مخالفت کردم.» او ادامه می‌دهد:«برخی دستگاه‌ها اختیاراتی دارند که این افراد از رئیس سازمان برنامه و بودجه گرفته تا روسای قوای سه گانه و برخی مجموعه‌ها را شامل می‌شود. من مخالف این نیستم که رئیس جمهور بتواند کمکی انجام دهد اما اینکه این کمک ها از تنخواه باشد نوعی سردرگمی بودجه‌ای خواهد بود». او همچنین می‌گوید:«باید یک محل مشخصی را تعریف کنند و افرادی که قرار است از این محل به آنها کمک شود نیز تعریف شود. اخیرا یکی از سایت‌ها گفته بود آقای نوبخت یک رقمی را به افراد حقیقی کمک کرده است. بنابراین این موضوعات می‌تواند شبهه آفرین باشد که این افراد چه کسانی هستند؟ زمانی کمک به سازمان‌هایی مانند کمیته امداد یا بهزیستی صورت می‌گیرد که ایرادی ندارد اما وقتی به افراد حقیقی کمک می‌شود شائبه‌هایی هم به دنبال آن ایجاد می‌شود.»
نعمتی در پاسخ به این سوال که این تنخواهها به چه کسانی و چه سازمان‌هایی تعلق می‌گیرد گفت: «این تنخواهها به روسای قوا و همچنین رئیس سازمان برنامه و بودجه و چند مجموعه دیگر داده می‌شود که اکنون حضور ذهن ندارم.» او درباره نظارت‌ها بر هزینه‌کرد این تنخواهها می‌گوید:«متاسفانه نظارتی بر این تنخواهها وجود ندارد. دیوان محاسبات هم گزارشاتی کلی ارائه می‌دهد.»
مفسده تنخواه‌های خارج از شمول
جهانبخش محبی‌نیا نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه نیز درباره تنخواهها به خبرآنلاین می‌گوید: یک‌بخشی از تنخواهها قانونی است و بر اساس قانون برداشت می‌شود اما متاسفانه یک پیچش‌های قانونی متوجه بخشی از این تنخواهها می‌شود که آنها دیگر تنخواه نیست بلکه برگشت ندارد و به صورت مطلق است.» او با بیان اینکه در بودجه یکی از ابهامات متوجه این تنخواهها است، درباره اینکه این‌ها در اختیار چه کسانی قرار می‌گیرد می‌گوید: «این فقط متوجه بودجه و خزانه است و خارج از آن تحت شمول وام و تسهیلات و همچنین «وجوه اداره شده» قرار می‌گیرد که پیامدهای مفسده آمیزی می‌تواند به دنبال داشته و ای‌کاش اسم تنخواه را بر روی آنها نگذارند.»
حسینعلی حاجی‌دلیگانی از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه به خبرآنلاین می‌گوید: «این تنخواه ها مبالغی است که به روسای قوا تعلق می‌گیرد و آنها می‌توانند خارج از شمول آن را هزینه کنند و این مبلغ به طور کامل در اختیار آنهاست و نظارت دقیقی هم بر آن صورت نمی‌گیرد یعنی معموملا لیستی ارائه نمی‌شود که این مبلغ کجا و چرا هزینه شده است.» او درباره نظارت دیوان هم می‌گوید:«نظارت دیوان محاسبات متوجه جزئیات نیست و تنها گفته می‌شود این مبلغ در فلان ردیفی که تعریف شده هزینه می‌شود.»
هرچند که برای امور پیش بینی نشده وجود سازوکار مالی امری طبیعی است و تنخواه برای این امور حتی در سطوح پایین تر هم در نظر گرفته می شود اما برای شفافیت اذهان عمومی و جلوگیری از سوء استفاده موج سواران و دلواپسان باید این موضوع در قواره درست و تحت نظارت مراجع نظارتی باشد.
قانونی و همراه با نظارت
در مقابل، عزت‌الله یوسفیان ملا یکی از نمایندگانی است که معتقد است این تنخواهها باید در بودجه وجود داشته باشد و اتفاقا نظارت دیوان محاسبات هم شامل حالش می‌شود. او به خبرآنلاین می‌گوید:« این مبلغی است که در اختیار ریاست جمهور و نهادهای مختلف قرار می‌دهند تا در صورتی که مسائل پیش‌بینی نشده‌ای به وجودآمد رئیس دولت بتواند آن را در آن مسیر هزینه کند. برای مثل ممکن است یک کنفرانس غیر منتظره ایجاد شود که لازم باشد چندین نفر در این اجلاس شرکت کنند در این صورت دست رئیس قوه باید باز باشد که این مبلغ از محلی تامین شود.» این نماینده مجلس درباره نظارت بر این مبالغ نیز می‌گوید: «این ردیف‌ها به این معنا نیست که هیچ نظارتی بر آن صورت نگیرد بلکه هم دیوان محاسبات و هم دستگاه‌های نظارتی بر آن نظارت می‌کنند و باید هزینه‌کرد آن مشخص شود.» او ادامه می‌دهد: «شاید خیلی مواقع می‌شنویم رئیس جمهور مثلا برای رسیدگی به مشکلات زلزله‌زدگان این مبلغ را قرار داده است. این مبلغی که تعلق می‌گیرد از همین محل است. یا اتفاقی در مدرسه‌ای از جمله آتش سوزی رخ می‌دهد که وقتی رئیس جمهور مبلغی را به آن اختصاص می‌دهد از همین مبلغ تنخواه است.»
