تشدید تنش ها بین اوکراین و روسیه در سال 97

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از  خبرنگار ایرنا از مسکو، در سال خورشیدی جاری، اوکراین با فاصله گرفتن هر چه بیشتر از روسیه که به رویه مسئولان این کشور در چند سال اخیر تبدیل شده، همکاری ها با غرب بویژه پیمان نظامی ناتو را افزایش داد.

** آغاز کارزار انتخابات ریاست جمهوری 
ششمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اوکراین در حالی فروردین ماه 98 برگزار می شود که کارزار رقبا برای شرکت در این دوره از دهم دی ماه آغاز شد.
مطابق قوانین اوکراین، کارزار انتخاباتی سه ماه پیش از آغاز رای گیری آغاز می شود و علاقه مندان برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری فرصت داشتند تا 14 بهمن سال 97 مدارک لازم را برای ثبت نام به کمیسیون مرکزی انتخابات تحویل دهند. 
بر اساس نتایج نظرسنجی ها تا پایان سال 97، 'ولادیمیر زلنسکی' هنرمند مشهور بیش از سایرین بخت ریاست جمهوری اوکراین به حساب می آید.
او که ریاست یک مرکز هنری به نام «کوارتال 95» را برعهده دارد به تازگی حزبی به نام «اوسلوگا نارودا» (خدمتگزار مردم) بنا نهاده است.
وی اعلام کرده که از مذاکره با روسیه برای رفع اختلافات حمایت می کند.
بر اساس نتایج نظرسنجی ها، 'یولیا تیموشنکو' نخست وزیر پیشین اوکراین و یکی از ثروتمندترین زنان جهان در جایگاه دوم است و 'پترو پروشنکو' رئیس جمهور کنونی اوکراین که جریان ضد روسی در اوکراین را رهبری می کند در رده سوم است.

** ایجاد کلیسای ارتدوکس مستقل 
ایجاد کلیسای مستقل ارتدوکس اوکراین و غیروابسته به ساختار کلیسای ارتدوکس روس در پاییز سال گذشته یکی از مهمترین تحولات اوکراین در سال گذشته بود که داد روس ها را در آورد زیرا اوکراین از نظر مذهبی بیش از 300 سال زیر نظر کلیسای ارتدوکس روس قرار داشت هر چند که در این سال ها بارها نیروهای ملی گرا خواستار ایجاد کلیسای مستقل شده بودند.
کلیسای ارتدوکس روس اکنون به استثنای اوکراین، تمامی کلیساهای ارتدوکس در روسیه، بلاروس و نیز کلیساهایی در قزاقستان، چین و کشورهای اروپایی و آمریکا را تحت کنترل خود دارد.
اواخر سال 2018 میلادی کلیسای ارتدوکس مستقل از روسیه در اوکراین تاسیس شد و 'وارفلامی' رهبر کلیسای ارتدوکس استانبول که در بین رهبران ارتدوکس جهان ارشدیت دارد، از این کلیسا اعلام حمایت کرد و آن را به رسمیت شناخت.
به عقیده کارشناسان، ایجاد کلیسای مستقل اوکراین طرحی بود که از طرف پروشنکو برای افزایش شانس پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری اوکراین به اجرا درآمد.
پروشنکو در بسیاری از سفرهای انتخاباتی خود 'توموس' (سند استقلال) کلیسای ارتدوکس اوکراین که از طرف وارفلامی صادر و امضا شده بود را به نمایش گذاشت و از آن به عنوان برگ برنده ای در کارزار انتخابات ریاست جمهوری استفاده می کند. 
تاکنون بیش از 500 کلیسای متعلق به کلیسای ارتدوکس روس در اوکراین تحت کنترل کلیسای جدید در آمده اند.

** توقیف شناورهای اوکراینی با 24 خدمه 
توقیف دو ناوچه و یک یدک کش متعلق به نیروی دریایی اوکراین توسط مرزبانان روسی در روز 25 ماه نوامبر سال 2018 (چهارم آذر ماه) دیگر رویداد مهم برای اوکراینی ها در سال 97 خورشیدی بود که بر تنش ها میان مسکو و کی یف و روسیه و غرب افزود.
تنش میان روسیه و اوکراین که از سال 2014 به دلیل الحاق کریمه به روسیه آغاز شد، بر اثر این حادثه به اوج خود رسید.
روس ها پس از توقیف شناورهای اوکراین و 24 ملوان اوکراینی اعلام کردند که شناورهای اوکراینی بدون توجه به هشدارهای نیروهای مرزبانی آنها وارد آب های سرزمینی روسیه شدند.
در آن سوی آب ها و از کیف نیز خبر رسید که دو کشتی کوچک زرهی «بردیانسک» و «نیکاپول» و یک یدک کش «یانی کاپو» طبق برنامه از قبل هماهنگ شده از بندر «اودسا» به بندر «ماریپول» در دریای «آزوف» در حرکت بودند که در محاصره نیروهای روسی قرار گرفتند.
24 ملوان اوکراینی هم به اتهام ورود غیرقانونی به آبهای سرزمینی روسیه به حبس محکوم شده اند و در بازداشتگاهی در مسکو بسر می برند.
رئیس جمهوری اوکراین، توقیف سه شناور و بازداشت 24 ملوان این کشور در دریای سیاه توسط روسیه را اعلان جنگ این کشور علیه اوکراین خواند و برای مدتی اعلام حکومت نظامی کرد.
پروشنکو همچنین گفته است که چند بار برای حل این مساله و آزادی ملوانان اوکراینی تلاش کرده که با 'ولادیمیر پوتین' رئیس جمهوری روسیه تماس تلفنی بگیرد اما پوتین از برقراری چنین تماسی خودداری کرده است.
رئیس جمهوری روسیه نیز در پاسخ به این اظهارات گفته که هیچ شکی ندارد ورود غیرقانونی یدک کش های نظامی اوکراین به آبهای روسیه یک اقدام تحریک آمیز بوده که از طرف پروشنکو تدارک دیده شد.
وی خاطرنشان کرد که به همین دلیل نمی خواهد در برنامه کارزار انتخاباتی اوکراین به نفع پروشنکو شرکت کند.
اتحادیه اروپا، آمریکا و کانادا به تازگی در رابطه با حادثه تنگه 'کرچ'، تحریم هایی را علیه روسیه وضع کردند و ناتو نیز این اقدام را محکوم و خواستار آزادی فوری ملوانان اوکراینی شد.

** کشته شدن خلبان آمریکایی در اوکراین 
یک فروند جنگنده 'سوخو 27' روز 24 مهر سال 97 در جریان پرواز تمرینی در اوکراین سقوط کرد که بر اثر آن خلبان و کمک خلبان آن کشته شدند.
ستاد کل نیروهای مسلح اوکراین طی بیانیه ای در صفحه خود در شبکه اجتماعی فیس بوک نوشت: این جنگنده در حوالی روستای 'اولانف' بین مناطق بردیچف و خملنیک استان وینیتسکی اوکراین سقوط کرد. 
بر اساس این بیانیه، کمک خلبانی که در این جنگنده حضور داشت، خلبانی آمریکایی بوده که در چارچوب برنامه آشنایی با هواپیماهای نظامی روسی در هواپیما حضور داشته است.

** برگزاری رزمایش ناتو در اوکراین 
رزمایش هوایی بین المللی پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به نام «آسمان پاک 2018» نیز سال گذشته میلادی در اوکراین برگزار شد.
این رزمایش از روز 16 تا 27 مهر سال جاری خورشیدی در پایگاه های هوایی اوکراین در استانهای خملنیتسکی و وینیتسکوی برگزار شد.
در این رزمایش علاوه بر اوکراین، واحدهای هوایی بلژیک، انگلیس، دانمارک، استونی، هلند، لهستان، رومانی و آمریکا شرکت کردند و تاکتیک های نبردهای هوایی و همکاری با یکدیگر را تمرین کردند.
دولت اوکراین با ناتو همکاری نزدیکی دارد و هر ساله با این پیمان رزمایش مشترک برگزار می کند.
مقام های اوکراینی همکاری و عضویت در ناتو را از اولویت سیاست خارجی این کشور اعلام کرده اند و پترو پوروشنکو رئیس جمهوری اوکراین پیوستن کشورش را به ناتو موثرترین راه تقویت امنیت آن در برابر روسیه خوانده است. 

** دستگیری رئیس دفتر خبرگزاری ریانووستی روسیه 
سرویس اطلاعاتی اوکراین (SBU) روز 15 ماه مه (25 اردیبهشت سال 97) با حمله به دفتر خبرگزاری ریانووستی در کی یف، «کیریل ویشینسکی» رئیس این مرکز خبری را به اتهام خیانت به اوکراین بازداشت کرد.
مقامات اوکراینی به رسانه‌ها گفتند که ویشینسکی که دارای تابعیت دوگانه اوکراینی و روسی است به خاطر نوشتن گزارش‌هایی که الحاق کریمه به روسیه را توجیه می کرد، بازداشت شده و امکان دارد به اتهام خیانت به اوکراین تا 15 سال زندان محکوم شود.
روسیه دولت اوکراین را به نقض حقوق خبرنگاران و آزادی بیان متهم کرده و خواستار آزادی این خبرنگار شده است. 
رسانه های روسیه از امکان پیشنهاد اوکراین برای مبادله ویشینسکی با اتباع اوکراینی زندانی در روسیه خبر داده اند.

** لغو ویزا بین اوکراین و اتحادیه اروپا
اوکراین و اتحادیه اروپا 21 خرداد سال جاری الزام دریافت روادید را به صورت متقابل لغو کردند تا اوکراینی ها یک گام دیگر به اتحادیه اروپا نزدیکتر شوند.
اوکراین و اتحادیه اروپا در اردیبهشت سال 97 موافقتنامه لغو نظام روادید را امضا کردند و بروکسل شرایط ویژه ای را برای سفر اتباع اوکراین وضع و اعلام کرد.
سفر بدون روادید به اروپا از آرزوهای دیرینه بسیاری از اوکراینی ها بود اما علت اصلی تمایل مردم این کشور به سفر به اروپا، کسب درآمد بیشتر است که به دلیل شرایط دشوار اقتصادی در اوکراین بوجود آمده است.
اما بر اساس توافقنامه بین اوکراین و اتحادیه اروپا، اتباع اوکراینی فقط سه ماه حق سفر به کشورهای اروپایی را دارند و بعد از آن باید به کشور خود بازگردند.
علاوه بر آن اوکراینی ها حق اشتغال بکار در کشورهای اروپایی را ندارند و برای این منظور مراحل دیگری را باید طی کنند.

** تخصیص وام یک میلیارد دلاری اتحادیه اروپا به اوکراین 
اتحادیه اروپا روز 24 شهریور ماه اعلام کرد، بسته کمکی به مبلغ یک میلیارد دلار به صورت قرض به اوکراین تخصیص داده است.
«والدس دومبروفسکیس» نایب رئیس کمیسیون اروپا در امور یورو اعلام کرد: اتحادیه اروپا با اعطای بسته کمکی به مبلغ یک میلیارد دلار به اوکراین با هدف برقراری ثبات اقتصادی در این کشور، موافقت کرده است.
وی در مراسم امضای توافقنامه همکاری اتحادیه اروپا با مقام های اوکراینی گفت: این برنامه نقاط ضعف اقتصادی اوکراین را هدف گرفته و از ثبات اقتصادی این کشور حمایت می کند.
بر اساس توافق صورت گرفته، بسته اعتباری یک میلیارد دلاری اتحادیه اروپا به اوکراین به صورت وام های میان مدت و طولانی مدت با هدف حمایت از اصلاحات اصلی در اقتصاد این کشور اعطا می شود و در مقابل اوکراین نیز متعهد خواهد بود تا تغییراتی در سیاست های خود انجام دهد.

** تحریم های متقابل اوکراین و روسیه 
تبادل بسته های تحریم اقتصادی و مالی بین روسیه و اوکراین در سال 97 خورشیدی نیز تداوم یافت و دو کشور در چند نوبت یکدیگر را تحریم کردند.
آخرین مورد تحریم ها از سوی دولت روسیه در مورد اوکراین وضع شد و واردات انواع کالاها از جمله محصولات کشاورزی و شیرینی جات و مواد غذایی را متوقف کرد.
به عقیده کارشناسان، اعمال این تحریم باعث کاهش صادرات اوکراین به روسیه می شود که در سالهای اخیر به حدود 25 میلیارد دلار رسیده بود.
دولت روسیه جایگزینی تجهیزات ساخت اوکراین در صنایع سنگین این کشور بویژه موتورهای هواپیما و بالگرد را نیز آغاز کرده است.
اوکراین همچنین در ساخت یا تعمیر تسلیحات پیشرفته دچار مشکل شده زیرا برخی قطعات سلاح های پیشرفته همچون سامانه پدافند موشکی 'اس 300' فقط در روسیه ساخته می شود.
دو کشور بر اثر تحریم های متقابل در سالی که گذشت صدها میلیون دلار درآمد را از دست دادند.

** جنجال حیف و میل مالی در صنایع دفاعی اوکراین
حیف و میل در بودجه دفاعی اوکراین که گفته می شود حدود 10 میلیون دلار از مبالغ بودجه ارتش این کشور را به خود اختصاص می دهد به جنجالی بزرگ در یک ماه اخیر برای دولت کی یف تبدیل شده است.
'اولگ گلادکوفسکی' معاون سابق دبیر شورای امنیت ملی و دفاعی اوکراین و پسرش که گفته می شود از شرکای پروشنکو بوده در این حیف و میل بودجه شرکت داشته اند. 
در یک ماه اخیر چند بار فعالان سیاسی در اوکراین برای محاکمه گلادکوفسکی و پسرش در کیف و چند شهر این کشور تظاهرات کردند.
در یکی از این تجمع های اعتراضی که 19 اسفند ماه در شهر چرکاسی برگزار و منجر به زد و خورد فعالان سیاسی با ماموران امنیتی شد، 19 تن از نیروهای پلیس راهی بیمارستان شدند.

** از سرگیری ساخت دیوار مرزی با روسیه
اوکراین یک ماه پیش احداث دیوار مرزی با روسیه را که از سه سال پیش به دلیل مشکلات مالی متوقف شده بود و 'استنا' نام گرفته، آغاز کرد.
برای اجرای این طرح یکصد میلیون گریونای اوکراین (حدود هفت میلیون و 500 هزار دلار) اعتبار اختصاص یافته است.
دولت اوکراین در آبان سال 93 آغاز احداث این دیوار را آغاز کرد و در آن زمان مدت مورد نیاز برای اجرای طرح را شش ماه پیش بینی کرد اما اقدامات در این زمینه به کندی پیشرفت داشته است.
اوکراین با روسیه 2 هزار و 295 کیلومتر مرز خشکی دارد. 
دیوار مرزی حائل اوکراین و روسیه قرار است از چند ردیف سیم خاردار متصل به برق فشار قوی و خندق و نیز محدوده ای مین گذاری شده تشکیل شود.
در مجموع می توان گفت مسئولان اوکراین با وجود شرایط وخیم اقتصادی در کشور و افزایش نارضایتی مردم از شرایط موجود و فساد گسترده در این کشور، بیشتر تمرکز خود را بر روی مسائل خارجی گذاشتند و تلاش کردند با تداوم یا حتی افزایش تنش ها با روسیه، شرایط بهتری برای نزدیکی به غرب به رهبری آمریکا ایجاد کنند.