دلواپسانِ خارجیِ برجام و واکنش صریح دستگاه دیپلماسی
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایرنا؛ دیروز یکشنبه 25 فروردین ماه، وزارت امور خارجه ایران « فیلیپ تیه بو» سفیر فرانسه را احضار کرد تا مراتب اعتراضش را نسبت به توئیت های سفیر این کشور در آمریکا اعلام دارد.
به تازگی «جرارد آرو» سفیر فرانسه در آمریکا چند توئیت در ارتباط با آینده برجام انتشار داده که ناخرسندی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی را به دنبال داشته است؛ ادعاهای غیرکارشناسی که بلافاصله از صفحه توئیتر او حذف شد اما همچنان نوک پیکان انتقادات به سوی آرو و فرانسوی ها نشانه رفته است.
آرو در ارتباط با آینده برجام با ادعای این که با منقضی شدن برجام، ایران اجازه نخواهد داشت اورانیوم غنی کند، نوشت: همان‌گونه که در سال 2002 گفته‌ایم، بر اساس «ان پی تی»، غنی‌سازی اورانیوم بدون برنامه صلح‌آمیز قابل‌اعتماد، غیرقانونی است و می‌توانیم در صورت نیاز، در سال 2025 نیز واکنش نشان دهیم. ...بعد از برجام، هیچ بند زوال‌پذیری (غروب برجام) وجود ندارد.
نکته مبهم و در عین حال مشکوک قضیه آن است که آرو از جمله سیاستمداران و مقامات فرانسوی است که همواره از برجام حمایت و بر ضرورت پایبندی همه طرف ها به آن تاکید می کرد. به عنوان مثال وی میانه مهرماه پارسال در پیامی توییتری برجام را توافقی خوب نامید که تهران به آن پایبند است و جایگزینی برای آن در نظارت بر فعالیت های هسته ای ایران وجود ندارد.
این اقدام نسنجیده سفیر فرانسه در واشنگتن بلافاصله با واکنش مقامات کشورمان مواجه شد به طوری که «سیدعباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه خواستار شفاف سازی پاریس درباره موضع گیری سفیر خود شد و «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان نیز یادآوری مهمی به اعضای اروپایی برجام کرد و نوشت «طبق ان پی تی، برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت هیچ منعی برای غنی‌سازی ایران وجود ندارد؛ نه اکنون، نه در سال 2025 و نه پس از آن. برای شرکای اروپایی، خواندن سندی که آن را امضا کردند و قول دادند از آن دفاع کنند، می‌تواند مفید باشد.»
همان طور که اشاره شد اظهارات آرو به بند موسوم به غروب آفتاب برجام برمی گردد؛ بندی که برپایه آن پس از 10 سال ایران می تواند سانتریفیوژهای غنی‌سازی را افزایش دهد و پس از 15 سال نیز اجازه دارد بر حجم اورانیوم کمتر غنی شده خود بیافزاید.
بند مورد نظر یکی از مهمترین دستاوردهای رایزنان هسته ای ایران بود که در طول مذاکرات دو ساله به دست آمد. بنابراین در کنار مقرر شدن موعد برای پایان یابی محدودیت های هسته ای، برای فعالیت های موشکی و تسلیحاتی نیز به ترتیب محدودیتی 8 و 5 ساله تعیین شد.
همین اصل محدودیت زمانی چه در جریان مذاکرات هسته ای و چه در فضای پسابرجام به دغدغه و ابزار نگرانی دشمنان تبدیل شده است. آنها معتقدند پس از انقضای زمان تعیین شده و عادی سازی فعالیت های هسته ای ایران، تهران با سرعت چشمگیری به راه خود ادامه داده و رقبا را از صحنه خارج خواهد ساخت.
با چنین نگرشی، بدخواهان ایران از هر فرصتی برای زیر سوال بردن این بند استفاده کرده اند ولی تاکنون راه به جای نبرده اند. پیش از خارج شدن آمریکا از برجام «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری این کشور و «رکس تیلرسون» وزیر امور خارجه وقت، تلاش فراوانی برای ازسرگیری مذاکرات و دستیابی به توافق ثانویه انجام دادند تا بلکه در توافق جدید این محدودیت های موقتی را دائمی سازند. ناتوانی کاخ سفید در دستیابی به این هدف در نهایت به خروج آمریکا از برجام منجر شد.
چنین دیدگاهی را می توان در مواضع مقامات رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی نیز آشکارا مشاهده کرد. به عنوان نمونه «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی دسامبر 2017 و پیش از خروج آمریکا از برجام در دیدار با ترامپ خواستار حذف مفاد مساله دار برجام از جمله بند غروب این توافق شد.
چند ماه پیش از خروج رسمی ترامپ از برجام نیز عربستان سعودی خواستار اصلاح بند مذکور شد و «عادل الجبیر» وزیر امور خارجه وقت عربستان اسفندماه 96 در نشست پارلمان اروپا در بروکسل گفت «ما باور داریم، بند غروب هشت تا ده سال دیگر به ایران اجازه می دهد هراندازه ای که می خواهد اورانیوم غنی سازی کند، این بسیار خطرناک است چرا که ایران در تئوری می تواند 50 تا 60 هزار سانتریفیوژ داشته باشد.»
مواضع دشمنان ایران و مخالفان توافق هسته ای بر کسی پوشیده نیست اما این که یکی از مقامات اروپایی عضو برجام، متن این توافق را آن هم بعد از گذشت چند سال از عمر توافق زیر سوال ببرد، جای بحث و بررسی دارد.
هر چند باید منتظر پاسخگویی و موضع گیری رسمی پاریس ماند اما کشورهای اروپایی عضو توافق هسته ای باید به این نکته مهم توجه داشته باشند که بر پایه گزارشات چهارده گانه آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران به برجام کاملا پایبند مانده و آنها هستند که از اجرای بدیهی ترین تعهدات خود یعنی سازوکار مالی (اینستکس) عاجز مانده اند.
در چنین وضعیتی انتظار می رود رهبران بروکسل بجای فرار به جلو، گام های عملی برای برای نجات برجام و عمل به تعهدات خود بردارند. همین تاخیر و تعلل های هدفمند طرف اروپایی در اجرای توافق هسته ای است که کاسه صبر مردم و مقامات کشور را لبریز کرده است.
در همین ارتباط حجت الاسلام «حسن روحانی» رئیس جمهوری کشورمان سه شنبه گذشته در مراسم روز ملی فناوری هسته ای، رهبران تروئیکای اروپا را خطاب قرار داد و گفت: ما در بسیاری از امور صبر کرده‌ایم، من به 1+5 می‌گویم، به آن «پنج به علاوه یک» که «یک» آن تعهدات خود را زیر پا گذاشت و نشان داد که قابل اعتماد در جهان نیست. من از اینجا به آن «پنج» می‌گویم که وظایفتان را انجام دهید. ما صبر می‌کنیم و صبر کرده‌ایم اما صبر ما هم آستانه ای دارد.
