روزنامه های کاغذی ایران در معرض تحولات دیجیتالی

به گزارش اقتصاد نیوز و به نقل از ایران آنلاین، از زمان ظهور اینترنت ابزارهای ارتباطی به‌طور گسترده بین مردم رواج پیدا کردند و این اتفاق فرآیند انتشار اخبار را تغییر داد. با آغاز هزاره سوم میلادی روزنامه‌نگاری با چالش‌های جدید مواجه شد و مخاطبان روش‌های آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر را برای دریافت اخبار مورد نیاز خود برگزیدند. روزنامه گاردین چندی پیش در یک گزارش ویژه نوشت: «روزنامه‌های کاغذی در معرض تحولات دیجیتالی قرار گرفته‌اند و حجم انتشار آگهی‌های تبلیغاتی هم در آنها کاهش یافته است. با این توضیح آینده خود را چندان کاغذی نمی‌بینیم. تمام روزنامه‌های بزرگ جهان آینده خود را در این عرصه نامشخص می‌دانند و وارد عرصه دیجیتال شده‌اند.»

یک گذشته پرتلاطم

ناشران و رسانه‌های بزرگ از مدت‌ها قبل برای زنده ماندن در انقلاب دیجیتالی استراتژی‌های خود را تغییر دادند. توانایی کسب درآمد از اخبار که در سال‌های نه چندان دور در انحصار رسانه‌های سرشناس و بزرگ بود هم‌اکنون به منبع ناکارآمد تبدیل شده و سوددهی خود را از دست داده است. اگر این پیامدها را به‌صورت گسترده در عرصه جهانی مورد بررسی قرار دهیم درخواهیم یافت پیامدهای آن بیش از تعطیلی یک روزنامه یا توقف چاپ کتاب‌ها خواهد بود.

کارشناسان می‌گویند در سال‌های پیش‌رو فرصت شغلی برای روزنامه‌نگاران به حداقل می‌رسد، فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی فرآیند تهیه و تولید اخبار را به طور کامل در دست می‌گیرند، مخاطبان به‌صورت گسترده‌تر سراغ رسانه‌های دیجیتال می‌روند و در نهایت آنچه  هم‌اکنون به‌عنوان «روزنامه‌نگاری» تعریف می‌شود تحولات اساسی را تجربه می‌کند.

سال 2001 میلادی که تحولات دیجیتالی در گستره جهانی آغاز می‌شد، نخستین نگرانی‌های جدی در این زمینه مطرح شد. همان سال روزنامه نیویورک‌ تایمز با انتشار گزارشی در این خصوص توضیح داد: «عرصه دیجیتالی همه مخاطبان را شیفته خود کرده است. در چنین شرایطی وقتی یکی از مخاطبان روزنامه‌های کاغذی از دنیا برود هیچ شخص دیگری جایگزین او نمی‌شود و به مرور زمان همه هواداران خود را از دست می‌دهیم.»

پایان آن دهه در سال 2010 میلادی رکود اقتصادی تأثیرات قابل ملاحظه‌ای را در صنعت جهانی رسانه برجا گذاشت و به‌دنبال این اتفاق حجم آگهی‌های تبلیغاتی در روزنامه‌ها کاهش یافت. بسیاری از شرکت‌های تبلیغاتی بزرگ فعالیت خود را در این عرصه کمتر کردند و سودآورترین تبلیغات در رسانه‌های کاغذی به خرید و فروش اتومبیل‌های کارکرده، اجاره آپارتمان‌ها یا کاریابی اختصاص یافت و کاهش قدرت خرید باعث شد مردم توجهی به دیگر آگهی‌ها نداشته باشند.

هم‌اکنون حدود یک دهه از آن روزها سپری شده است و کارشناسان می‌گویند بین سال‌های 2010 تا 2019 میلادی تعداد مخاطبان روزنامه‌ها به طور مدام کاهش یافته است.

گزارش جدید منتشر شده از سوی دو مرکز تحقیقاتی «پیو-الاینس» و «آدیتد مدیا» نشان داد تنها در سال 2018 میلادی تیراژ مجموع روزنامه‌های منتشر شده در امریکا 10 درصد کاهش یافت و اتفاق مذکور برای هجدهمین سال متوالی به این صورت دنبال شد.

یک آینده نامعلوم

در حالی که روز‌به‌ روز از تعداد مخاطبان روزنامه‌های کاغذی کاسته می‌شود، کسب و کار این مراکز در عرصه دیجیتال رونق بیشتر گرفته است. روزنامه نیویورک تایمز که هم‌اکنون به‌صورت روزانه در 570 هزار نسخه چاپ می‌شود، در نسخه آنلاین خود 2.5 میلیون مخاطب فعال روزانه دارد و واشنگتن پست با تیراژ روزانه 356 هزار نسخه توانسته است حدود 1.8 میلیون مخاطب آنلاین روزانه را پوشش دهد.

«لوئیس گرین» سردبیر نیویورک تایمز در این خصوص توضیح داد: «بسیار متأسفم، ولی باید اعتراف کنم عمر روزنامه‌های کاغذی رو به اتمام است. ما از یک سو تلاش می‌کنیم استراتژی‌های خود را برای تقویت نسخه کاغذی افزایش دهیم و از طرف دیگر شاهد آن هستیم که مردم تمایل بیشتری به خواندن محتوای دیجیتالی ما دارند. مخاطبان امروزی تمایل دارند اخبار مورد توجه خود را به‌صورت صوتی و ویدئویی در اختیار بگیرند و ما در روزنامه‌های کاغذی نمی‌توانیم به نیاز آنها پاسخ دهیم.»

«ترینیتی میرور» سردبیر واشنگتن پست نیز گفته که همچنان امیدوار است طی 10 تا 20 سال آینده صنعت چاپ به فعالیت خود ادامه دهد و محصولی به‌نام روزنامه کاغذی در دستان مردم جهان مشاهده شود. با وجود این نسل جدید که با روزنامه‌های کاغذی بزرگ نشده است تمایلی به حفظ این میراث ندارد و دلیلی پیش روی خود نمی‌بیند تا به جای نسخه دیجیتال، با پرداخت پول رسانه کاغذی را خریداری کنند.

با همه این توضیحات رسانه‌های کاغذی همچنان یکی از ارکان اصلی خبررسانی محسوب می‌شوند و «جِف بیزوس» مدیرعامل شرکت آمازون که ثروتمندترین مرد جهان هم محسوب می‌شود چندی پیش روزنامه واشنگتن‌ پست را خریداری کرده است تا از این طریق بتواند کنترل بیشتری بر جامعه داشته باشد. روزنامه لس‌آنجلس تایمز نیز ماه گذشته با روزنامه ساثرن کالیفرنیا ادغام شد و همچنین قرار است روزنامه گاردین در بریتانیا «تِمپا بی‌تایمز» را بزودی خریداری کند. اتفاقات مذکور نشان می‌دهد که عرصه روزنامه‌نگاری و صنعت رسانه همچنان با قوت کامل به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد تا بتواند حیات خود را حفظ کند.