توقیف به وقت خلیج فارس، دلهره به وقت واشنگتن و لندن/ بازتاب توقیف نفتکش انگلیس از سوی نیروی دریایی سپاه

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبرآنلاین، شب گذشته نیروی دریایی سپاه پاسداران ساعاتی پس از انتشار اخباری مبنی بر تمدید 30 روزه نفتکش ایران در جبل الطارق، نفتکش انگلیسی را توقیف و به سمت آب های ایران هدایت کرد.

پس از آن روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیه ای توقیف نفتکش را تایید و اعلام کرد: عصر امروز (جمعه ۲۸ تیر ) یک فروند نفتکش  انگلیسی با نام" "stena impero" هنگام عبور از تنگه هرمز به علت رعایت نکردن قوانین و مقررات بین المللی دریایی بنا به درخواست سازمان بنادر و دریانوردی استان هرمزگان، توسط یگان شناوری منطقه یکم نیروی دریایی سپاه توقیف شد.

دقایقی نگذشت که واکنش ها به توقیف این نفتکش در صدر رسانه های خبری قرار گرفت.  طی دو روز اخیر هم خبر توقیف یک شناور حامل سوخت قاچاق در خلیج فارس منتشر شد هم آمریکایی ها مدعی سرنگونی پهپاد ایرانی شدند که به سرعت با اسناد و تصاویر سپاه تکذیب شد. در این میان انتشار خبر توقیف نفتکش انگلیسی سومین شوک خبری در آخرین ساعات روز جمعه بود. 

به وقت لندن

ساعاتی پس از انتشار اخبار توقیف نفتکش کابینه انگلیس بدون حضور ترزامی نشست اضطراری تشکیل داد.

 اسکای نیوز گزارش داد؛ «ترزا می» نخست وزیر انگلیس در نشست اضطراری دولت درباره توقیف نفتکش انگلیس توسط ایران، شرکت نکرده است.

بر اساس برنامه اعلام شده، نشست دولت موسوم به «کمیته کبری» از ساعت ۲۲:۳۰ جمعه شب به وقت محلی (۲ بامداد شنبه به وقت تهران) به ریاست جرمی هانت وزیر امور خارجه انگلیس آغاز شد.
 وزیر امور خارجه انگلیس گفت که با وزیر امور خارجه ایران که در حال حاضر در هواپیما در سفر به کاراکاس بوده صحبت خواهد کرد و لندن به دنبال راه‌حل دیپلماتیک برای آزادی نفتکش خود است.

 وزیر امور خارجه انگلیس بامداد شنبه گفت که لندن به شیوه‌ای محاسبه شده اما قدرتمندانه به اقدام ایران در توقیف نفتکش انگلیسی پاسخ خواهد داد.

به گزارش رویترز، وی همچنین طی هشداری مدعی شد که تهران بزرگترین بازنده محدود شدن آزادی کشتی‌رانی خواهد بود.   

هانت اضافه کرد که با «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا درباره اوضاع پیش آمده گفت‌وگو کرده است. وزیر امور خارجه انگلیس گفت: «به دنبال گزینه‌های نظامی نیستیم. به دنبال راه‌حل دیپلماتیک برای این شرایط بوده اما خیلی شفاف هستیم که این موضوع باید حل شود.»

همچنین سخنگوی دولت انگلیس بامداد شنبه پس از پایان نشست اضطراری دولت، اعلام کرد: به کشتی های انگلیس توصیه شده است که موقتاً از تنگه هرمز تردد نکنند.

وی مدعی شد: ما عمیقاً نگران اقدامات غیر قابل قبول ایران هستیم که آشکارا چالشی در برابر آزادی کشتیرانی بین المللی است.

این سخنگو ادعای وزیر امور خارجه انگلیس را تکرار کرد و گفت: در صورتی که نفتکش این کشور رفع توقیف نشود، عواقب جدی در انتظار ایران خواهد بود.

او همچنین از برگزاری نشست های بیشتر اعضای دولت در این باره در روزهای آینده خبر داد.

شرکت استنا ایمپریو در بیانیه ای اعلام کرد: نفتکش این شرکت به همراه ۲۳ خدمه آن توسط نیروهای ایرانی توقیف شده و هم اکنون دسترسی به این کشتی ندارند.

همچنین جرمی کوربین رهبر حزب کارگر انگلیس نسبت به بروز درگیری تمام عیار در منطقه خلیج فارس هشدار داد و گفت: بازگشت آمریکا به برجام باعث کاهش تنش ها و از میان رفتن تهدید جنگ می شود.

همچنین رئیس جمهور آمریکا  جمعه شب در واکنش به توقیف کشتی انگلیسی در صفحه رسمی اش در توئیتر نوشت: ما شنیدیم که یکی دو نفتکش از سوی ایران توقیف شده است.

وی در ادامه مدعی شد: ایران چیزی جز دردسر نیست.

رئیس جمهوری آمریکا افزود: در این باره (توقیف نفتکش) با انگلیس صحبت خواهد کرد.

ترامپ خطاب به مقام های انگلیسی افزود: شما خواهید فهمید که سخنان من درباره ایران درست بوده است.

"آنتونیو گوترش" دبیرکل سازمان ملل متحد نیز، در واکنش به توقیف نفتکش انگلیسی که قوانین دریایی را رعایت نکرده بود، واکنش نشان داد و خواستار خویشتنداری طرف ها در منطقه خلیج فارس شد.

به گزارش  "الجزیره" قطر، گوترش در بیانیه ای با ابراز نگرانی از حوادث اخیر در تنگه هرمز، بر ضرورت احترام به قوانین و وظایف دریانوری تأکید کرد.

به وقت مسکو

رئیس جمهوری روسیه بامداد شنبه گفت: مسکو بشدت نگران افزایش تنش و تقابل میان ایران و آمریکاست.

به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، ولادیمیر پوتین در مصاحبه با اولیور استون کارگردان آمریکایی گفت: مسکو نگران هرگونه درگیری میان تهران و واشنگتن است و درگیری ها می تواند عامل بی ثباتی مناطق اطراف ایران شود.

پوتین افزود: تقابل بین این دو کشور موجب بروز موج های مهاجران و آسیب جدی به اقتصاد جهانی و صنعت انرژی جهان می شود.

همچنین در پی واکنش ها به توقیف نفتکش انگلیس در تنگه هرمز خبرگزاری دولتی ریانووستی روسیه در خبری فوری اعلام کرد: در نفتکش انگلیسی توقیف شده از سوی ایران، چند تبعه روس حضور دارند و برای مالک این نفتکش کار می کنند.

نماینده شرکت مالک نفتکش Stena Bulk و مدیریت دریایی شمال به خبرنگار ریانووستی در لندن گفته‌اند که در این نفتکش ۲۳ نفر از کشورهای هند، لتونی، فیلیپین و روسیه حضور دارند.

براساس گزارش پورتال آنلاین فدراسیون بین المللی کارگران حمل و نقل، ۱۶ نفر شامل ۱۰ هندوستانی، سه روس و مابقی از دیگر کشورها هستند.

نماینده اتحادیه صنفی دریایی روسیه نیز بدون ذکر نام به خبرگزاری ریانووستی گفته است که مالک این کشتی پیشتر نیز با ملوانان روسیه کار کرده است.

در همین حال رئیس کمیسیون امور بین المللی شورای فدراسیون (مجلس سنای روسیه) در واکنش به این خبر اعلام کرد: واضح است که انگلیس از دیگر کشورها انتظار ندارد که مانند خودش با او رفتار کنند.

کنستانین کاساچیف بامداد شنبه به خبرگزاری ریانووستی روسیه گفت: بدون تردید توقیف نفتکش Stena Bulk انگلیس در خلیج فارس فاز جدیدی از افزایش تنش در منطقه و میان ایران و غرب به حساب می آید.

وی همچنین با اشاره به توقیف نفتکش ایرانی در آب‌های بین المللی توسط انگلیس اظهار داشت: در خصوص ماجرای امروز نخست باید مشخص شود که چه تخلفی از سوی نتفکش انگلیسی صورت گرفته است و تهران می خواهد در ادامه با این نفت کش چه کار کند.

کاساچیف ابراز امیدواری کرد که طرفین ماجرا از خود خویشتنداری نشان دهند هر چند که این مساله بستگی به این دارد که برنامه های هرکدام از طرفین در آینده چیست.

رئیس کمیسیون امور بین المللی شورای فدراسیون ادامه داد: متاسفانه اینکه این اتفاق ممکن است به عنوان بهانه ای برای استفاده از نیروی نظامی به کار رود یک واقعیت است اما برنده این بازی مشخص نیست از این رو امیدوارم که طرفین از دیپلماسی استفاده کرده و خویشتنداری نشان دهند. معتقدم که روسیه می تواند به حل و فصل این ماجرا کمک کند.

کارشناسان چه می گویند؟

در همین باره  رضا نصری حقوقدان بین الملل گفت: اگر انگلیس مجاز است برای اجرای قوانین تحریمیِ اتحادیه اروپا علیه یک دولت «غیر عضو اتحادیه»، در آب‌راه‌های بین‌المللی نفتکش توقیف کند، ایران نیز قطعاً مجاز است برای اجرای «قوانین و مقررات بین‌المللی دریایی» در نزدیکی سواحل خود نفتکش انگلیسی توقیف کند.

همچنین دکتر علیرضا اکبری کارشناس ارشد مسائل استراتژیک درباره توقیف نفتکش گریس 1 در تنگه جبل الطارق و راهبرد ایران مقابل اقدامات بریتانیا به خبرآنلاین گفت: طبعاً محکم ترین اقدام، پیگیری حقوقی است. اقدامات سیاسی و روشنگری افکار عمومی و افزایش آمادگی میدانی در عرصه اقدام، نیز مکمل‌های عرصه حقوقی هستند. برخی منابع مشکوک خبری، در نخستین ساعات توقیف کشتی، سعی کردند که یک جو و جریان منحرف خبری با عنوان  «محموله غیر قانونی»، برای کشتی ایجاد کنند، اما، موفق نشدند. گریس۱، هیچ تخلف دریانوردی نداشته و مالک و فلگ (پرچم) و چارتر کننده و محموله و مدارک آن، هیچ نقض و نقصی ندارند. ایران حق دارد تمام خسارات ناشی از توقیف و توقف و دموراژ کشتی را از مسبب این توقیف مطالبه کند. حتما چارترر و مالک محموله، اقدامات قانونی را از طریق مجاری مربوط و نیز شرکت بیمه کننده کشتی، دنبال کرده‌اند. اما، مهمتر از این کشتی، «رویه» و رویکردی است که ممکن است ادامه یابد.

اگر قرار باشد هر کشور میزبان یا همجوار گذرگاه‌های حساس، چنین رویه‌ای را اتخاذ کند، سطح تنش و برخورد، در تمام آبراه ها بشدت افزایش می‌یابد. به عنوان نمونه، بیش از ۵۰ هزار شناور، در طول سال از تنگه هرمز عبور می‌کنند(شامل بیش از ۱۵ هزار کشتی اقیانوس پیما) ، بیش از ۱۴هزار شناور از کانال پاناما، و بیش از ۱۷ هزار کشتی از کانال سوئز، در طول سال عبور می‌کنند. اگر قرار بر توقیف بی‌دلیل باشد، پس هر یک از این تنگه های مهم به محلی برای منازعات گسترده تبدیل می‌شوند.

ایران تاریخ بلندی در تامین امنیت کشتی‌رانی در خلیج فارس و تنگه هرمز و دریای عمان دارد. خدا نکند که زمانی دنیا خاطرات تلخ سال‌های دهه ۸۰ میلادی و جنگ نفت‌کش‌ها را به یاد بیاورد. منافع طبیعی همه طرفها ایجاب می‌کند که یک رویکرد منطقی و قانونی در این زمینه اتخاذ شود. بهتر است دولت محافظه‌کار و آشفته بریتانیا، بیشتر به فکر سامان دادن به حیطه داخلی خود و اصلاح امور داخلی کشور و عبور از چالش برگزیت باشد. برگزیت میتواند به یک سونامی هولناک ویرانگر تبدیل شود. عاقلانه نیست که در آستانه چنان امواجی، دولت محافظه کار، شناور خود را به کشتی سرگشته ترامپ، متصل کند.