ترامپ بازنده مهم تنش توکیو-سئول؛ ضربه دوم به مثلث استراتژیک

«چو سانگ- هون»، «موتوکو ریچ» و «ادوارد وونگ» در گزارش ۲۲ اوت براینیویورک تایمز نوشتند: تصمیم کره‌جنوبی برای بازنگری در این توافق امنیتی – توافقی که ایالات‌متحده در شکل‌گیری آن نقش داشت تا راحت‌تر بتواند فعالیت‌های نظامی کره‌شمالی را رصد کند- نشان می‌دهد نقش رهبری آمریکا در منطقه رو به افول گذاشته است. از این توافق‌نامه به‌عنوان بارومتری برای سنجش روابط میان سئول و توکیو یاد می‌شود؛ دو کشوری که از متحدان اصلی آمریکا در شرق آسیا هستند. مقام‌های آمریکایی اعلام کردند که از این تصمیم متعجب شده‌اند. این شعله‌ور شدن دهه‌ها دشمنی میان دو کشور به دوران استعمار کره‌جنوبی از سویژاپن در دوران پیش از جنگ جهانی دوم باز می‌گردد. «کیم یو- جون»، معاون اول شورای امنیت ملی کره‌جنوبی، گفت که کشورش تصمیم گرفته است که به این توافق اطلاعاتی خاتمه دهد، زیرا محدودیت‌های تجاری «موجب تغییر چشمگیری در همکاری‌های امنیتی مربوطه میان دو کشور شده است.» او در بیانیه‌ای اعلام کرد: «دولت ما به این نتیجه رسیده است که این توافق منطبق با منافع ملی ما نیست و به صلاح نیست که اطلاعات حساس نظامی را به اشتراک بگذاریم.» وزیرخارجه ژاپن هم اقدام سئول را «بی‌نهایت تاسف‌آور» خواند. «کونو» وزیرخارجه ژاپن، در بیانیه‌ای اعلام کرد: «روابط میان ژاپن و کره‌جنوبی در وضعیتی وخیم قرار دارد چرا که سئول حرکاتی بی‌نهایت منفی و غیرمنطقی انجام داده مثل چنین تصمیمی در این زمان. دولت ژاپن همچنان به اصرار از کره‌جنوبی خواهد خواست تا پاسخی منطقی بدهد.»

به نوشته «هون- ریچ- وونگ» گزارشگران نیویورک‌تایمز، مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا نیز اعلام کرد از این تصمیم «سرخورده» شده است. او گفت: «تردیدی نیست که به اشتراک‌گذاری اطلاعات از سوی این دو کشور مهم است و آنها برای آمریکا متحدان مهمی هستند. امیدوارم دو کشور بتوانند روابط خود را بار دیگر در مسیر درست قرار دهند.» رئیس‌جمهور کره‌جنوبی هفته گذشته در یک سخنرانی مهم سیگنال‌هایی مصالحه‌جویانه فرستاده و گفته بود «ما مسرورانه دست در دست یکدیگر خواهیم گذاشت» اگر توکیو گفت‌وگو را انتخاب کند. مقام‌های دولت ترامپ ازجمله «استفن بیگان»، نماینده ویژه آمریکا و «آلیسون هوکر»، مدیر سیاست کره در شورای امنیت ملی آمریکا، با مقام‌های سئول روز چهارشنبه گذشته دیدار کردند و از آنها خواستند این توافق را حفظ کنند. به نوشته این گزارشگران، مقام‌های آمریکایی از نزدیک اتفاقات کره‌جنوبی را دنبال می‌کنند و این مسائل را در قالب سیاست داخلی و تلاش‌ها برای تضمین حمایت از «مون» و حزبش دنبال می‌کنند. به هم خوردن این توافق در لحظه مهمی در منطقه رخ داده، زیرا کره‌شمالی ظرف یک ماه ۶ آزمایش موشکی انجام داده و کره‌جنوبی و ژاپن هم به‌طور مشترک اطلاعاتی را در این رابطه با هم به اشتراک می‌گذاشتند. «کلی مگسامن»، مقام آمریکایی که از جمله ترغیب‌کنندگان شکل‌گیری این توافق بود آن هم در زمانی که دستیار اصلی وزیرخارجه در امور دفاعی آسیا در دولت اوباما بود، می‌گوید: «امید ما این است که ایالات‌متحده نقش میانجی را ایفا کند... این بسیار مهم است. در یک بحران نظامی مانند پرتاب موشک‌های بالستیک از سوی کره‌شمالی، وقت نداریم به حواشی و جزئیات بپردازیم.»

«جاشوا برلینگر»، در گزارش ۲۳ اوت برای سی‌ان‌ان، هم نوشت شکاف در روابط میان کره‌جنوبی و ژاپن درحال عمیق‌تر شدن است. متخصصان می‌گویند این وضعیت نمونه دیگری است از اینکه چگونه بی‌علاقگی ترامپ به ائتلاف‌های دیرپا فضا را برای مخالفانواشنگتن فراهم کرده تا این روابط را تخریب کنند. چین و کره‌شمالی مدت‌هاست به‌دنبال کاستن از حضور نظامی آمریکا در شمال شرق آسیا هستند و می‌کوشند روابط سه‌جانبه میان توکیو، سئول و واشنگتن را با اخلال مواجه سازند. ضعیف‌ترین پیوندها میان سئول- توکیو است که به دلیل سابقه استعماری ژاپن، کره‌جنوبی به شدت به این کشور بی‌اعتماد است. منتقدان سیاست شمال شرق آسیای ترامپ او را به نادیده گرفتن نقش سنتی واشنگتن در مداخله میان این دو کشور متهم کرده‌اند. ژنرال بازنشسته «وینسنت بروکس» که پیش‌تر نیروهای ترکیبی کره- آمریکا را هدایت می‌کرد، می‌گوید: «ایالات‌متحده یک نقطه مشترک میان این دو متحد و این اتحاد دوجانبه است و در جریان اطلاعات میان این دو متحد چندان کارآمد نیست.»

این گزارشگر می‌افزاید: «داده‌هایی که سیستم اطلاعاتی کره‌جنوبی می‌تواند از آزمایش‌های موشکی کره‌شمالی به‌دست آورد مانند بعد مسافت، سرعت و ارتفاع و دقت و مسائلی از این دست، جزئیات مهمی در مورد پیچیدگی‌های تسلیحاتی به‌دست می‌دهد. این محاسبات و نتیجه‌گیری‌ها می‌توانست به توکیو، سئول و واشنگتن کمک کند تا درک بهتری از سیستم‌های تسلیحاتی و دفاعی کره‌شمالی داشته و خود را برای بدترین سناریو آماده کنند. «آبراهام دنمارک» دستیار سابق وزارت خارجه آمریکا در امور شرق آسیا می‌گوید، این توافق به دو طرف اجازه می‌داد تا «اطلاعات نظامی را به اشتراک بگذارند» اما چنین به‌نظر می‌رسد ایالات‌متحده مجبور بود نقش واسط میان این دو کشور ایفا کند. او می‌گوید: «این مساله تصمیم‌گیری را کند می‌سازد... اما پیامدهایی جدی در بحرانی که به سرعت رو به وخامت می‌رود می‌تواند داشته باشد.» این مساله می‌تواند موجب جسورتر شدن چین شود؛ چینی که دست روی جزایری گذاشته که با ژاپن بر سر آنها اختلاف دارد و بر کره‌جنوبی نیز بر سر سیستم‌های دفاع موشکی تاد فشار می‌آورد. توسعه قدرت نظامی چین موجب شد مقام‌های دفاعی آمریکا گوش به زنگ باشند و در گزارشی هشدار دهند که پکن قصد دارد «به قدرت برتر» در هند و پاسیفیک تبدیل شود. برلینگر معتقد است شکاف در مثلث ائتلاف سئول، توکیو- واشنگتن به نفع چین تمام می‌شود. این کشور هم اکنون بسیاری از تجهیزات نظامی خود را در جزایر و حوزه‌های آبی‌ای مستقر کرده که با برخی کشورها بر سر آنها اختلاف دارد. براساس گزارش سال ۲۰۱۸ اندیشکده IISS، از سال ۲۰۱۴ به این‌سو چین مبادرت به به‌کارگیری مجموعه‌ای از زیردریایی‌ها، کشتی‌های جنگی، ناوها و دیگر تجهیزات کرده که تعداد آنها از تعداد کل زیردریایی‌ها، کشتی‌های جنگی، ناوهای آلمان، هند، اسپانیا، تایوان و بریتانیا بیشتر است. همچنین چینی‌ها مبادرت به بهبود و ارتقای سیستم‌های به‌کار گرفته شده در جنگنده‌های خود کرده‌اند. وزارت دفاع آمریکا در گزارشی از قابلیت‌های نظامی چین می‌نویسد، نیروی هوایی چین بزرگ‌ترین نیروی هوایی در آسیا و سومین نیروی هوایی در جهان است. چنین است که ایالات‌متحده نیاز به افزایش همکاری با شرکا و متحدان دارد تا بتواند چین را مهار کند. به این ترتیب، شکاف در مثلث ائتلاف آمریکا نه‌تنها به نفع منافع آمریکا در پاسیفیک نخواهد بود، بلکه موجب جسورتر شدن چین هم خواهد شد.