سخنگوی سازمان انرژی اتمی: گازدهی به ماشین‌ «آی ار ۶» آغاز شد/ جزئیات اقدامات ایران در گام سوم برجامی

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایرنا، «بهروز کمالوندی» روز شنبه در نشست خبری درباره جزییات گام سوم کاهش تعهدات برجامی گفت:دشمنان انقلاب که پیشرفت‌های ایران را نمی‌دیدند به خصوص در حوزه هسته‌ای شروع به کارشکنی کردند و مشکلاتی را ایجاد کردند. اوج فعالیت‌های این صنعت تولید و غنی سازی اورانیوم ۴ درصد و ۲۰ درصد بود که زمانی که ۲۰ درصد را به ما ندادند خودمان شروع به تولید آن کردیم. 

وی اضافه کرد: عملا از آغاز دهه ۹۰ در همه حوزه های صنعتی بخصوص در چرخه سوخت و نیروگاه های جدید بر اساس اسناد بالادستی که در واقع توسعه نیروگاه‌های هسته ای و برنامه غنی سازی با هدف رسیدن به ظرفیت یک میلیون سو طی ۱۵ سال در دستور کار قرار گرفت. البته برنامه ای بیش از برجام بود که در دستور کار سازمان انرژی قرار داشت.در مذاکرات موسوم به برجام سازمان تلاش زیادی کرد زمان بندی‌هایی برای پاسخگویی به نیاز نیروگاه‌های کشور که قرار است تعداد آنها افزایش یابد داشته باشد. بنابراین غنی سازی باید به نحوی باشد که پاسخگوی آنها باشد.

کمالوندی ادامه داد: بعد از برجام عملا ما با بدعهدی هایی مواجه شدیم و طرف مقابل تعهدات خود را انجام نداد و با مشکلاتی روبرو شدیم که اوج آن خروج آمریکا از اردیبهشت ماه سال گذشته است که فشار زیادی را نه تنها بر جمهوری اسلامی بلکه بر کشورهای دیگر که با ایران ارتباط داشتند، شروع کرد.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: بر این اساس نظام تصمیم گرفت در وضعیت عدم تعادل بین تعهدات و حقوق ما توازنی ایجاد کند که طرف مقابل به سمت تعهدات خود برگردد و حقوق ایران ر ا محترم بشمارد یا اگر انجام نشد جمهوری اسلامی با کاهش تعهدات خود موازنه ای در داد و ستد در نتیجه برجام ایجاد کند.

وی یادآورشد: متن برجام حدودا ۱۲۲ صفحه فارسی و ۱۶۰ صفحه نسخه انگلیسی است که ۵ ضمیمه دارد . ضمیمه ۱ و ۲ تعهدات ما و طرف مقابل است. ضمیمه ۳ همکاری های بین المللی و ضمیمه ۴ سازوکارهای مربوط به کمیسیون مشترک است و ضمیمه ۵ زمان بندی است. بنابراین در زمینه کاهش تعهدات باید بر ضمیمه۱ متمرکز شویم.

کمالوندی با اشاره به ۸ موضوع اصلی  در ضمیمه ۱ و بند ۸۲ گفت: یکی از موضوعات تعهداتی در رابطه با راکتور آب سنگین است که عدم بازطراحی و عدم اجرای راکتور قبلی و بازطراحی آن راکتور است.  مورد دیگر در ارتباط با تولیدات کارخانه‌های آب سنگین بود. موضوع سوم بازفراوری سوخت مصرف شده است که در اینجا هنوز سوخت مصرف شده که بخواهیم برنامه های بازفراوری‌ داشته باشیم، عملا برای ما مطرح نیست. 

وی غنی‌سازی در ظرفیت و سطح آن را مورد دیگر در این حوزه عنوان کرد  و افزود: یک مورد از آن  که سطح میزان ۳.۶۷ را در گام دوم کنار گذاشتیم. در گام اول هم تعهدات برای ذخایر ۳۰۰ کیلو و ۱۳۰ تن که عرضه کنیم به بازار را کنار گذاشتیم و تحقیق و توسعه موضوع گام سوم است.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: به جز مسائل طرح شده در گام های قبل، موضوعات دیگر در این پرونده فردو ، میزان ذخایر و نظارت، دسترسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی و شفاف سازی است. در مورد آخر بنا نداریم که تغییری ایجاد کنیم. بنابراین تا امروز از ۷ موضوع باقی مانده دیگر ما ۴ و نیم مورد را کنار گذاشتیم. آن نیم مورد هم برای این است که سطح غنی سازی را کنار گذاشته ایم اما ظرفیتش به تعداد سانتریوفوژ ها بر می گردد و موضوعات باقی مانده بسیار مختصر هستند.

وی گفت: این نشان می دهد که به لحاظ فنی در مذاکرات نحوه تعهدات به گونه ای بوده است که مشکلاتی ایجاد نکند. همانطور که دکتر صالحی بارها گفته اند و متاسفانه برخی ها به دلایل سیاسی به این نکته غفلت می کنند این است که صنعت هسته ای ما حتی در قالب برجام به راحتی به اهداف بلند مدت خود خواهد رسید.

کمالوندی  اضافه کرد:  بنا به فرمایشات مقام معظم رهبری که شرط کرده بودند در انتهای کار مشخص باشد غنی سازی کشور پاسخگو هست و حداقل ۱۹۰ هزار سو خواهد بود، ما برنامه ۱۵ ساله ای را ارائه دادیم با ۲۷۰ هزار سو که قابل افزایش تا یک میلیون سو بود.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: اتفاقی که امروز رخ داده است با تغییراتی که در تحقیقات و توسعه ایجاد کرده ایم، تحقق آن برنامه را به سمت یک میلیون سو تسهیل خواهد کرد. و ما ۲۷۰ هزار سو را به راحتی با همین برجام موجود محقق خواهیم کرد. اما این که چه زمانی به یک میلیون سو را محقق خواهیم کرد بستگی به اقدامات آینده ما در تحقیق و توسعه دارد.

وی تصریح کرد: مواردی که گفتم به ترتیب در بند ۸۲ ضمیمه یک برجام آمده است. اما در مورد تحقیق و توسعه که از بنده های ۳۲ تا ۴۳ و یک بند ۸۱ را شامل می شود،  بند ۸۱ در مورد روش های غنی سازی غیر از سانتزیفیوژهای گازی صحبت می کند. در حال حاضر عمده کار اقتصادی دنیا برپایه سانتریفیوژ های گازی انجام می شود و روش های دیگری که در دنیا انجام می شود، لزوما اقتصادی نیست، اما به هر حال جمهوری اسلامی ایران در برجام پذیرفته بود فعلا فقط از سانتریوفوژهای گازی استفاده کند.

کمالوندی درخصوص بند های ۳۲ تا ۴۳  هم گفت: در این بندها ۸ موضوع است که مورد بحث ما است. چهار موضوع آن تا الان انجام شده است و و آژانس مراجعه خواهد کرد و تایید خواهد شد. اما چهار۴ اقدام دیگر هم با فاصله زمانی که عرض خواهم کرد اقدام خواهد شد. 

وی افزود: نکته مهم این است که در مسیر غنی سازی، برخلاف آن چیزی که بعضا بعضی طرح می کنند، ما می می توانیم بگوییم که عملا محدودیتی وجود نداشته است. به این دلیل که برنامه ها بر اساس یک برنامه بلند مدت، با روش های جدید، دیده شده بود. روش قدیم روش مهندسی معکوس بود. مانند ماشین های IR۱ ماشینی نبود که در ایران ساخته شده باشد، در هلند ساخته شده بود که به پاکستان رفته و از آن جا به ایران آمده بود. اما ماشینی که شما خودتان می سازید حتما به مستند سازی دانش نیاز دارد. وگرنه شما مسیری را می روید و چون آدرس را مشخص نکرده اید، دفعات بعد با مشکلاتی مواجه می شوید.

کمالوندی با تاکید بر اهمیت مستند سازی ادامه داد: مستند سازی دانش یکی از کارهایی است که در دنیا انجام می شود و بر اساس آن ما هزاران سند برای هر کدام از این سانتریفیوژها درست کرده ایم.کار بسیار عمیق  و بزرگی  است،اگر یک مقدار زمان برای رسیدن به اهداف بلند مدت بیشتر شده؛ کیفیت افزایش یافته است.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی اظهار کرد: در گذشته به دلیل اهمیت سرعت، و از طرفی با توجه به مهندسی معکوس، عملا وارد فرآیند مستند سازی که زمان بر است، نشده اند؛ همه تحقیقات انجام شده به هر شکل ممکن مستند و با همدیگر مقایسه شود؛ این سندها در کنار هم قرار گیرد و به دانش فنی تبدیل شوند.

کمالوندی ادامه داد: امروز چهار  اقدام با چهار موضوع انجام شد؛ قبل از کاهش تعهدات اگر هرکدام از ماشین های پیشرفته وقتی در عمل غنی سازی می کردند، محصول و خوراک را دوباره با قاطی می کردند و به صورت اتوماتیک به اورانیوم طبیعی تبدیل می شد. از این به بعد این اتفاق نمی افتد و ماشین های سانتریفیوژ ما همانطور که تحقیق و توسعه می کنند، به انباشت ذخایر کمک می کنند؛ اگر این را در نظر بگیریم که ظرفیت این ماشین‌ها چندین برابر ماشین های است که فعلا نصب شده است به معنی این است که در بعضی جاها صدها  شاید هزاران ماشین را در حال نصب به افزایش ذخایر ما کمک کند، این از دیروز انجام و امروز به آژانس اعلام شد.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه از امروز تولیدات تحقیقاتی به ذخایر ما افزوده می شود،گفت: ماشین «آی آر ۶» قرار بود در ابتدای سال ۱۱ عملا گازدهی شود،IR۶ ساب که قرار بود در آن موقع گازدهی شود، ماشینی غیر از ماشین «آی آر ۶» است، گازدهی آن را هم شروع کردیم.

وی اضافه کرد: همچنین قرار بود راه اندازی زنجیره ۲۰ ماشین «آی آر ۴ »که موضوع بند ۳۵ ضمیمه ۱ است ، ابتدای سال ۱۱ انجام شود که الان عملا انجام شده است.همچنین راه اندازی زنجیره ۲۰ تایی ماشین «آی آر ۴ »که موضوع بند ۳۵ ضمیمه ۱ است  آن هم ابتدای سال ۱۱ انجام شود، الان عملا انجام شده است و ما زنجیره ۲۰تایی ماشین زنجیره«آی آر ۴ »  را عملا شروع کرده ایم و تولیدات آن به ذخایر اضافه می شود.

کمالوندی افزود: «آی آر ۶ »به صورت زنجیره ۲۰ ماشین- البته قرار بود بعد از آبان ماه به دو زمان مساوی تقسیم می شد، دو زمان مساوی آبان ماه به بعد است- دیروز شروع کردیم و زنجیره ۲۰ تایی گازدهی شد و زنجیره ۳۰ تایی نیز علاوه بر ۱۰ و ۲۰ تایی غیر از آنها که اکنون کار می کنند، در برنامه بعدی داریم.

کمالوندی، با بیان اینکه این ۴ موضوع چهار اقدامی است که عملا انجام شده،گفت: اگر ۴ اقدام دیگر انجام دهیم عملا در حوزه غنی سازی هیچ تعهد دیگری باقی نمی ماند. دو مورد از این اقدامات از جمله راه اندازی زنجیره میانی ماشین «آی آر ۲ ام» موضوع بند ۳۲ ضمیمه ۱ است که باید از سال ۱۱- یعنی ۶ سال دیگر- انجام می‌شد؛ دیگر اقدام ما، راه اندازی زنجیره ۱۰ ماشین سانیتریفیوژ «آی آر ۵ » و گازدهی آن است؛ این هم از مواردی است که باید سال یازدهم اتفاق می افتاد.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: نیاز ما الان ۲۰ درصد نیست و اگر بخواهیم زمانی ۲۰ درصد تولید کنیم؛ ترجیح ما این است که یک پله پیش رویم و ذخایر۴.۵ درصد به اندازه کافی داشته باشیم و بعد شروع به تولید ۲۰ درصد کنیم.

کمالوندی درباره نقش آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت: آژانس گزارش دهنده و منعکس کننده است و نقش قاضی و قضاوت کننده ندارد. نقش آژانس در توافق برجام این بود که آنچه را که اتفاق می افتد گزارش کند. گام‌های اول و دوم اقدامات ایران را آژانس گزارش کرده است و به طور طبیعی درباره تغییرات حوزه توسعه هم گزارش داده خواهد شد و لذا نکته خاصی ندارد.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی یادآور شد: دکتر ظریف این موضوع را به خانم موگرینی به عنوان هماهنگ کننده برجام در نامه ای دو صفحه ای با جزییات، اشاره به سوابق و اینکه جمهوری اسلامی ایران در راستای حقوق خود و کاهش تعهدات گام سومی را برمی دارد؛ اعلام کرده و گفته است که جزییات آن هم از طریق آژانس اعلام خواهد شد. 

کمالوندی افزود: آژانس اتفاقاتی را که اکنون در سایت های ما می افتد، می بیند و گزارش می کند. این در راستای دستور ریاست جمهوری و نامه وزیر امورخارجه است و گزارش آن هم علی القاعده خواهد رفت و طرف های دیگر هم در شورا خواهند دید. وقتی این گزارش در شورای حکام بررسی می شود باید ببینند که چرا پس از ۱۶ گزارش که موید اجرای تعهدات و پایبندی ایران به برجام بوده است؛ این اتفاقات می افتد. 

وی تاکید کرد: علت این موضوع پس از صبر استراتژیک یک ساله جمهوری اسلامی مشخص است و فکر نمی کنمکشوری در دنیا نیست که علت این  اقدامات جمهوری اسلامی را نداند. این اقدامات منصفانه و در حدی است که برای احقاق حقوق کشور صددرصد لازم است.