ترامپ برای بازسازی روابط با ایران باید کار انتحاری انجام دهد

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از نامه نیوز، اوضاع روابط ایران و آمریکا روز به روز حساس تر و وخیم تر می شود. آنقدر فضا بین دو کشور سنگین است که می توان گفت در طول 40 سال گذشته سابقه ندارد.

اروپایی ها تلاش زیادی را به کار بستند تا از فرصت برگزاری اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل کانالی دیپلماتیک را بین ایران را و آمریکا باز کنند اما دو طرف هنوز به تصمیم قطعی نرسیدند اما پذیرش این کانال دیپلماتیک را نه رد می کنند و نه تأیید.

همه منتظرند ببینند در چند روز آینده چه اتفاقی می افتد. آیا روحانی و ترامپ وارد یک توافق جدید می شوند یا اوضاع شکل دیگری پیدا می کند.

حشمت الله فلاحت پیشه عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس معتقد است: موضوع مناسبات ویران شده ایران و آمریکا به این راحتی دوباره شکل نمی گیرد. با خروج ترامپ از برجام، ضربات سختی بر مقدمات تنش زدایی بین ایران و آمریکا وارد شد.

مشروح گفتگوی نامه نیوز با حشمت الله فلاحت پیشه را در ادامه بخوانید.

*****

*این روزها آقای روحانی در نیویورک به سر می برد و خبرها از احتمال تشکیل جلسه سران 5+1 حکایت می کند. به نظر شما ممکن است روحانی و ترامپ در قالب آن جلسه رو به روی هم بنشینند؟

ایران و آمریکا از لحاظ دیپلماسی راهبرد متفاوت دارند. آمریکایی ها دنبال شکل دیپلماسی هستند اما ایرانی ها محتوای دیپلماسی برای شان اهمیت دارد لذا بعید نیست ترامپ عملا برای دیدار با آقای روحانی از هر فرصتی استفاده کند یا هر رفتاری را از خود نشان دهد.

ترامپ از معاهده پاریس هم خارج شد اما در جلسه مربوط به آن معاهده حاضر شد که تعجب ناظران را برانگیخت بنابراین احتمال این وجود دارد که با وجود خروج آمریکا از برجام، ترامپ بخواهد در جلسه سران کشورهای شرکت کند چون او می خواهد در عکسی که مقامات ایرانی در آن حضور دارند باشد.

زمانی که آقای روحانی طرحش را برای حضور در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد بیان کرد نشان داد که ایران و آمریکا دو مسیر متفاوت را طی می کنند. طرح آقای روحانی منطقه ای و درباره برقراری امنیت در منطقه هرمز است که طبیعتا برای اجرای آن کشورهای منطقه و همسایه ایران باید مذاکراتی را با هدف کاهش تنش شروع کنند اما ترامپ با وجودی که جزء هیچ کدام از طرف های این طرح نیست نخستین سیاستمدار دنیا بود که اظهارنظر کرد و گفت «می خواهد آن را بخواند».

آمریکایی ها تلاش دارند این طور وانمود کنند که موفق شدند بالاخره ایران را به گونه ای وارد فضای مذاکراتی کردند. به همین علت معتقدم شرکت روحانی در جلسه برجام با حضور خلاف منافع ملی است چون آمریکایی از برجام خارج شدند و اگر هم دوباره بیایند و به برجام بازگشت داشته باشند، آن موقع ایرانی ها نمی توانند آمریکا را در شرایطی بپذیرند که ترامپ بخواهد برای اجرای مواد 11، 12 و 13 قطعنامه 2231 یعنی فعال کردن مکانیزم ماشه و برهم زدن برجام دوباره به این توافق برگردد.

در مجموع باید پذیریم صورت، تاکتیک و شکل دیپلماسی گاهی مواقع ارزش راهبردی پیدا می کند. آمریکایی ها می خواهند با حضور شکلی خود در جلسه برجام شکست ایران را به نمایش بگذارند و در عمل هم نگذارند چیزی عاید ایران نشود.

*آقای ظریف در مصاحبه با سی ان ان گفت «اگر ترامپ  در "توافق ماندگار" جدی است و لغو تحریم ها را به تصویب کنگره برساند، حاضریم به جای سال 2023 به سرعت پروتکل الحقاقی را به مجلس بفرستیم.» به نظر شما چقدر امکان این اتفاق وجود دارد؟

موضوع مناسبات ویران شده ایران و آمریکا به این راحتی دوباره شکل نمی گیرد. با خروج ترامپ از برجام، ضربات سختی بر مقدمات تنش زدایی بین ایران و آمریکا وارد شد. معتقدم آقای ظریف با این صحبتش سعی کرد یک پیشنهاد عملی برای دیپلماسی بدهد ولی این پیشنهاد عملی الان جنبه واقعگرایانه ندارد.

اگر وضعیت طوری شود که آمریکایی ها تحریم ها را در قالب یک قانون کنگره بردارند معنایش این است که فردا شخصی همچون ترامپ نمی تواند وارد اعمال یکسری تحریم های تازه علیه ایران شود. به نظر من از چنین شرایطی آقای ترامپ خیلی دور شده است.

البته اگر چنین اتفاقی بیفتد به طور طبیعی در یک فضای مثبت امکان دارد دولت پروتکل الحاقی را زودتر به مجلس بفرستد و مجلس طبق آیین نامه آن را بررسی می کند ولی مشکل آن است که مقدمات کار فراهم نیست چون چنین عزم مثبتی را نزد آمریکایی ها ندیدیم و آقای ترامپ هنوز رفتارهای مغرورانه خود را کنار نگذاشته است.

*اگر آقای ترامپ سنتی شکنی کند و پای سخنرانی آقای روحانی در مجموع عمومی سازمان ملل بنشیند، آیا این نمی تواند پالسی برای آینده باشد؟

خیلی خشبینانه است که بگوییم آینده ای در روابط ایران و آمریکا وجود دارد. ایران و آمریکا آخرین فرصت‌های دیپلماسی شان را از دست دادند و آخرین رمق دیپلماسی بین دو کشور را در نیویورک شاهد هستیم؛ به ویژه آنکه گام عملی برنداشته نشده است.

البته از ترامپ بر می آید که بنشیند و سخنرانی آقای روحانی را گوش دهد. آقای روحانی هم اگر می نشست سخنرانی آقای ترامپ را گوش می داد خلافی مرتکب نمی شد اما موضوع مذاکره به چیزی فراتر از دو علامت دیپلماتیک بستگی دارد.

915 نوع تحریم از 1248 در قالب برجام برداشته شد اما آقای ترامپ آمد و این سامان را به هم ریخت و حتی تحریم های جدیدی هم شکل گرفت. تنها راه بازگشت به دیپلماسی این است که این تحریم ها دوباره به حالت تعلیق در بیاید. من بعید می دانم چنین اراده ای نزد آمریکا شکل گرفته باشد.

از طرفی ترامپ یک شخصی است که به همان میزان که وارد سال انتخابات می شود باید منتظر یکسری اقدامات انتحاری از سوی او بود. یادمان نرفته که ترامپ بارها موضوع چالش با مکزیک را مطرح کرد اما به یکباره تعرفه ها را به صفر رساند و چراغ سبز بزرگ و پرنوری را به مکزیک داد. علتش این است که ترامپ می خواهد از سیاست هایش نتیجه بگیرد.

در حوزه سیاست خارجی هیچ کشوری مثل ایران غرور ابرقدرتی آمریکا را به چالش نکشید. ترامپ اگر می خواهد به نتیجه ای برسد مجبور است که در بازسازی روابط آمریکا با ایران کار انتحاری انجام دهد اما هنوز مقدمات این کار شکل نگرفته است چون یارگیری از میان تئوریکا در موضوع آرامکو نشان داد ترامپ به جای آنکه باعث خروج آمریکا از انزوا شود دنبال یارگیری های تازه علیه ایران است یا اروپایی ها با چراغ سبزی که به آمریکا نشان دادند بزرگترین ضربه را به دیپلماسی نیم بندی زدند که خودشان در طول یک سال و نیم اخیر شروع کردند.