حادثه آرامکو ممکن است موجب کاهش مظلومیت و محبوبیت ایران در منطقه شود!

اقتصادنیوز:  علی بیگدلی ، استاد مسائل بین‌الملل در گفتگو باعصرما به بررسی تحولات منطقه پرداخت. به گزارش اقتصادنیوز او درباره آثار و نتایج گام چهارم کاهش تعهدات برجام در عرصه بین‌الملل گفت: برای توضیح این موضوع باید به دنبال پاسخ این سئوال باشیم که ایران در برداشتن گام‌های بعدی به دنبال چه هدفی است؟ مهمتر از آن تاثیرات رسیدن به این اهداف بر کشور است که چقدر منافع ملی را تامین می‌کند؟ آنچه به نظر می‌رسد با برداشتن گام‌های بعدی از سوی ایران همانطور که اروپایی‌ها هم اعلام کرده‌اند؛ این کشورها از برجام خارج می‌شوند. اگر این اتفاق بیفتد ما باید منتظر چه واکنش‌هایی باشیم؟

وی در ادامه افزود: با خروج کشورهای اروپایی از برجام، برجام از بین می‌رود و با توجه به اینکه در پس آن اتحادیه اروپا به آمریکا نزدیک می‌شود احتمالا آن اجماع بین‌المللی که آمریکا به دنبال آن علیه ایران بوده است به مرور تحقق پیدا می‌کند و پرونده ایران باردیگر به شورای امنیت می‌رود و بار دیگر همان مسائل، مشکلات و تحریم‌هایی که سال 2015بر ایران تحمیل شد، به وجود می‌آید. یادمان باشد در این سال‌ها و این شرایط بود که ما به مذاکره روی آوردیم. با برگشتن به شرایط سابق تحریم‌ها از چهار نقطه بر ما وارد می‌شود؛ کاخ سفید، کنگره ، اتحادیه اروپا و شورای امنیت که به موجب آن همه کشورها موظف می‌شوند این تحریم‌ها را رعایت کنند. پس وضعیت ما از آنچه هست بدتر می‌شود.

این کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به اینکه هدف از برداشتن این گام‌ها و نقطه نهایی آن باید مشخص شود، تصریح کرد: ما با افزایش درصد غنی سازی و فعالیت هسته‌ای که موضوع مذاکره ما با 1+5 بود؛ چه دستاوردی قرار است داشته باشیم که با تمرکز و تاکید بر آن می‌خواهیم کشورهای باقی مانده در برجام را تحت فشار قرار دهیم؟

وی در ادامه افزود: در سفری که آقای روحانی به  مجمع  عمومی سازمان ملل رفت؛ با توجه به دخالت‌ها و کمک‌هایی که مکرون و پس از آن کشورهای آلمان و انگلیس انجام داده بودند؛ شرایطی ایجاد شده بود که آنها اعلام کردند که ایران نرمشی انجام دهد و آمریکایی ها هم بخشی از تحریم‌های ما را لغو کند تا مذاکراتی در قالب همان 1+5 انجام گیرد.

بیگدلی با بیان اینکه آقای روحانی پس از ورود به ایران درباره سفرش اعلام کرد که ما حاضر به مذاکره نشدیم؛ گفت: در پاسخ به اینکه چرا این اتفاق افتاد؛ می‌توان به این قضیه اشاره کرد که ترامپ در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرد که ما به دنبال تحریم‌های بیشتری هستیم. اگرچه مکرون به روحانی گفته بود که این سخنان ترامپ چندان جدی نیست اما ما نپذیرفتیم.

وی در ادامه افزود: ما فرصتی را از دست دادیم. زیرا اگر در این بازه مذاکره با 1+5 انجام می‌گرفت؛ ما چیزی را از دست نمی‌دادیم. قرار نبود که ما با آمریکا بنشینیم و قرارداد امضا کنیم بلکه باردیگر با همان گروه یک برجام جدید می‌نوشتیم.

بیگدلی با اشاره به نحوه لغو تحریم‌ها از سوی آمریکا گفت: به نظر من آمریکا می‌توانست تحریم‌ها را به مدت 6 ماه تعلیق کند و دو خواسته آقای روحانی که یکی صدور نفت و دیگری برداشتن موانع نقل و انتقال بانکی بود؛ در همین بازه زمانی عملی کند تا مذاکره ایران و کشورهای 1+5 انجام شود و برجام جدیدی توافق شود. با این تفاوت که ما باید تاکید و اصرار می‌کردیم که این توافق به تصویب کنگره آمریکا هم برسد و به صورت قانون در بیاید تا رییس جمهوری بعدی آمریکا نتواند آن را لغو کند. یکی از نقطه ضعف‌های این برجام همین بود. علتش هم عجله ما برای بهره برداری از آن به عنوان یک مهره پیروزی بود.

وی در ادامه افزود: برجام کنونی تا سال 2025 اعتبار دارد و این زمان احتمالا از جانب ترامپ زمان محدودی به شمار می‌آید. بنابراین ما نیاز داریم در دیپلماسی نسبت به غرب نرمشی به خرج دهیم. البته ما به چنین نرمشی نسبت به سیاست‌های منطقه‌ای هم نیازمند هستیم؛ چنانکه اگر قرار باشد آمریکا هم چنین نرمشی انجام دهد منتظر این رویه در سیاست‌های منطقه‌ای ما هم خواهد بود. 

این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه وقتی آمریکا یک طرفه از برجام خارج شد برای ایران فضای مظلومیت ایجاد شد، تاکید کرد: در این شرایط ایران می‌توانست احقاق حق بکند و بر همین اساس بود که اتحادیه اروپا از برجام خارج نشد اما متاسفانه حادثه آرامکو فارغ از اینکه مقصرش که بوده، فضای بدی برای ایران به وجود آورد و اتحادیه اروپا آن را به گردن ایران انداخت و فضای مظلومیت و محبوبیت ایران را به شدت تحت‌الشعاع قرار داد و به زیان ایران تمام شد. نتیجه اش هم این بود که پس از آن اروپا اعلام کرد که از برجام خارج می‌شود.

وی در پایان گفت: این وضعیت اگر ادامه یابد؛ ما بخواهیم در نقطه صفرمان بمانیم؛ هیچ چیز به نفع ما تغییر نمی‌کند و ممکن است مجبورشویم از خیلی چیزها مایه بگذاریم و روز به روز آینده وضعیت بین المللی ما به سمت ابهام بیشتری کشیده ‌شود.