ارائه ۱۰ راهکار بمنظور مقابله با فرونشست زمین در تهران

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایرنا، علی بیت‌الهی با حضور در نشست تخصصی کاهش خطرپذیری پدیده فرونشست ناشی از تغییرات آب زیرزمینی در شهر تهران، با بیان اینکه هم‌اکنون شاهد فرونشست در بخش‌های مختلف کشور هستیم، اظهار کرد: در کنار تخت جمشید، برنج می‌کاریم و همین امر باعث شده که زمین‌های این بنای تاریخی فرونشست کرده و حتی خود بنا دچار شکاف شود. همچنین در وضعیتی به سر می‌بریم که فرونشست در حال تبدیل شدن به یک مشکل اجتماعی است.

بیت الهی وی با اشاره به ریسک فرونشست در محدوده‌هایی که ساختمان‌ها و مراکز اقامتی در آنجا وجود دارد، گفت: تحقیقات نشان می‌دهند در حال حاضر حدود ۵۰ هزار حلقه چاه مجوزدار و همچنین به همین تعداد چاه غیرمجاز و غیرقانونی در مناطق شهر تهران وجود دارند و در دولت قبل نیز مجوز حفر ۳ هزار چاه نیز صادر شده است.

وی با بیان اینکه اولین تحقیقات دررابطه با موضوعات مربوط به فرونشست به سال ۱۳۷۹ بر می‌گردد، گفت: در آن سال مشخص شد که زمین آزادگان منتهی به آیت‌الله سعیدی دچار فرونشست شده و در همین ارتباط کمیته‌ای با حضور سازمان زمین‌شناسی تشکیل شد، اما این جمع، اجتماعی نشد و امروز نیز ما به فرهنگ‌سازی و توجه بیشتر نیاز داریم.

رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تأکید بر اینکه امروز زمانی است که باید به فکر چاره‌اندیشی برای آیندگان باشیم، عنوان کرد: در حال حاضر، در محدوده مناطق ۱۸ و ۱۹ اثر فرونشست کاملاً مشهود است و حاشیه آن تا قبل از فرودگاه مهرآباد نیز قابل مشاهده است. حتی در برخی از قسمت‌ها عمق فرونشست به ۲۴ سانتی‌متر هم می‌رسد. تحقیقاتی در این زمینه در سال ۲۰۱۷ به مدت دو سال انجام شد که نشان می‌داد محدوده جنوب تهران منطقه با خطر بالاست که روی پل‌ها، مسیرها و همچنین خطوط راه‌آهن تأثیر گذاشته است. هم‌اکنون از شمال تهران تا قسمتی که پالایشگاه نفت در جنوب تهران واقع شده ما شاهد ۸۰۰ متر اختلاف ارتفاع هستیم که در همین محدوده نیز متأسفانه حدود ۶ هزار و ۳۰۰ حلقه چاه جانمایی شده که بعضاً بین ۲۰ تا ۳۰ متر ارتفاع دارند و فرق این چاه‌ها با چاه‌های زراعتی در این است که در ۲۴ ساعت شبانه‌روز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

وی با تأکید بر اینکه برخی از این چاه‌ها ماسه‌زی هستند، عنوان کرد: خروج این ماسه‌ها از چاه‌ها باعث می‌شود حفره‌هایی در زیر زمین ایجاد شود و وقت سطح آب پایین می‌آید. این حفره‌ها بر اثر ارتعاشات به محیط بالای خود می‌آیند و همین امر باعث فروریزش زمین می‌شود. هم‌اکنون در این نقاط ترک‌خوردگی‌هایی در کف ساختمان، اتصالات، ستون‌ها و نمای ساختمان قابل مشاهده است.

بیت‌اللهی با بیان اینکه ساختمان‌هایی که در اثر فرونشست ترک می‌خورند در زلزله‌های متوسط هم دارای ریسک خطر بالا هستند، تصریح کرد: این ساختمان‌ها بعضاً در بافت فرسوده واقع شده‌اند و چون در این بافت فرسوده و متراکم شاهد انواع کارخانجات و تأسیسات صنعتی هستیم این امر باعث بروز مشکلاتی در زمینه فرونشست شده است.

وی با بیان اینکه هم‌اکنون ما شاهد وقوع فرونشست در منطقه ۱۲ نیز هستیم عنوان کرد: منطقه ۱۲ به لحاظ بافت دارای مراکز فرهنگی، اماکن قدیمی و آثار فرهنگی است که ریسک فرونشست در این منطقه را تشدید می‌کند و عوارض آن در جنوب تهران قابل مشاهده است. در محدوده فرونشست ۲۵ کیلومتر خط مترو، ۲۱ پل، ۴۶ جایگاه پمپ بنزین و ۲ انبار نفتی وجود دارد که اقدامات مناسبی به منظور مقابله با فرونشست در آنها انجام نشده است.

فروریزش موضوع دیگری بود که بیت‌اللهی به آن اشاره کرد و گفت: به دنبال فروریزش در خیابان شهران این موضوع را تحت بررسی قرار دادیم و مشخص شد در برخی از خیابان‌ها از جمله خیابان پیامبر، مولوی، میدان قیام و میدان اعدام ما شاهد پدیده خطرناک فروریزش هستیم.

رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تأکید کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد قنوات و روان‌آب‌ها و همچنین احداث ساختمان‌ها با گودبرداری‌های عمیق و ایجاد سازه‌هایی مثل مترو، ریسک فروریزش در شهر تهران را افزایش داده است. در برخی از مناطق ما شاهد این هستیم که گودبرداری‌ها به ۷۰ متر می‌رسد که این امر بسیار خطرناک است.

وی در تشریح راهکارهایش برای حل مسئله فرونشست نیز گفت: برخورد با چاه‌های غیر مجاز و نیز برخورد با استفاده غیرمجاز از چاه‌های مجاز، نصب سیستم‌های کنترل هوشمند در چاه‌ها، اصلاح شیوه‌های آبیاری، مدیریت کشت و زرع محصولات با نیاز آبی کمتر، نفوذپذیر کردن زمین در جنوب تهران و ... از جمله راهکارها برای کاهش فرونشست زمین است.

بیت‌اللهی افزود: برای کاهش خطرات فروریزش نیز پیشنهاد ما این است که اولا مسئولیت قنات‌ها، حفاظت و بهرداری از آنها به شهرداری تهران سپرده شود. همانطور که می‌دانید در گذشته قنات‌ها مالکیت شخصی داشتند اما حالا صاحبان این قنات‌ها دیگر نیستند و همین طور رها شده‌اند. مسئله دوم این است که شهرداری، سازمان نظام مهندسی و وزارت راه و شهرسازی به مسئله گودبرداری‌ها و حفاری‌ها ورود کره و در صورت مواجه شدن با رگ آب‌ها آن را به مسیر اصلی خود بازگرداند.

این متخصص خطرپذیری با اشاره به اقدامات سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران گفت: من از زمان زلزله رودبار در جریان ساز و کار مدیریت بحران در کشور قرار دارم و با این شناختی که از مجموعه مدیریت بحران دارم باید بگویم که تا کنون مجموعه‌ای چالاک‌تر و بهتر از مدیریت بحران شهر تهران ندیده‌ام البته این معنایش این نیست که هیچ مشکلی وجود ندارد بلکه مشکل وجود دارد که باید حل شود. یک سری مشکلات را نیز خود ما هم دیر فهمیدیم. مثلا در مورد مترو بعد که حفاری‌ها انجام شد متوجه شدیم که چه تاثیری در فروریزش دارد و اگر قبل از آن میدانستیم حتما حداقل هشدار می‌دادیم.