محصولات تراریخته؛ مفید هستند یا مضر؟

‌ساره حسینی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: محصولات تراریخته (Transgenic Products) یا دست‌کاری ‌شده‌ ژنتیکی محصولاتی هستند که با استفاده از روش‌های ژنتیک مولکولی و مهندسی ژنتیک دچار تغییر شده‌اند.

وی ادامه داد: از این روش‌ها عمدتا در پزشکی، داروسازی و کشاورزی استفاده می‌شود و داروهای نوترکیب مانند فاکتور ۸ انعقادخون نیز با استفاده از این روش‌ها ساخته شده‌اند.

عضو گروه پژوهشی مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی بیان کرد: تولید محصولات تراریخته در حوزه کشاورزی و صنعت غذا عمدتا به منظور تامین نیاز غذایی افراد با توجه به روند رو به رشد جمعیت انجام می‌پذیرد.

حسینی اظهار کرد: گیاهان با هدف مقاومت به برخی آفات، مقاومت به تنش شوری، تولید نژاد بهتر، افزایش میزان برداشت در واحد سطح و بهبود کیفیت خوراکی دچار دستکاری ژنتیکی می‌شوند، به عنوان مثال یــک ژن خــارجی بــه وجــود آورنــده مقاومت مانند ژن نوعی باکتری مقاوم به حشره‌ای خاص به گیاهی مانند ذرت تزریق می‌شود که باعث ایجاد یک گیاه زراعی تراریختـه یـا تغییر یافته ژنتیکی مقاوم به آفات می‌شود.

وی افزود: بخش عمده محصولات دستکاری شده ژنتیکی را در دنیا سویا، ذرت، پنبه و دانه کلزا تشکیل می‌دهند و اغلب روغن‌ها، سویا و ذرت موجود در بازار ایران نیز تراریخته هستند.

عضو گروه پژوهشی مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی با بیان اینکه استفاده از محصولات تراریخته هم در ایران و هم در جهان موافقان و مخالفانی دارد، بیان کرد: موافقان کاشت و مصرف این محصولات معتقد هستند با کاهش منابع آبی و خشکسالی‌های پی در پی، افزایش جمعیت و بحران کمبود منابع غذایی می‌توان با تغییر در ژنوم گیاه آن را نسبت به کم آبی مقاوم ساخت و در نتیجه عملکرد و بازده محصول را افزایش داد و همچنین استفاده از سموم شیمیایی در تولید محصول به دلیل مقاومت گیاه به آفات را به حداقل رساند.

حسینی ادامه داد: مخالفان مصرف محصولات تراریخته بر این باورند که محصولات تراریخته می‌توانند دارای عوارض و خطرات پیش‌بینی نشده‌ای بر سلامت انسان و محیط ‌زیست باشند و با استناد به ممنوعیت مصرف محصولات تراریخته برای گروه‌های حساس مانند کودکان و زنان باردار در بسیاری از کشورها به خصوص کشورهای پیشرفته، مصرف این محصولات را بدون خطر ندانسته‌اند و معتقد هستند مصرف محصولات تراریخته یکی از دلایل مقاومت بدن نسبت به آنتی بیوتیک‌ها هستند.

وی افزود: به همین علت بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان مانند آلمان، فرانسه، هلند، قبرس، یونان، بلغارستان، روسیه، صربستان، ایتالیا، نروژ و سوئیس به دلیل جلوگیری نابودی بذرهای اصیل و ذخایر ژنتیکی و با هدف سلامت و حفظ محیط زیست اجازه کاشت محصولات تراریخته را نمی‌دهند.

عضو گروه پژوهشی مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی تصریح کرد: مصرف عمومی محصولات تراریخته در بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا و روسیه محدود و کنترل شده بوده و در آمریکا نیز از ذرت تراریخته بیشتر به عنوان سوخت زیستی استفاده می‌شود.

حسینی با بیان اینکه محصولات تراریخته نسبت به سایر محصولات 30 درصد ارزان‌تر هستند، یادآور شد: در بسیاری از کشورها بر روی موادغذایی تراریخته و دست‌کاری ‌شده‌ ژنتیکی برچسبی با عنوان GMO یا تراریخته درج می‌شود و مصرف‌کننده با آگاهی کامل اقدام به خرید و مصرف محصول می‌کند.