اتحاد ایران، قطر، ترکیه و مالزی علیه تحریم‌های اقتصادی

سخنرانی ماهاتیر در پایان اجلاس کشورهای اسلامی در کوالالامپور، دارای سه محور مهم درباره عدم جایگزینی این اجلاس به جای دیگر نشست‌های مهم جهان اسلام، درس گرفتن از تحریم‌ها علیه ایران و قطر و هوشیار بودن در برابر قلدری دشمنان اسلام، و همچنین لزوم پیشرفت فناوری‌های بومی جهان اسلام و استفاده از واحد پول مشترک در تبادلات تجاری بود.

ماهاتیر محمد، سیاسمتدار کهنه‌کار و نود و دو ساله مالزیایی را که نماد پیشرفت این کشور می‌دانند، از مخالفان شدید جهانی‌سازی است. او بعد از فعالیتی چهل ساله از دنیای سیاست کناره گرفته بود، اما دوباره در انتخابات شرکت کرد و از حدود یک سال پیش بار دیگر نخست‌وزیر مالزی شد تا هفتمین نخست‌وزیر این کشور نام بگیرد. 

نخست‌وزیر مالزی، در پاسخ به این سوالات که چرا اساساً این اجلاس برگزار شد و چه اهدافی را دنبال می‌کرد، اشاره‌ای تلویحی به ادعاهای عربستان سعودی علیه این نشست کرده و گفت: «مسلماً، بعضی‌ها نیّت ما را عامدانه یا غیرعامدانه اشتباه برداشت کردند. برخی احساس تحقیر کردند و برخی دیگر مشکوک شدند. اما اکنون من مطمئنم که دیگر مشخص شده که نظرات منفی بی‌جا و بدون توجیه بودند».

ماهاتیر با بیان اینکه «ما اینجا نیستیم که جایگزین هیچ همایش اسلامی دیگری بشویم»، توضیح داد: «همچنین ما نمی‌خواهیم طبقه‌ها و دسته‌های متفاوتی از ملت‌های مسلمان در اینجا تشکیل بدهیم و نمی‌خواهیم دیگران را تضعیف کنیم. این [اجلاس]، گردهمایی تعدادی از کشورهای مسلمان است که سران آنها می‌خواستند با یکدیگر درباره برخی حوزه‌هایی که امکان ایجاد همکاری دارد، صحبت کنند».

وی ضمن اشاره به منافعی که این اجلاس ابتدا برای کشورهای حاضر و سپس در ابعاد بزرگتر برای تمام جهان اسلام دارد، افزود: «ما از ابتدا هفت محور را که می‌خواستیم روی آنها تمرکز کنیم، مشخص کردیم. توسعه و حق حاکمیت، یکپارچگی و حکومت‌داری مناسب، فرهنگ و هویت، عدالت و آزادی، صلح و امنیت و دفاع، تجارت و سرمایه‌گذاری، و فناوری و اداره اینترنت».

رهبر مالزی با بیان اینکه تمایلات خود درباره این حوزه‌ها را با سران ایران، ترکیه و قطر به اشتراک گذاشتند، تصریح کرد: «ما باید گروه ابتدایی شروع‌کننده را کوچک نگه داریم تا بتوانیم اهداف را فوراً و بدون متفرق شدن بر اثر نظرات بسیار زیاد، پیگیری کنیم... من و سران این کشورها به تفصیل شرح دادیم که امروزه وضعیت نظم در جهان اسلام به چه میزان رقت‌انگیز شده است».

ماهاتیر ضمن اشاره به جمعیت ۱.۸۳ میلیلارد نفری مسلمانان در جهان، گفت: «مسلمانان تقریبا یک چهارم جمعیت بشر را تشکیل می‌دهد اما هنوز نماینده مناسبی در تمام حوزه‌های بسترهای جهانی نداریم. این نگرانی هم وجود دارد که مسلمانان در کشورهای غیر اسلامی، مجبور هستند با [غیرمسلمانان] ادغام شوند... ما از یکپارچه شدن حمایت می‌کنیم، اما ادغام شدن آنهم تا جایی که دین‌مان را کنار بگذاریم، غیرقابل قبول است».

وی که از سیاسیون سرشناس و تأثیرگذار در آسیا و از مخالفان جهانی‌سازی است، همچنین افزود که اگر کشورهای اسلامی مستقل باشند و بتوانند پیام خود را بفرستند، مورد چنین رفتارهای تبعیض‌آمیزی در جهان قرار نمی‌گیرند.

نخست‌وزیر مالزی سپس در بخش دیگری از صحبت‌هایش به موضوع تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران پرداخته و تاکید کرد: «برای من مهم است که بگویم، ایران علی‌رغم سال‌ها تحریم، توانسته به پیشرفت و توسعه ادامه داده و با افتخار چهارمین کشور در جهان از منظر تعداد مهندس است».

ماهاتیر با اشاره به اعمال تحریم از سوی کشورهای حاشیه خلیج فارس بر قطر، افزود:‌ «اما آنها نیز مانند ایران توانستند در برابر آن بایستند و پیشرفت چشمگیری داشته باشند. با این حال، چنین تحریم‌ها و محدودیت‌هایی به‌صورت ویژه برای ایران و قطر نخواهد بود. جهان شاهد تصمیمات یک‌جانبه کشورهایی است که می‌خواهند اقدامات تنبیهی را تحمیل کنند، مالزی و دیگر کشورها نیز باید همیشه در یاد داشته باشند که این [تحریم‌ها] می‌تواند بر هر کدام از ما اعمال شود».

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به سراغ موضوع واحد پولی یکسان برای تبادل بین کشورهای اسلامی رفته و توضیح داد: «پیشنهاد دادم که دوباره ایده تجارت با دینار طلا و تهاتر را بررسی کنیم. ما (سران چهار کشور مالزی، ترکیه، ایران و قطر) با جدیّت در حال بررسی این ایده هستیم و امیدواریم بتوانیم مکانیسمی را برای اجرای آن پیدا کنیم».

این مقام مالزیایی که خودش نماد پیشرفت مالزی در دهه‌های گذشته است، با بیان اینکه تمرکز اصلی این نشست روی اقتصاد، علم، فناوری و صنایع دفاعی است، تاکید کرد که مهمترین وجه این تمرکز، نیاز به تولید و خلق فناوری‌های جدید بومی است.

ماهاتیر در این باره افزود: «تا زمانی که ما به فناوری‌های ساخته شده توسط دشمنان اسلام وابسته باشیم، آنها برای همیشه می‌توانند تلاش‌های ما برای ارتقای صنایع دفاعی را کنترل کرده، دور زده و یا [میل خود را] به ما دیکته کنند. مفتخرم که بگویم ما در این نشست، هجده تبادل موفق ادوات در حوزه‌های مختلف از جمله فناوری‌های پیشرفته، همکاری‌های رسانه‌ای، مراکز عالی، امنیتی، رهبری جوانان و برنامه‌های تبادلی انجام شد».

وی ضمن تاکید مجدد بر تمرکز این اجلاس روی یافتن راهکارهایی برای رسیدن به این اهداف، ادامه داد: «اگر عزم خود را تقویت کنیم، این شروعی تازه است. همانطور که خداوند در قرآن گفته، اگر مردمی خودشان نخواهند که وضعیتشان تغییر کند، خدا نیز تغییری در وضع آنها نخواهد داد. ما می‌خواهیم خودمان و امت اسلامی را نجات بدهیم... امیدواریم دیگر برادرمان مسلمان نیز ببینند که هدف ما در اینجا، متحد کردن امت اسلامی در فناوری‌های استراتژیک و پیشرفته است».

نخست‌وزیر مالزی در پایان با بیان اینکه کسب دانش، تنها امید ما برای ممانعت از قلدری دشمنان علیه امت اسلامی است، گفت: «برای این منظور، ما این شعار را که تمام مسلمانان برادران هم هستند، تکرار می‌کنیم».

هرچند این نشست اکنون به پایان رسیده، اما به نظر می‌رسد اجلاس کوالالامپور آغازگر مسیری باشد که در صورت تداوم نهایتا به شکل‌گیری یک جبهه جدید ضدتحریم با محوریت چهار کشور ایران، مالزی، ترکیه و قطر منجر شود.