توافق اروپایی‌ها برای تمدید چارچوب زمانی «مکانیسم ماشه» در برجام

به نوشته وبگاه اطلاع‌رسانی اتحادیه اروپا، بورل با صدور بیانیه‌ای بعد از انجام مشورت با تروئیکای اروپایی حاضر در برجام، گفت: «در تاریخ چهاردهم ژانویه، نامه‌ای از وزرای خارجه آلمان، فرانسه و انگلیس دریافت کردم، مبنی بر ارجاع دادن نگرانی خود از اجرای تعهدات برجامی ایران به کمیسیون مشترک که به تبع آن مکانیسم حل اختلاف فعال شد».

وی ضمن اشاره به تاکید مجدد تمام طرف‌های برجام بر حفظ این توافق، توضیح داد: «علی‌رغم اختلاف‌نظر بر سر شرایط، این توافق وجود دارد که زمان بیشتری برای [مکانیسم حل اختلاف] به دلیل پیچیدگی مسائل موجود، نیاز است. به همین دلیل زمان‌بندی تمدید شد».

این مقام اروپایی با بیان اینکه چارچوب زمان‌بندی فرایند مکانیسم حل اختلاف تمدید شد، افزود: «همگی توافق کردند تا مباحثات را در سطح کارشناسی برای رفع نگرانی‌ها حول اجرای [تعهدات] هسته‌ای و همچنین اثرات گسترده‌تر خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها... ادامه دهند».

وی همچنین خبر داد که کمیسیون مشترک برجام نشست بعدی خود را در ماه فوریه برگزار می‌کند.

تروئیکای اروپایی ده روز پیش، در اقدامی‌که آن را تلاش برای حفظ برجام خواندند، با انتشار بیانیه‌ای،  ساز و کار حل اختلاف در چارچوب برجام را فعال کردند. بورل پیشتر گفته بود هدف سه کشور از فعال کردن مکانیسم حل اختلاف، اعمال تحریم‌ها نیست.

این مکانیسم روندی است که در صورت طی کردن کامل مراحل، به بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه ایران منتهی خواهد شد. 

با این حال دیپلماتهای اروپایی مدعی هستند که هدف این تصمیم حفظ توافق هسته‌ای از طریق بحث و رایزنی با ایران برای بازگشت به تعهداتش ذیل برجام است، نه بازاعمال تحریمهای سازمان ملل. 

مکانیسم ماشه چیست؟

مکانیسم ماشه، بخش نهایی از ساز و کار حل اختلاف ذیل برجام است که می‌تواند قطعنامه‌های پیشین سازمان ملل را که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ تعلیق شده بودند، باز گرداند.

در حقیقت منظور از مکانیسم ماشه بخش پایانی همان «ساز و کار حل اختلافات» در بندهای ۳۶ و ۳۷ در برجام است. این ۲ بند از آنجا که رجوع به آنها می‌تواند به بازگشت خودکار تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بینجامد، به «مکانیسم ماشه» معروف شده‌ است. 

بند ۳۷ برجام عنوان می‌کند: «متعاقب دریافت ابلاغ طرف شاکی، به نحو مشروح در فوق، به همراه توضیحی از تلاش‌های توأم با حسن نیت آن طرف برای طی فرآیند حل و فصل اختلاف پیش بینی شده در برجام، شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌بایست منطبق با رویه‌های خود در خصوص قطعنامه‌ای برای تداوم لغو تحریم‌ها رای گیری کند. چنانچه قطعنامه فوق‌الذکر ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ به تصویب نرسد، سپس مفاد قطعنامه‌های سابق شورای امنیت سازمان ملل متحد مجدداً اعمال خواهند شد، مگر اینکه شورای امنیت سازمان ملل متحد به نحو دیگری تصمیم گیری کند».