فطریه۹۹| احکام و مبلغ زکات فطره امسال/ پاسخ به پرسش‌های متداول

فتوای آیت الله سیستانی

بنا بر استعلام از دفتر  آیت الله سیدعلی سیستانی در قم مقدسه، هر فرد مکلف در ایران برای مبلغ زکات فطره در سال ۱۳۹۹ می تواند بدل از سه کیلو آرد معادل  ده هزار تومان پرداخت کند.

 مقدار فطره چقدر است؟

ـ برای زکات فطره کافی است برای هر نفر سه کیلوگرم از غذاهای معمول شهرش مانند گندم یا برنج یا جو یا خرما یا کشمش یا ذرت یا مبلغ معادل یکی از آنها را به مستحق بدهد.

 فطریه بر چه کسی واجب است؟

بر هر مکلفی واجب است با فرا رسیدن شب عید فطر زکات فطره خود وتمام کسانی که عرفا نان‌خور او محسوب می شوند را از اموال خود خارج کند، هر چند نفقه آنها بر مکلف واجب نباشد، و مکلف می تواند از روز اول ماه رمضان زکات فطره خود را به فقیر بپردازد.

زمان وجوب فطریه چه وقت است؟

کسی که نماز عید را می خواند بنابر احتیاط واجب زکات فطره را قبل از نماز پرداخت کند، ولی کسی که نماز عید را نمی خواند می تواند پرداخت زکات فطره را تا اذان ظهر روز عید تاخیر بیاندازد.

اگر کسی فراموش کرد زکات فطره را بدهد چیکار کند؟

 اگر مکلف زکات فطره را از اموال خود خارج کرد ولی به خاطر فراموشی قبل از اذان ظهر روز عید آن را به فقیر نرساند باید بعدا همان را به دست فقیر برساند.

اگر مکلف زکات فطره را جدا نکرد وظیفه اش چیست؟

اگر مکلف عمدا یا از روی فراموشی زکات فطره را قبل از ظهر روز عید از اموال خود جدا نکند بنابر احتیاط لازم، وجوب آن ساقط نمی شود، بلکه باید آن را به قصد قربت مطلقه وبدون آن که نیت اداء یا قضا کند به فقیر برساند.

 انتقال فطره به شهر دیگر ممکن است؟

اگر در شهرِ زکات دهنده، فقیر مستحق موجود باشد بنابر احتیاط واجب نمی توان زکات فطره را از شهر خارج کرد، و در غیر این صورت خارج کردن آن مانعی ندارد.

احکام فطریه مهمان چیست و بر عهده کیست ؟

بر میزبان واجب است فطریه مهمانی که پیش از غروب شب عید فطر وارد بر او شده و نان‌خور وی – هرچند موقّتاً – محسوب می‌شود را بپردازد.
مثلا: مهمانی که قبل از غروب آفتاب وارد منزل میزبان شده و شب نیز در منزل او می‌ماند و میزبان هم امکانات رفاهی لازم را برایش فراهم نموده و عهده‌دار مخارج او شده است هرچند مهمان چیزی نخورد یا با غذای خودش افطار نماید، بر میزبان واجب است زکات فطره او را بپردازد.
ولی اگر مهمان بعد از غروب شب عید فطر وارد بر میزبان شده و نان‌خور وی – هرچند موقّتاً – محسوب ‌شود، بنابر احتیاط واجب هم میزیان و هم میهمان فطریه مهمان را بپردازند، البته اگر یکی از آنها از دیگری برای پرداخت فطریه وکالت بگیرد، از هر دو کفایت می کند.
و مهمانی که تنها برای افطاری دعوت شده و شب نمی‌ماند، نان‌خور صدق نمی‌کند و زکات فطره اش بر عهده میزبان نیست.

 فطریه سرباز یا دانشجو یا زندانی بر عهده کیست؟

زکات فطره سربازانی که در خدمت سربازی هستند و دانشجویان وزندانی ها بر خودشان واجب است.

 آیا می توانیم زکات فطره را به صندوق های خیریه بدهیم؟

پرداخت زکات فطره به موسسات یا صندوق های خیریه کافی نیست مگر آن که یقین پیدا کنید که عین پول شما را به فقیر مستحق می پردازند.

 آیا میتوانیم فطریه را به فقیر حواله یا کارت به کارت کنیم؟

برای پرداخت فطریه می توانید ابتدا از فقیر وکالت در قبض فطریه بگیرید، سپس فطریه را از طرف او قبض کنید، و بعد وجه را حواله یا کارت به کارت کنید.

 مصرف فطریه چه کسانی هستند؟

بنابر احتیاط واجب مصرف زکات فطره فقرای شیعه هستند که شراب خوار وبی نماز نباشند ومعصیت را آشکارا به جا نیاورند، و جزو کسانی نباشند که نفقه آنها بر زکات دهنده واجب باشد، مانند پدر و مادر وفرزندان.

 آیا پرداخت فطریه به سید فقیر جایز است؟

اگر زکات دهنده سید نباشد جایز نیست زکات فطره خود و خانواده خود را به سید بدهد.

فتوای آیت الله وحید خراسانی

دفتر آیت الله حسین وحید خراسانی اعلام کرد: مبلغ زکات فطره به ازای هر نفر براساس گندم، مبلغ ۱۲۰۰۰ تومان و براساس برنج، بنا بر نوع مصرف برنج مختلف خواهد بود.

مورد مصرف زکات فطره

مشهور فرموده اند که مصرف زکات فطره مصرف زکات مال است ، ولى احتیاط واجب آن است که به فقرا داده شود ، و باید شیعه دوازده امامى باشد ، مگر در صورتى که مؤمن پیدا نکند ، که در این صورت به غیر ناصبى هم مى شود داد.

دادن فطره پیش از ماه رمضان یا در آن حساب کردن قرض از فطره

اگر پیش از ماه رمضان فطره را بدهد صحیح نیست ، ولى بعد از داخل شدن ماه رمضان مى تواند بدهد ، و احتیاط آن است که در ماه رمضان هم ندهد ، و مى تواند پیش از ماه رمضان به فقیر قرض بدهد ، و بعد از آن که فطره بر او واجب شد ، طلب خود را بابت فطره حساب کند.

موقع اداى زکات فطره

کسى که نماز عید فطر مى خواند ، بنابر احتیاط واجب فطره را پیش از نماز عید بدهد ، ولى اگر نماز عید نمى خواند ، مى تواند دادن فطره را تا ظهر تأخیر بیندازد.

اگر به نیّت فطره مقدارى از مال خود را کنار بگذارد و تا ظهر روز عید به مستحق ندهد ، هر وقت آن را مى دهد ، نیّت فطره نماید.

اگر موقعى که دادن زکات فطره واجب است ، فطره را ندهد و کنار هم نگذارد ، بعد ـ بنابر احتیاط واجب ـ به نیّت آنچه شارع مقدّس از او خواسته فطره را بدهد.

اگر فطره را کنار بگذارد ، نمى تواند آن را براى خودش بردارد و مالى دیگر را براى فطره بگذارد.

اگر مالى را که براى فطره کنار گذاشته از بین برود ، چنانچه دسترسى به فقیر داشته و دادن فطره را تأخیر انداخته ، باید عوض آن را بدهد ، و اگر دسترسى به فقیر نداشته و در حفظ آن کوتاهى نکرده ضامن نیست.

اگر در محلّ خودش مستحق پیدا شود ، احتیاط واجب آن است که فطره را به جاى دیگر نبرد ، و اگر به جاى دیگر ببرد و تلف شود ، باید عوض آن را بدهد.

استحباب مقدم کردن خویشان و همسایگان و اهل علم و کمال

مستحبّ است در دادن زکات فطره ، خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدّم بدارد ، و بعد همسایگان فقیر را ، و مستحبّ است کسى را که در دین و فقه و عقل مقدّم است در دادن فطره مقدم بدارد.