در آستانه کشف منبع سیگنال های مرموز فضایی

به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از گجت نیوز، منبع سیگنال های مرموز فضایی که برخی آن‌ها را با نام انفجارهای سریع رادیویی (FRB) هم می‌شناسند، به زودی مشخص خواهد شد. این پالس‌های اسرارآمیز که به شکل داده‌های رادیویی، از اعماق فضا توسط تجهیزات زمینی کشف می‌شوند، مدت‌هاست که ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده‌اند و تازه‌ترین بررسی‌ها در این رابطه تحقیقات را به مرحله حیاتی و هیجان‌انگیزی رسانده است.

اکثر این سیگنال‌ها یک ‌بار ظاهر می‌شوند و به واسطه تکرار نشدن و همچنین مدت زمان چند میلی‌ثانیه‌ای بروز سیگنال، پیدا کردن منبع ارسال آن‌ها بسیار سخت می‌شود. حتی پیش‌بینی زمان و مکان وقوع این پدیده در فضا هم کار فوق‌العاده دشواری به حساب می‌آید، اما تاریخ پیشرفت‌های علم و تکنولوژی نشان داده که چنین سختی‌هایی نمی‌توانند ذهن کنجکاو بشر را متوقف کند.

حدودا یک سال پیش بود که ستاره شناسان برای اولین بار موفق به کشف منبع سیگنال های مرموز فضایی شدند و کهکشان ارسال سیگنال مشخص شد. از آن زمان تاکنون، تکنیک مورد استفاده به پیدا کردن منبع سه سیگنال FRB دیگر هم منجر شده و از این طریق دانشمندان کلیدی را برای درک بهتر پدیده مورد نظر به دست آورده‌اند.

شیوانی بهانداری (Shivani Bhandari) ، ستاره شناسی از موسسه تحقیقاتی CSIRO استرالیا در این رابطه می‌گوید که وقتی با همکار خود تماس ویدیویی برقرار می‌کنید، علاوه بر تماس هم‌زمان می‌توانید نگاهی هم به اتاق همکارتان بیاندازید و به نحوی از وضعیت زندگی او اطلاعات کسب کنید؛ به شکلی مشابه، پیدا کردن منبع سیگنال های مرموز فضایی که معمولا کهکشان‌های مخصوصی در سراسر کیهان هستند، می‌تواند همانند دریچه‌ای به عمق این پدیده شگفت‌انگیز عمل کند. با بررسی کهکشان‌های مورد نظر می‌توان اطلاعات ارزشمندی به دست آورد.

اولین بار در سال ۲۰۰۷ بود که پالس‌های FRB کشف شدند؛ از آن زمان تاکنون محققان بسیاری به دنبال روشن کردن ابهامات این پالس‌ها بوده‌اند و بسیاری از علاقه‌مندان هم به دنبال پیدا کردن پاسخ این سوال هستند که چگونه امواج فوق‌العاده کوتاه رادیویی با انرژی صدها میلیون برابر انرژی خورشید منظومه ما، می‌توانند به وجود آمده و از فاصله‌ای بسیار دور کشف شوند؟

دلایل احتمالی و تحقیقات پیشین

همان‌طور که اشاره شد، دلیل شکل‌گیری و منبع سیگنال های مرموز فضایی هنوز جزو ابهامات دنیای ستاره شناسی به حساب می‌آیند؛ اما تا به امروز دلایل احتمالی زیر برای توجیه آنچه از این پالس‌ها دیده‌ایم، ارائه شده‌اند:

ستاره‌های نوترونی

سیاه چاله‌ها

تپ‌اخترهایی که در کنار ستاره‌های دیگر قرار گرفته‌اند

تپ‌اخترهای در حال انقباض

نوعی از ستاره به نام بلیتزار (blitzar)

برخورد ستاره‌های نوترونی و ساطع شدن اشعه‌های گاما

شراره‌های عظیم ناشی از مگنتارها

موجودات فضایی!

نکته جالب‌توجه در مورد پدیده FRB این بوده که اکثر سیگنال‌های مورد نظر تنها یک بار ساطع می‌شوند، اما در برخی موارد نسبتا نادر، تکرار دریافت امواج رادیویی مورد نظر از یک منبع می‌تواند باعث پیدا کردن منبع سیگنال های مرموز فضایی شود.

تا به امروز دو مورد از این تکرارها به کشف دو منبع مجزا منجر شده‌اند؛ گفته شده که کهکشان‌های مبدا این پالس‌های تکرار شونده کاملا با یکدیگر فرق داشته و حتی منطقه‌ای از داخل کهکشان که به شکل‌گیری امواج مربوط می‌شود هم برای این دو منبع یکی نبوده است. با این حال نکته مشترک هر دوی سیگنال‌ها ارسال آن‌ها از مناطقی بوده که محل تولد ستاره‌های جدید  هستند.

سیگنال‌های بدون تکرار

با این تفاسیر بررسی تیم بهانداری در مورد منبع سیگنال‌هایی که تکرار نمی‌شوند، با داده‌های پالس‌های تکرار شونده همخوانی ندارد؛ محققان موسسه CSIRO اخیرا موفق به کشف منبع چهار مورد از این سیگنال‌ها شدند و اطلاعات دقیق و بی‌سابقه‌ای را در مورد مراحل شکل‌گیری پالس‌های مورد نظر جمع‌آوری کردند.

در هر چهار سیگنال مورد بررسی توسط این تیم (تصویر بالا)، منبع کهکشان‌هایی در فاصله میلیاردها سال نوری از زمین بودند و به همین دلیل تشخیص منطقه دقیق شکل‌گیری پالس‌ها در کهکشان‌ها امکان‌پذیر نیست. با این وجود محل قرارگیری کهکشان و نزدیکی آن به اجرام آسمانی دیگری مانند سیاه چاله‌ها می‌تواند اطلاعات مهمی را به دانشمندان بدهد.

بهانداری می‌گوید که هر چهار کهکشان مدنظر او و همکارانش شباهت زیادی به کهکشان راه شیری دارند؛ این کهکشان‌ها نسبتا بزرگ بوده و نرخ شکل‌گیری ستاره‌های جدید در آن‌ها متوسط است. از طرف دیگر می‌توان گفت که  منبع سیگنال های مرموز فضایی  مورد بررسی به احتمال قوی به لبه‌های هر کهکشان مربوط می‌شود و به همین دلیل به نظر می‌رسد که ارتباط چندانی بین پدیده FRB و سیاه چاله‌های کلان جرم مرکز کهکشان‌ها وجود ندارد.

فرآیند یافتن منبع سیگنال های مرموز فضایی

ایلین سدلر (Elaine Sadler)، یکی دیگر از دانشمندان CSIRO می‌گوید که اطلاعات موجود توجه ما را به احتمال ارسال سیگنال‌ها از طرف ستاره‌های نوترونی مگنتار جلب می‌کند. از طرف دیگر، مدتی پیش در کهکشان ما هم دیده شد که شراره‌هایی عجیب از یک مگنتار ساطع شدند و سیگنال‌هایی شبیه پدیده FRB از این مگنتار به ثبت رسید. این مسئله در کنار شباهت چهار کهکشان کشف شده توسط تیم بهانداری، به کهکشان راه شیری، مگنتارها را به مرکز توجه محققان آورده است.

سدلر در این رابطه می‌گوید که پیدا کردن منبع سیگنال‌های مرموز فضایی تنها یک قدم در راه مشخص کردن ماهیت این پدیده بوده و هنوز خیلی زود است که در مورد پالس‌های FRB با اطمینان صحبت کنیم. با این حال چنین تحقیقاتی ذره‌ذره به پیدا کردن جواب نهایی ابهامات و سوالات موجود کمک می‌کنند.