تاثیر کرونا بر قیمت موادمخدر در ایران

به گزارش اقتصادنیوز، فرزانه سهرابی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره قاچاق مواد مخدر در ایران و جهان در شرایط پاندمی کرونا گفت: امروزه با همه‌گیری جهانی کروناویروس، زندگی همه ما تحت تاثیر قرار گرفته است، اما به نظر می‌رسد افرادی که از اختلالات سوء مصرف مواد و اعتیاد رنج می‌برند، بیش از دیگران در معرض جدی پیامدهای آن باشند. در واقع این ویروس برخی از جنبه‌های زندگی انسان‌ها را که کمتر در معرض دید بوده، نمایان کرده است؛ اول آنکه شکل جدیدی از نابرابری‌ها را برای همه ما آشکار کرد که تا قبل از آن خفته بود؛ شکلی از نابرابری‌ها که بیشتر در زندگی اقلیت‌ها و اقشار آسیب‌پذیر دیده می‌شد (مانند زندگی افراد معتاد به ویژه معتادان متجاهر و بی‌خانمان) و دوم قدرت رسانه‌های مجازی در انتشار خبری واقعی و کذب، (مانند این جمله کلیدی که معتادان کرونا نمی‌گیرند) مطرح است.

وی افزایش سرعت دیجیتالی شدن زندگی انسان‌ها را نیز از دیگر تاثیرات کرونا بر زندگی انسان‌ها دانست و افزود: سرعت دیجیتالی شدن زندگی انسان‌ها به ویژه شهروندان کشورهای در حال توسعه با ظهور کرونا بسیار بیشتر شد که البته این جنبه کرونا نیز دارای دو وجه است؛ وجه اول این است که با پاندمی کرونا و اعمال محدودیت در رفت و آمد و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، خریدهای اینترنتی، دید و بازدیدهای اینترنتی و کسب و کارهای اینترنتی بیش از گذشته و با سرعت بسیار بالایی رشد کرد و وجه دوم دیگر این سبک زندگی، فروش کالاها و ارائه خدماتی مانند فروش انواع مواد و تبلیغات در مورد اعتیادآور نبودن آنهاست.

سهرابی با بیان اینکه همزمان با شیوع کرونا در زنجیره عرضه و تقاضای موادمخدر اختلال به وجود آمده و به طور کلی دنیای قاچاق و جرائم سازمان یافته را تحت تاثیر قرار داده است، اظهار کرد: اگر در گذشته عرضه مواد بدون محدودیت بود و قاچاقچیان این کار را راحت انجام می‌دادند، امروز کرونا محدودیتی در مرزهای زمینی و هوایی ایجاد کرده و این موضوع زمینه‌ساز 2 اتفاق مهم شده است که عرضه مواد در کشورهای مختلف اختلالی ایجاد کرده است. همچنین در کشورمان قاچاق مواد به دلیل نظارت نظامی و انتظامی سخت انجام می‌شود و ورود مواد به کشور سخت است و کرونا موجب افزایش قیمت برخی مواد از جمله هروئین شده است.

وی در بخش دیگری با تأکید بر اینکه افراد مصرف‌کننده متوجه گرانی قیمت مواد مخدر شده‌اند به طرح این موضوع پرداخت که سردار مومنی هم بر این نکته صحه گذاشت و در کل می‌توان نتیجه گرفت ظهور کرونا دسترسی به مواد مخدر را سخت‌تر کرده است در حالی که رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و بیرون نیامدن از منزل هم بر این دشواری افزوده است.

با وجود این اظهارات، حال سوالی که مطرح می‌شود این است که کرونا چه تاثیری در میزان مصرف مواد و کشفیات آن در ایران داشته است؟ معاون اجتماعی موسسه کادراس در این باره اینطور توضیح داد: به دلیل نظارت‌های شدید امنیتی و انتظامی میزان کشفیات مواد بسیار بالاست، حدود 99 درصد مواد مصرفی در کشور از طریق مرزهای شرقی کشور قاچاق می‌شوند. همچنین، با همه‌گیری کرونا و محدویت‌های اعمال شده در مرزهای هوایی و زمینی امکان قاچاق بسیار سخت و با تشدید نظارت‌ها و محدودیت میزان کشفیات مواد نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 50 درصد افزایش داشته است. این میزان از کشفیات، در کنار کاهش عرضه و افزایش تقاضا برای مصرف، نیز موجب افزایش قیمت مواد و حتی تحت تاثیر قرار گرفتن میزان خلوص آن‌ها شده است. در واقع مهمترین پیامد پاندمی بیماری کووید-۱۹ در بازار مصرف و قاچاق مواد، اختلال در زنجیره عرضه و تقاضای آن است چراکه محدویت‌های مرزی و هوایی اعمال شده در کشورها روند عرضه مواد را کند و تقاضا را افزایش داده و درنهایت موجب افزایش قیمت بسیاری از مواد شده است. در قاره اروپا قیمت کانابیس و کوکائین حدود سه برابر افزایش یافته است.

کرونا الگوی مصرف مواد مخدر را هم تغییر داد

سهرابی یادآور شد: حتی به نظر می‌رسد در نتیجه اختلال در زنجیره عرضه مواد، مواد تولیدی منطقه‌ای جایگزین مواد قاچاق شده است؛ به عنوان مثال ذائقه مردم اروپا در مصرف مواد کوکائین و هروئین است که بیشتر این مواد از طریق قاچاق وارد کشورهای اروپایی می‌شود، اما در نتیجه همه‌گیری کرونا و اختلال در عرضه و قاچاق آنها، مصرف‌کنندگان روی به مصرف موادی مانند کانابیس آورده‌اند که دسترسی راحت‌تری به آن دارند، به همین دلیل قیمت این ماده با افزایش روبرو شده است. در ایران نیز به دلیل محدودیت در قاچاق تریاک و افزایش قیمت آن شاهدیم که برخی مصرف‌کنندگان از تریاک روی به مصرف هروئین آورده‌اند که هم ارزان‌تر است و همه قدرت نشئگی بالاتری دارد.

معاون اجتماعی موسسه کادراس در پاسخ به این سوال که آیا در پی محدودیت‌های ترددی اعمال شده در نتیجه پاندمی کرونا، فروش مواد مخدر به صورت مجازی افزایش داشته است؟ بیان کرد: روند سایبری شدن جرم و جنایت در سطح جهان مدت‌هاست که با رشد قابل ملاحظه‌ای همراه است، در واقع فضای مجازی بستری است که به دلیل حضور گسترده در عین حال پنهان نوجوانان و جوانان در آن، برای سودجویان و قاچاقچیان انواع مواد بسیار سودآور و مطمئن است اما دیده شده به دلیل ظهور کرونا رفت و آمدها کمتر، دسترسی افراد به یکدیگر سخت‌تر و در نتیجه حضور فروشندگان مواد در پاتوق‌های معروف خود کمرنگ‌تر شده است و در عین حال فرد مصرف‌کننده نیز برای در امان ماندن از ابتلا به کرونا ترجیح داده یا مصرف خود را کنترل کند و یا اینکه به صورت مجازی و عدم ارتباط مستقیم مواد مصرفی خود را تامین کند؛ بنابراین استفاده از فضای مجازی و حتی فروش مجازی مواد مانند خرید و فروش هر کالای دیگری می‌تواند با افزایش روبرو شده باشد.

وی افزود: قبل از ظهور کرونا اگر فردی قصد داشت که به مواد دسترسی پیدا کند اولین گزینه‌اش حضور فیزیکی در مکان عرضه بود اما با شیوع کرونا فضای مجازی این امکان را به فرد می‌دهد که در این بستر تهیه مواد را انجام دهد، در حالی که در فضای زندگی واقعی هم با موارد فاصله‌گذاری اجتماعی و سختی تردد مواجه است و به عبارتی در اینجا سختی‌های دسترسی وجود دارد.

سهرابی با بیان اینکه فضای مجازی هرچند یک فرصت است، اما در حال حاضر تهدیدی در حوزه اعتیاد و مواد است، خاطرنشان کرد: هم‌ اکنون فروش مواد مخدر در فضای مجازی و ترویج سبک زندگی ترغیب کننده مصرف مواد مخدر در این بستر هر دو نگران‌کننده است. ضمن اینکه در حال حاضر مواد جدیدی با شعار اعتیادآور نیست، در فضای مجازی مدام ترویج می‌شود که اولین قربانی آن نوجوانان و جوانان هستند.

معاون اجتماعی کادراس با اشاره به اینکه نوجوانان و جوانان با گسترش فضاهای مجازی بیشتر درگیر آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد شده‌اند، گفت: افراد فعال در حوزه قاچاق مواد مخدر ، نوجوانان و جوانان را از طریق فضای مجازی ترغیب می‌کنند که مصرف برخی از مواد اعتیادآور نیست تا از این طریق آنها را وارد زنجیره عرضه و تقاضای مواد کنند، چراکه نوجوانان و جوانان به عنوان افرادی که دارای سن کمی هستند و در صورت ابتلای به اعتیاد سالیان سال ممکن است مواد مصرف کنند و به عنوان مشتریان دائمی برای فروشندگان و قاچاقچیان مواد سودآوری بالاتری دارند.

سهرابی همچنین در بخش دیگری از این گفت‌وگو در پاسخ به این سوال که آیا این ادعا که معتادان کرونا نمی‌گیرند باعث نشده که افراد سالم روی به مصرف مواد آورند؟ نیز گفت: زنجیره مصرف مواد در افراد عادی از مصرف تفننی شروع و در صورت عدم کنترل آن به مصرف تفننی و در نهایت دائمی منجر می‌شود. ممکن است با گسترش این شایعه که معتادان کرونا نمی‌گیرند افرادی که مصرف تفننی داشتند روی به مصرف گاه‌گاهی یا دائمی آورند، اما از سوی دیگر محدودیت‌های اعمال شده در نتیجه پیشگیری از گسترش کرونا و حتی افزایش مصرف مواد و عدم دسترسی به مواد، توانسته باشد در برخی از افراد موجبات کاهش مصرف را فراهم کرده باشد. در واقع نمی‌توان به صورت مستند گفت که شایعه معتادان کرونا نمی‌گیرند روی گرایش افراد سالم به مصرف تاثیر داشته باشد، اما توانسته میان معتادان در بی‌توجهی به انجام اقدامات پیشگیرانه از کرونا موثر باشد، به طوریکه آنها با این تفکر که کرونا نمی‌گیرند نسبت به رعایت موارد بهداشتی و طرح فاصله‌گذاری اجتماعی بی‌توجه بوده باشند. امروز می‌بینیم که بر اساس اعلام مدیر کل آموزش و پیشگیری سازمان بهزیستی تاکنون تست کرونای 68 معتاد مثبت بوده است و این آمار تنها مربط به معتادان متجاهری است که از سطح شهر جمع‌آوری شده‌اند.