روسیه: اینکه ایران و آژانس نتوانستند دسترسی به دو محل را حل کنند مایه یاس است
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما از مسکو، نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین المللی در ژنو گفت: ضرورتی برای تصویب قطعنامه شورای حکام درخصوص ایران نمی‌بینیم، زیرا این مسئله می‌تواند پیامد‌های منفی به همراه داشته باشد.
میخائیل اولیانوف درباره قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی، افزود: جدای از مقاصد دبیرخانه، مسایل گذشته بسیار دور، به طور عینی فاکتور جدید بی ثباتی می‌شوند و می‌توانند به طور قابل ملاحظه‌ای وضعیت پیرامون برجام که همینطوری نیز ساده نیست را پیچیده کند.
متن کامل سخنان میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین المللی درباره قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی به شرح زیر است: روسیه اهمیت بسیاری به حسن اجرای موافقتنامه پادمان‌ها با آژانس بین المللی انرژی اتمی و پروتکل الحاقی توسط کشور‌های عضو آژانس و دبیرخانه می‌دهد. نظام پادمان‌ها یکی از مهمترین عرصه‌های فعالیت آژانس است. ضروری است عملکرد کارآمد و بلاوقفه آن را تامین کرد. این مسئله که تهران و دبیرخانه تاکنون نتوانسته اند دسترسی به دو محل مورد علاقه آژانس در ایران را حل کنند، موجب یاس عمیق و نگرانی ماست.
در عین حال، مبنایی برای دراماتیزه شدن بیش از حد این مسیله وجود ندارد. در بررسی این مسئله پیشرفت مسلم و کاملاً مشهودی در مقایسه با آن چیزی که ما قبلاًً و در جریان اجلاس ماه مارس شورای حکام مشاهده می‌کردیم، وجود دارد. از گزارش مدیرکل کاملاً مشهود است که ایران امکان دسترسی به تاسیسات را در اختیار دبیرخانه قرار نمی‌دهد، اما امتناعی نیز از این امر ندارد. تهران برای اتخاذ تصمیم مثبت نیاز به رایزنی بیشتر دارد. این امر عادی و کاملاً جایز است. از دبیرخانه آژانس و ایران می‌خواهیم فوراً بحث و بررسی این مسیله را ادامه دهند و هر چه سریعتر به نتیجه مثبت دست یابند.
در همین راستا، یک نکته مهم دیگر را اضافه کنم. در سال‌های گذشته هزاران برنامه راستی آزمایی و صد‌ها دسترسی تکمیلی در ایران انجام گرفت. هر بار تهران همکاری‌های لازم را انجام می‌داد. اختلال و سوء تفاهم فقط یک بار اتفاق افتاد. تکرار می‌کنم، این مسیله در سایه هزاران برنامه رسیدگی موفق اتفاق افتاد. ضروری است در این چارچوب گسترده به مسیله نگاه کرد.
در حین ارزیابی وضعیت موجود، مهم است این نکته را درک کرد که این سوژه هیچ ارتباطی با مخاطرات و تهدید‌های اشاعه ندارد. صحبت در مورد گمان است، حدوداً ۲۰ سال پیش در این دو سایت می‌توانستند آزمایشات اعلام نشده با مقدار کمی مواد هسته‌ای را انجام دهند. ضمناً این فعالیت، اگر هم انجام شده باشد، در سال ۲۰۰۴ به ابتکار خود طرف ایرانی کاملاً متوقف شده است. این وضعیت هیچ تسری با امروز ندارد.
مسیله چیز دیگری است، چیزی که مربوط به تشریفات اجرای پروتکل الحاقی و نحوه استفاده از اطلاعات دریافتی از کشور‌های ثالث می‌شود. ایران طبق پروتکل الحاقی که در خاک آن کشور بصورت داوطلبانه اجراء می‌شود، ضروری است بدون تاخیر بعدی درخواست آژانس را تامین کند.
در عین حال، دبیرخانه نیز باید در آینده خط مشی خود را معقولانه‌تر مشخص کند. موجب تعجب ماست که الان یکسال و نیم است شورای حکام درگیر بررسی مسایلی است که از مخاطرات اشاعه هسته‌ای بسیار دور هستند. عملاً صحبت در مورد مطالعات تاریخی است که مدتهاست از نظر پایش وضعیت امروز برنامه هسته‌ای ایران از اهمیت درجه سوم برخوردار است.
گزارش در مورد مقدار ناچیز مواد هسته‌ای که فرضاً ۲۰ سال پیش در اهداف اعلام نشده مورد استفاده قرار گرفته است، بله جزئی از اختیارات دبیرخانه است، ولی بعید است شایسته توجه بسیار دقیق شورای حکام از نظر سیاست واقعی باشد. کند و کاو بین تجربه تاریخی، همانطوری که همه تجربه استفاده از پادمان‌ها نشان می‌دهد، به ویژه در سال‌های ۱۹۹۰ در عراق، کارایی چندانی ندارد، بلکه برخی اوقات غیرسازنده است. اتفاقی نیست که در دسامبر سال ۲۰۱۵ شورای حکام تصمیم گرفت موضوع "مطالعات ادعایی" که ماهیت نظامی و هسته‌ای در برنامه هسته‌ای ایران داشت را مختومه کند.
اکنون به وضوح روشن است این تصمیم عاقلانه‌ای بود و امکان داد بر روی مسایل کم اهمیت گذشته متمرکز نشویم. این تصمیم همچنین امکان داد همه تلاش خود را بر روی شرایط شکل گیری اطمینان به ماهیت منحصراً مسالمت آمیز برنامه هسته‌ای ایران در دوران حاضر و آینده متمرکز کنیم. دوری از تصمیمی که در سال ۲۰۱۵ با اجماع نظر اتخاذ شد، جایز نیست؛ و ضروری است همه، بویژه اعضاء شورای حکام و دبیرخانه آژانس این نکته را به یاد داشته باشند.
بیان این مساله به این علت است که بله درخواست‌های بازدید رسماً به خاطر تلاش برای مشخص کردن برخی نکات فنی گزارش مواد هسته‌ای ارایه شده است، اما اکنون مشخص می‌شود این درخواست‌ها در حد بازگشت به موضوع "ابعاد احتمالی نظامی" برنامه هسته‌ای ایران قرار دارند. جدای از مقاصد دبیرخانه، مسایل گذشته بسیار دور، به طور عینی فاکتور جدید بی ثباتی می‌شوند و می‌توانند به طور قابل ملاحظه‌ای وضعیت پیرامون برجام که همینطوری نیز ساده نیست را پیچیده کند.
تمایل داریم خاطرنشان کنیم افزایش تنش پیرامون برنامه هسته‌ای ایران غیرسازنده است. ما بر عکس باید فضای سازنده و شرایط مناسب برای همکاری ایران و آژانس را ایجاد کنیم. همه مسایل کاری در تعامل تهران و آژانس را باید بر اساس تشریفات استاندارد مقرر در موافقتنامه پادمان‌های جامع و پروتکل الحاقی آن حل کرد، همان گونه که با سایر کشور‌های غیرهسته‌ای که دارای حجم قابل مقایسه تعهدات هستند، رفتار می‌شود.
مهم است این نکته را درک کرد که مشکلات فعلی اتفاقی نیست. این مشکلات به علت فقدان مقررات مشخص و نحوه برخورد با اطلاعات دریافتی از کشور‌های ثالث بوجود می‌آیند. دبیرخانه و شورای حکام باید در وهله اول این مسیله را بررسی کنند. روسیه الان چندین سال است که بطور منظم توجه همکاران را به این موضوع جلب می‌کند، اما فعلاً هیچ پیشرفتی در این مسیله حاصل نشده است. در نتیجه، سختی‌هایی که دبیرخانه و همه ما امروز با آن مواجه شدیم، می‌تواند مجدداً بوجود آید که فقط در راستای برنامه هسته‌ای ایران نخواهد بود.
از دبیرخانه درخواست می‌کنیم ملاحظات خود در این خصوص را تا اجلاس ماه سپتامبر در اختیار شورای حکام قرار دهد. ما نیز در نظر داریم دستاورد‌ها و تجارب خود در این خصوص را در اختیار شرکاء قرار دهیم. این امر برای تامین عملکرد عادی نظام پادمان‌ها کاملاً ضروری است. در پایان تمایل دارم یکبار دیگر ضرورت این امر را خاطرنشان کنم که ایران و دبیرخانه بدون تاخیر مشکلات موجود را حل و فصل کنند.
دو ملاحظه آخر؛ ما ضرورتی برای تصویب قطعنامه شورای حکام نمی‌بینیم. این مسئله می‌تواند پیامد‌های منفی به همراه داشته باشد. در اینجا امکان انتشار گزارش بکارگیری پادمان‌ها در ایران مطرح شد. مفهوم این اقدام چیست؟ این است که تائید کنیم سندی که یک نفر آن را در اختیار مطبوعات قرار داده است، اصل است؟ فکر می‌کنم این امر فقط باعث تشویق فردی که مقررات محرمانه بودن را نقض کرده است، خواهد شد و او به یک چنین اقدامات بیشرمانه‌ای ادامه خواهد داد.
