جزئیات مشهورترین سامانه موشکی سپاه

سامانه موشکی سوم خرداد نیز ازجمله مهمترین سامانه‌های این نیرو در حوزه پدافندی محسوب می‌شود که به گفته سردار حاجی زاده در زمان ساخت، پیچیده ترین فناوری‌های موجود کشور در آن بکار گرفته شده است.

در ادامه، 25 نکته از فیلم منتشر شده اخیر نیروی هوافضا را مورد بررسی قرار خواهیم داد که حاوی مطالب مهمی در حوزه پدافندی سپاه است.

1- همانطور که گفته شد، پروژه سامانه پدافند هوایی موشکی سوم خرداد در زمان خود، بزرگترین پروژه صنعتی دفاعی کشور بود که شبکه ای از مراکز صنایع دفاعی سپاه، دانشگاه‌ها، پژوهشکده‌ها و شرکت‌های دانش بنیان در آن نقش داشتند.

مراحلی از تحقیق و توسعه، طراحی، ساخت، آزمایش‌های کارخانه‌ای، آزمایش های میدانی علیه اهداف بدون سرنشین تا رسیدن به قابلیت اطمینان کافی در طی چند سال روی این سامانه به انجام رسیده است.

اصلاح طراحی‌های پرتابگر، تجهیزات اتاقک خدمه و موشک نسبت به نسل‌های رونمایی شده اولیه در سال 91 به چشم می‌خورد که شامل توسعه برد موشک از 50 کیلومتر به بیش از 100 کیلومتر نیز می‌شود.

2- بکارگیری شرکت‌های دانش بنیان در مراحل تحقیق و توسعه و طراحی و ساخت زیرسامانه‌ها و حضور مهندسین زن و مرد از نکات بارز پروژه توسعه سامانه سوم خرداد است. این امر سبب کاهش زمان و هزینه توسعه در مقایسه با اجرای تمام کار در داخل جهادخودکفائی نیروی هوافضای سپاه شده است.

3- خط تولید بردهای الکترونیکی، مجموعه‌های هدایت و کنترل و ناوبری و نیز تصاویر جستجوگر پیشرفته صفحه تخت آرایه‌ای شکاف‌دار این سامانه در ویدئوهای اخیر به نمایش در آمده است.

این نوع آنتن که ممکن است عملکرد آرایه فازی نیز داشته باشد، از جمله آنتن‌های پیشرفته محسوب می‌شود که قابلیت‌های بالاتری در مقایسه با نسل‌های قدیم داشته و در صورت آرایه فازی بودن، علاوه بر دقت بالاتر، امکان اخلال روی آن نیز کمتر است. جهش فرکانسی در عملکرد این رادارها نیز امری مسبوق به سابقه در تولیدات دیگر ایرانی است که باز هم اخلال روی آن را دشوارتر می کند.

4- تولید قطعات موشک‌های طائر با ماشینکاری تمام خودکار انجام شده یعنی پس از تکمیل کار در نرم افزارهای طراحی، به واسطه جی-کد، نقشه‌ها مستقیماً به زمان ماشین ابزار ترجمه شده و کار تراش قطعه به صورت خودکار صورت می‌پذیرد که دقت و سرعت عمل بالاتری دارد.

5- وجود دریچه دسترسی روی بدنه موشک که امکان برخی دسترسی‌های سریع را می‌دهد، در تصاویر بدنه موشک مشخص است. این دسترسی مستقیماً به بخش سامانه‌های هدایت و کنترل و ناوبری موشک است.

6- برخلاف برخی از موشک‌ها که بردهای الکترونیکی به صورت باز در داخل فضای موشک قرار دارند، به نظر می‌رسد در این موشک، مجموعه‌های الکترونیکی در داخل محفظه قرار داده شده‌اند.

7- بال و بدنه موشک از آلومینیوم ساخته شده و در آینده با فناوری بدنه‌های کامپوزیت غیرفلزی در بدنه موشک و موتور سوخت جامد آن، مانند موشک رعد-500 و موتور سلمان، موشک‌های طائر نیز بسیار سبک‌تر خواهند شد.

8- به نظر می‌رسد که موتور سوخت جامد موشک به صورت یک بخش مجزا به موشک اضافه می‌شود که امکان تعویض خواهد داشت.

9- جعبه‌های حمل و نقل ضد ضربه و آب بندی کامل مورد استفاده قرار می‌گیرند.

10- سامانه سوم خرداد اولین سامانه پدافند هوایی موشکی تمام متحرک ساخت ایران است که خط تولید پرتابگر آن با طراحی داخلی خودرو، که حامل 3 فروند موشک است در این ویدئوها به نمایش در آمده است.

در سامانه سوم خرداد 2 نوع خودرو وجود دارد که در نوع اول رادار هم روی پرتابگر قرار دارد (TELAR) و در نوع دیگر فقط پرتابگر (TEL) است. نوع اول این خودروها سبب افزایش پایداری بیشتر سامانه در محیط نبرد می‌شود.

11- تایرهای مقاوم در حرکت‌های خارج از جاده یا آفرود مورد استفاده قرار گرفته که به حمل و نقل و حرکت بهتر این پرتابگر در مناطق مختلف منجر می‌شود.

12- تجهیز پرتابگرهای سوم خرداد به سامانه اپتیکی یا یک آنتن کوچک خاص به طور واضح در این تصاویر مشاهده می‌شود. درصورتیکه سامانه مذکور اپتیکی باشد، به معنی امکان شناسایی دوربرد اهداف در تمام شرایط آب و هوایی است که در نمونه دوربین‌های ساخت داخل به برد بیش از 100 کیلومتر نیز می‌رسد و اگر یک آنتن خاص مانند تصویر زیر باشد، قابلیتی در جهت افزایش قابلیت اطمینان از عملکرد رزمی سامانه در شرایط خاص است.

13- اتاقک خدمه که زیر پرتابگر در داخل خودرو قرار دارد به طور کامل در تصاویر به چشم می خورد که سه مجموعه نمایشگر در آن مشاهده می شود. برخی جزئیات تجهیزات این مجموعه نسبت به نسل‌های قبلی تغییر کرده است.

14- نمایش اتاق‌های فرماندهی رده‌های مختلف در پدافند سپاه در ویدئوها صورت پذیرفته است که نقش اشراف کلی روی مناطق تحت پوشش و هماهنگی با شبکه یکپارچه قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء را دارند.

15- از مراحل شکار پهپاد هدف توسط سامانه سوم خرداد، هم با سامانه‌های اپتیکی زمینی دوربرد و هم با پهپاد دیگر تصویربرداری شده است. به نظر می‌رسد روی سطح فوقانی پهپادهای بال پرنده سپاه نیز دوربین نصب شده است.

16- دقت بسیار خوب موشک طائر در رسیدن به کره احتمالی اصابت یا SEP حدود 1.5 تا 2 متری یک پهپاد کوچک ابابیل-2 با دهانه بال حدود 3 متر ستودنی است. خصوصاً کسب این دقت برای موشکی با طول حدود 6 متر و سرعت دستکم 3 تا 4 برابر سرعت صوت نیازمند کارهای علمی و فنی بسیار دقیقی است.

فیوزهای مجاورتی موشک که از نوع لیزری هستند با عملکرد دقیق و قابلیت پوشش 360 درجه اطراف محور طولی موشک، در بهترین زمان ممکن نسبت به موقعیت هدف دستور انفجار سرجنگی را صادر می کنند.

17- بر اساس تصاویر منتشر شده به نظر می‌رسد به طور معمول اولین شلیک از پرتابگر سامانه سوم خرداد با موشک وسطی آغاز می‌شود. با توجه به وزن چند صد کیلوگرمی این موشک‌ها، شلیک موشک وسطی در ابتدا کمک می‌کند که در صورت نیاز به جابجایی سامانه پس از شلیک، تعادل سامانه بهتر حفظ شود.

پروفایل پرواز موشک طائر به صورت اوج‌گیری در ابتدای پرواز و سپس شیرجه روی هدف است. این شیوه که کارامدی آن بارها در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران توسط موشک هوا به هوای فینیکس آزموده شده سبب می‌شود که هدف راه فرار مؤثری نداشته باشد.

18- استقرار سامانه در نقاط مختلف ساحلی جنوب حتی در جزایر ایرانی غرب تنگه هرمز به صورت گسترده صورت پذیرفته است. در یکی از تصاویر، استقرار سامانه در جزیره بوموسی نیز به وضوح به چشم می خورد که می تواند از سواحل تا عمق چندده کیلومتری کشورهای جنوبی را نیز پوشش دهد.

19- به کارگیری سامانه از روی شناور در حال حرکت برای اولین بار در این ویدئوها مشاهده شد که از تصاویر و تفاوت موشک‌ها مشخص است که به دفعات صورت پذیرفته است و امکان پوشش مناطق بیشتری را در دریا فراهم می‌کند.

20- شلیک از شناور در حال حرکت نشان می‌دهد که سامانه سوم خرداد امکان شلیک در حال حرکت روی زمین را نیز به دست آورده است زیرا دینامیک حرکت روی سطح به مراتب از حرکت روی دریا پیچیدگی کمتری دارد. این توانایی به افزایش ایمنی سامانه در برابر حملات هوایی دشمن منجر می شود

21- بکارگیری چند نوع از موشک‌های سامانه روی شناور مشهود است. احتمال داده می‌شود که یکی از موشک‌ها از جستجوگر اپتیکی استفاده کند که قسمت دماغه آن نیز به رنگ متمایز است. در این صورت سامانه قابلیت درگیری با هدف در صورت از کار افتادن رادار را نیز خواهد داشت.

22- اشراف اطلاعاتی بر عملکرد و نقش کلیدی پهپاد MQ-4C و رصد پرواز آن در این ویدئوها مورد تأکید بوده است. این پهپاد در واقع یکی از گره‌های ارتباطی قدرت هوایی دشمن بوده است که علاوه بر نقش شناسایی کار رله ارتباطات را نیز به انجام می رساند.

23- سایر هواپیماهای مرتبط با این پهپاد که شامل یک هواپیمای سرنشین‌دار گشت دریایی P-8 با بیش از 30 سرنشین و یک پهپاد شناسایی و رزمی MQ-9 با فواصل تقریباً مساوی 17 کیلومتری از یکدیگر بوده است نیز تحت اشراف اطلاعاتی شبکه پدافند هوایی ایران و سامانه های سپاه قرار داشته است.

24- طبق اطلاعات منتشر شده، پهپاد آمریکایی ابتدا توسط رادارهای هشدار زودهنگام در فاصله 490 کیلومتری از رادار کشف و در فاز درگیری توسط سامانه سوم خرداد در فاصله 120 کیلومتری روی آن فقل شده و در 90 کیلومتری موشک به سمت آن شلیک و در حالیکه پهپاد در ارتفاع 14 کیلومتری و در فاصله 75 کیلومتری قرار داشته، مورد اصابت قرار گرفته است.

25- بازیابی قطعات لاشه و زیرسامانه‌های پهپاد مذکور که در روزهای مختلف توسط نیروی دریایی سپاه و با پذیرش خطرات زیاد و از خودگذشتگی آنها صورت پذیرفته و بخش‌های مختلف این پهپاد بسیار گرانقیمت و راهبردی در محل نمایشگاه نیروی هوافضا در کنار هم قرار گرفته است از دیگر نکات موجود در اطلاعات منتشر شده در روزهای اخیر است.